koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Geschiedenis  

4VMBO-KGT

klas: 4

vak: gs

onderwerp: Koude oorlog 45-89

Idealismen

Kapitalisme                                                         Communisme.                                             

UsA                                                                          Sovjet-Unie

Vrije markteconomie                                      Planeconomie 

Vrijheid (dus ook ongelijkheid)                  Gelijk (dus geen eigen mening)

Democratie                                                         Dictatuur 

Per leerdoel

Je kan...

de nieuwe machtsverhoudingen als gevolg

van de Tweede Wereldoorlog herkennen en

beschrijven.

Na WOI

Frankrijk + Groot-Brittannië waren de baas van de wereld

Vrede v Versailles

hevige straffen voor Duitsland

NB USA gaf aan: niet te hard straffen maar economie behouden

Na WOII

USA + USSR waren baas van de wereld. (Hier was niet of nauwelijks gevochten)

Duitsland helpen...

Wat is helpen????

Conferentie van Potsdam

Juli 1945

• Churchill (G-B), Truman (VS) en Stalin (SU). 
  

• Vijandige sfeer (veel wantrouwen)

• V.S. had de atoombom ontwikkeld.
• Invloedsferen (Stalin wilde satelietstaten)

Kapitalisme

Zorgen voor...

Vrije markteconomie 

Vrijheid

Democratie 

Communisme

Zorgen voor...

planeconomie

gelijkheid

dictatuur

4 bezettingszones

Frankrijk en Groot-Brittannië bleken niet machtig genoeg

Per leerdoel

Je kan...

de nieuwe machtsverhoudingen tussen de

Verenigde Staten (het Westen/kapitalisme)

en de Sovjet-Unie (het

Oostblok/communisme) herkennen en

beschrijven.

Kernwapens en afschrikking

Kernwapens en afschrikking

In aug. 1945 liet de Verenigde Staten 2 atoombommen  vallen op Japan. Dit betekende het einde van WO II. Maar hierdoor ontstond er een nieuwe dreiging.

Hierdoor ontstond een wedstrijd (wapenwedloop) wie de meeste en sterkste wapens had.

machtsevenwicht

Let op! 

Beide grootmachten hadden schadelijke wapens.

Belangrijk dat dit goed in evenwicht bleef. De VS en de USSR waren zich beiden bewust van het feit dat een oorlog zou leiden tot het vergaan van de wereld.

Dus... de wapenwedloop had altijd als doel dat de een niet sterker zou worden dan de ander. Zodat de een de ander niet zou gaan aanvallen. Dit noemen we het machtsevenwicht.

Invloedsferen

• Veroverde gebied 

 = jouw invloedsfeer 

• Bepalend voor politiek en economisch bestuur

• Andere kamp mag NIET ingrijpen 

Invloedssferen en satellietstaten 

Satelietstaten: onafhankelijke landen, die wel precies doen wat het grote voorbeeld (SU) doet en wilt...

Let op!!

Om een machtsevenwicht te behouden ontstaat er een sterk bewaakte grens tussen 'west' en 'oost'.

HET IJZEREN GORDIJN

(1946)

Containment

Containment

• Containment betekent bewaren/ niet verder laten uitbreiden.
•  De VS wilden met containmentpolitiek (1947) het communisme indammen. 
• Een voorbeeld van containmentpolitiek is de Marshallhulp die Europa welvarend maakte. 

Blokkade van Berlijn (1948)

probleem:

In 'oost Europa' ligt Berlijn. Daar was met de komst van het IJzeren gordijn een kapitalistisch eiland ontstaan.

Toen Rusland boos werd sloten ze alle wegen naar het westen van  Berlijn af.

Blokkade van Berlijn

UsA wil bewijzen dat het voor de mensen in het westen kan zorgen. Daarom brengen ze spullen per vliegtuig naar Berlijn. 

