Woordenschat H1 en H2 A3a

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Telefoon in de telefoontas, leg NN en je schrift op tafel

Pak je leesboek...

stijlfiguren

wat gaan jullie vandaag leren?

1. wat stijlfiguren zijn

2. welke stijlfiguren je moet kennen voor de toets

stijlfiguren >>

iedere afwijking van het 'normale' taalgebruik 

Bedoeld om de tekst meer zeggingskracht te geven

welke stijlfiguren moet je allemaal kunnen (her) kennen?

stijlfiguren >>

1. repetitio / herhaling

2. enumeratio/opsomming

3. hyperbool

4. understatement

5. litotes

6. eufemisme

1. herhaling/repetitio

Woorden of reeks van woorden wordt herhaald.

1. opsomming/ enumeratio

een opsomming die uit minstens drie delen bestaat.

 Een enumeratie wordt vaak gebruikt om iets te benadrukken. 

Voorbeelden van een enumeratie:

Je bent een akelig, miezerig, vervelend mannetje.

En ziet door 't zijraam de oprijlaan, de brug, de wandelaars, de miniature koetsen.

Iedere maandag half negen - zomer,

herfst, winter, lente - zwemmen.

3. hyperbool

De hyperbool is de stijlfiguur van overdrijving. Een reden om een hyperbool te gebruiken kan zijn om bijvoorbeeld een emotie of een mening extra nadruk te geven. Maar ook variatie in schrijfstijl en humor kunnen redenen zijn om de hyperbool te gebruiken.

 Voorbeelden van een hyperbool: 

Mijn ogen vielen uit mijn doppen: Je kunt best verrast zijn door iets, maar je ogen zullen onmogelijk uit je oogkassen vallen...

Ik schrok mij kapot!

Van schrikken ga je niet kapot...

Ik ga dood van de honger

In het westen is zodanig voedsel beschikbaar dat vrijwel niemand omkomt van de honger, als je een aantal uren niet gegeten hebt en trek hebt is deze uitspraak dus overdreven..

4. Een understatement 

Een mededeling wordt inhoudelijk  minder sterk weergegeven, maar werkt daardoor versterkend. Op de lezer of toehoorder heeft dit veelal een ironisch effect.

Voorbeelden van een understatement: 

Die Christiano Ronaldo kan wel een aardig balletje trappen.

Vandaag hebben we het Witte Huis gezien, best een leuk stulpje.

Mijn wortelkanaalbehandeling was een beetje vervelend.

Een miljoen is een leuk zakcentje.

5. Litotes

De litotes is het tegenovergestelde van een hyperbool. Iets wordt kleiner gemaakt dan het in werkelijk is, altijd d.m.v. het ontkennen van het tegenovergestelde.

Het effect is dat door de verkleining het andere benadrukt wordt.

 

 Voorbeelden van een litotes: 

Hij is niet dom

bedoeld wordt: hij is erg slim.

Dat is geen slecht idee

bedoeld wordt: dat is een prima idee.

6. eufemisme

Vervelende boodschappen zijn niet leuk om te brengen. Daarom verpakken we ze vaak in woorden die luchtiger zijn en positiever klinken. 

Door een eufemisme verandert de inhoud van de mededeling niet echt, alleen de stijl.  

Voorbeelden van een eufemisme: 

sterven

 heengaan / iemand naar zijn laatste rustplaats brengen/ rustig ingeslapen zijn

WC

het kleinste kamertje. 

werkloos zijn

werkzoekend zijn, tussen twee banen in zitten.

Nog wat voorbeelden van eufemisme

Ouden van dagen werden bejaarden werden ouderen werden senioren. 

Zij is heel wat zwembandjes kwijt.

Uw zoon heeft een heel eigen manier van communiceren met de docent.

Helaas gebruiken politici eufemismen vaak om de waarheid te verbloemen en daardoor heeft het verschijnsel een negatief imago gekregen.

Deze wijk heeft te maken met probleemjongeren (= criminaliteit).

Ons beleid in de gezondheidszorg is een gevolg van de terugtredende overheid (= zoek het zelf uit).

Woordenschat H2

Maken opdr. 1 en 2, blz. 58 en 59