Mens en maatschappij 1.4

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Fossielen en gesteenten

• Fossiel
• Perm -> zeewater -> zout
• Krijt -> zeedieren -> kalk
• Kalksteen 

Plein M | 1.3 Waar komen de grondstoffen vandaan?

Mens en maatschappij 1.4

1.4 - Aan het werk

Leerdoelen

weet je dat in de 19e eeuw veel mensen in de landbouwsector werkten of ander arbeidsintensief werk deden (primaire sector). 

Belangrijke leerdoelen bij 1.4. Aan het einde van deze paragraaf:

Primair (landbouw/handwerk)

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de: primaire sector

= Voedsel en grondstoffen worden uit de natuur gehaald

Het type werk dat de mensen op de foto’s doen, is: arbeidsintensief

= Veel arbeid gebruiken bij produceren

Mijnbouw

Voorbeeld primair/landbouw sector: mijnbouw

Er zijn 2 typen mijnbouw:

1. dagbouw = delfstoffen liggen aan het oppervlak: je kunt ze aan de open lucht afgraven
2. schachtbouw = delfstoffen zitten dieper in de bodem: je moet ze uitgraven via een mijn

Leerdoelen

weet je dat in de 19e eeuw veel mensen in de landbouwsector werkten of ander arbeidsintensief werk deden (primaire sector). 

Belangrijke leerdoelen bij 1.4. Aan het einde van deze paragraaf:

kun je uitleggen waarom geld een steeds belangrijker rol is gaan spelen bij het produceren van goederen (secundaire sector).  

weet je welke factoren belangrijk zijn voor de vestiging van industrie en andere bedrijven. 

kun je uitleggen hoe er steeds meer werk komt in de dienstensector (tertiaire sector)

Secundair (industrie)

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de: secundaire sector

--> Je produceert spullen

Het type werk dat de mensen op de foto’s doen, is: kapitaalintensief (je hebt veel geld / machines nodig)

Vestiging

In de 19e eeuw kwamen de fabrieken.

Waar stonden die vaak?

• bij havens
  
• bij steenkoolvelden
  

Als je zoekt naar een goede plek voor je bedrijf let je op de: vestigingsplaatsfactoren

Voorbeelden daarvan zijn:

• dicht bij de klant
  
• goede bereikbaarheid
  
• een land met lage lonen
  

Quizvragen

Tertiair

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de tertiaire sector (dienstensector).

• Mensen verlenen een dienst 

Vooral in rijke landen hebben veel mensen een baan in deze sector. 

Hoe heet de sector waar voedsel/grondstoffen uit de natuur worden gehaald?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

Hoe heet de sector waar spullen worden geproduceerd?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

Hoe heet de sector waar mensen diensten verlenen?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

vestigingsplaats-

factoren

Tertiaire

sector

dagbouw

Arbeids-

intensief

In deze les:

• Terugblikken
• Leerdoelen
• Het ontstaan van de aarde
• De geologische geschiedenis
• Fossielen en gesteenten
• Filmpje
• Energiebronnen in de Nederlandse bodem 
• Aan de slag!

Het ontstaan van de aarde

• 4,5 miljard jaar geleden
• Aardkorst
• Waterdamp en CO2
•  Bacteriën
• Nederland
• Geologie

Een supercontinent (Pangea)

De geologische geschiedenis

• Net als met geschiedenis
• Geologische tijdschaal
• In je werkboek
• Belangrijke bodemlagen en grondstoffen 

Energiebronnen in de Nederlandse bodem

• Carboon -> veen - > steenkool
• Delfstof
• Jura -> plankton -> aardolie
• Aardgas
• 300 miljoen jaar geleden!

Welke omschrijving hoort bij welke grondstof?

Kalksteen

Aardolie

Steenkool

Aardgas

Ontstaat uit plantenresten

Ontstaat uit plankton

Ontstaat uit aardolie of steenkool

Ontstaat uit samengeperste skeletjes van zeedieren

Carboon

Jura

Krijt

Steenkool

Fossiel

Geologische 

tijdschaal

Aardolie

Aan de slag

maak vraag 1 - 9 van blz 31-35