Dit heet De Luchtbrug (1948-1949)

Gevolgen 

Blokkade van Berlijn

• Oprichting BRD + DDR
• Oprichting NAVO

• Warschaupact

begrippen:

oude Oorlog / invloedssferen / satellietstaten / IJzeren

Gordijn / containment / blokkade Berlijn / stichting BRD

en DDR / oprichting NAVO en Warschaupact /

ideologische tegenstelling tussen enerzijds kapitalisme en

democratie / anderzijds communisme en dictatuur /

kernwapens als afschrikking

LEERDOEL

Je kan ...

enkele gebeurtenissen uit de Koude Oorlog en het einde van de Koude Oorlog in relatie tot

wapenwedloop en hervormingspolitiek herkennen en beschrijven.

Kapitalisme en communisme botsen

gebeurtenissen in koude oorlog m.b.t. wapenwedloop:

1. Hongaarse opstand (1956) 

2. bouw Berlijnse Muur (1961)

3. Cubacrisis (1962)

4. Praagse lente (1968)

De Hongaarse Opstand- 1956

Sommige landen in het Oostblok gaan protesteren tegen het communistische bewind om meer vrijheid te krijgen. Het leidt tot een gewapende opstand in Hongarije. 
Maar de mening van het volk was niet gewenst; de Hongaarse opstand (1956) werd keihard door de Sovjet-Unie neergeslagen.

De Berlijnse Muur- 1961

Berlijn is de plaats waar inwoners van Oost naar West Duitsland konden vluchten. Vooral hoog opgeleidde en jonge mensen vluchtten naar het kapitalistische West Duitsland.

In 1961 werd om West Berlijn een muur geplaatst om de vluchtelingenstroom te stoppen.

De Cubacrisis - 1962

Op Cuba was een communistische regering aan de macht gekomen. 

In 1962 werd met opnames vanuit de lucht geconstateerd dat er kernraketten op Cuba geplaatst waren. De Amerikanen eisten dat de Russen de kernwapens daar weg zou halen, maar ze weigerden

BELANGRIJK!!!

Cuba crisis is hoogtepunt van koude oorlog omdat 

VS en SU hier bijna WEL tegenover elkaar stonden.

Gevolgen van de Cubacrisis

Iedereen beseft dat de wereld heel dicht bij een nieuwe wereldoorlog had gezeten
Betere communicatie tussen de VS en de SU: directe telefoonverbinding (Hotline).
Na de Cubacrisis brak er een tijd van rust aan in de Koude Oorlog.

in deze paragraaf...

Einde koude oorlog

• glasnost en perestrojka
• val van de Berlijnse Muur (1989)

Gorbatsjov komt aan de macht - 1985

Rusland kan de wapenwedloop niet bijbenen. Het verkoopt graan aan China om wapens te kunnen kopen en er heerst honger. Gorbatsjov wil het systeem hervormen (niet stoppen).

Glasnost: openheid / Perestrojka: economische hervormingen

Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

Dus ook minder Sovjet-soldaten buiten de Sovjet-Unie

Gorbatsjov...

greep niet in bij de revoluties in Oost - Europese landen in 1989:

Hij had genoeg problemen in eigen land.

Ging in gesprek met Reagan, minister van de Ver. Staten over het afbouwen van de wapenwedloop.

Het Russische leger trok zich terug uit Oost- Europa en dus ook Duitsland.
Hierdoor kwamen er steeds meer protesten in Oost-Europese landen, waardoor communistische regeringen moesten aftreden

In 1989 werd de Berlijnse Muur afgebroken en in 1991 kwam er ook in de Sovjet-Unie een einde aan de communistische regering

Gorbatsjov werd geliefd in het westen omdat hij toenadering zocht en vrijheid van meninguiting toeliet.

In de Sovjet-Unie is hij afgezet omdat door hem de grote staat uiteen viel en minder macht had.

Per leerdoel

Je kan...

de Europese en internationale samenwerking

herkennen en beschrijven.

ontstaan van Europa

1. EGKS

2. EEG

3. EG

4. EU

Samenwerking op kolen en staal. Zonder concurrentie is wederopbouw mogelijk.

Motieven voor samenwerking

extra video's