6.4 Infrarode en ultraviolette straling

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Infrarood

Zichtbaar

Ultraviolet

6.4 Infrarode en Ultraviolette straling

Leerdoelen

6.4.1 Je kunt benoemen waar infrarode en ultraviolette straling zich in het spectrum bevinden.

6.4.2 Je kunt kenmerken benoemen van infrarode en ultraviolette straling.

6.4.3 Je kunt toepassingen noemen van infrarode en ultraviolette straling.

6.4.4 Je kunt uitleggen wat de gevaren zijn van ultraviolette straling.

6.4.5 Je kunt uitleggen wat een thermogram is. (PLUS )

2 extra kleuren

Er zijn 2 kleuren die wij niet kunnen zien. Onze ogen zijn daar niet gevoelig voor. 

Infrarood: IR (staat boven rood in de regenboog) 

Ultra violet: UV (staat onder violet in de regenboog)

Infrarood en het kleuren spectrum

Infraroodstraling valt net naast de kleur rood. 

Infraroodstraling kun je niet zien! Maar je kan wel de warmte voelen. 

Infrarood betekent letterlijk 'onder rood'. 

(in het boek staat: 'naast rood', dit is fout. Infra betekent onder of lager)

In het spectrum vind je het infrarood vóór het rood.

Gebruik Infrarood licht

Wordt gebruikt voor:

• Warmhouden van dieren. Warmte lampen zenden rood licht uit, maar vooral Infraroodstraling
• Terrasverwarming.
  
• infraroodsauna’s.
  
• spierpijn of sportblessures.
• afstandsbediening tv. 

Pasgeboren kuikens onder de warmtelamp.

Infraroodsensor

• Gevoelig voor infraroodstraling
• Wordt gebruikt bij winkeldeuren, nachtkijkers etc.

Wist je dat...

Sommige slangen infrarode straling gebruiken om hun prooi te vinden.  Deze slangen zijn blind, maar kunnen door warmte 

hun prooi vinden.

De infraroodcamera

Met een infraroodcamera kun je een thermogram maken. Dat is een foto waarop te zien is hoeveel infrarode straling een voorwerp uitzendt. Veel infrarode straling kleurt licht en weinig infrarode stralen kleurt donker. 

Je kunt een infraroodcamera gebruiken om ‘warmtelekken’ op te sporen.  Zo kun je erachter komen op welke plaatsen het huis beter geïsoleerd moet worden.

Zelfstandig werken

• Wat: maak opgaven 1, 8, 9, 10  blz. 100 t/m 102
• Hoe: zachtjes overleggen
• Hulp: Docent
• Tijd: 10 minuten
• Huiswerk: maak opgaven 1 t/m 13 blz. 100 t/m 102
• Klaar?: test jezelf 6.4 online

Ultraviolette straling

De zon straalt ultraviolette straling  (uv-straling) uit.

Van UV-straling wordt

je bruin.

Zit helemaal aan de andere kant van het spectrum. 

Te veel ultraviolette straling 

vergroot kans op huidkanker. 

Zonnebrandcrème absorbeert uv-straling en beschermt zo je huid. 

Hoe hoger de beschermingsfactor, hoe beter je huid wordt beschermd.

Gebruik UV straling

• Drinkwater bedrijven gebruiken uv straling om bacterie in water te doden.
• Bijen zien UV straling.
• UV straling zorgt er voor dat je bruin wordt
• Wordt tegen gehouden door atmosfeer (ozonlaag, stof en wolken)
• UV kan stoffen laten oplichten (fluorescentie) 

De ozonlaag

In de atmosfeer zit ozon, dit is een gas dat een deel van de ultraviolette straling tegenhoudt.  De luchtlaag waarin ozon voorkomt, heet de ozonlaag. 

Doordat de lucht vervuild is met cfk’s  zijn er gaten ontstaan in de ozonlaag. Hierdoor kan de uv-straling gemakkelijker de aarde bereiken en lopen mensen eerder een te hoge dosis op.

Zelfstandig werken

• Wat: maak opgaven 1, 8, 9, 10  blz. 100 t/m 102
• Hoe: zachtjes overleggen
• Hulp: Docent
• Tijd: 10 minuten
• Huiswerk: maak opgaven 1 t/m 13 blz. 100 t/m 102
• Klaar?: test jezelf 6.4 online

Infrarode straling wordt ook wel .... straling genoemd.
Wat moet er op de ... staan? Let op! Schrijf allen dat op.

Dichtbij een kampvuur krijgt je het warm.
Daarvoor zorgt de .................. straling.
Let op! vul alleen het ontbrekende woord in.

Welk soort "licht" is warmtestraling?

1. ultraviolet licht
2. infrarood licht
3. infrarood en ultraviolet licht
4. wit licht

Met een nachtkijker kun je in het donker zien.
Van welk straling gebruikt deze kijker daarvoor?

1. ultraviolette straling
2. infrarode straling

In de linkerkolom staan een aantal apparaten.

Welke soort licht of straling zenden zie uit?

Sleep elk apparaat naar het licht of de straling die erbij hoort.

Ultraviolette straling

Wit licht

Infrarode straling

warmtelamp

radiator

spaarlamp

zonnebank

tl-buis

natriumlamp

De zon straalt UV-straling uit.
Waar staat de afkorting UV voor?
Let op! Schrijf alleen op waarvoor UV staat.

Je ligt op het strand.
Waar wordt je bruin van?

1. alleen ultraviolet licht
2. alleen infrarood licht
3. zowel infrarood als ultraviolet licht
4. van alle kleuren

Wat maakt je huid extra als er UV-straling op komt?

1. extra cellen
2. extra haren
3. extra kleurstof
4. extra zweet

Teveel UV-straling vergoot de kans op ...........
Wat moet er op de .... staan?
Schrijf dat op! Let op! Het antwoord is één woord.

Op welke manier beschermd zonnebrandcrème je huid tegen ultraviolette straling?

1. Het weerkaatst de ultraviolette straling
2. Het absorbeert de ultraviolette straling

De atmosfeer houdt de meest schadelijke UV-straling tegen.
Een bepaalde luchtlaag in de atmosfeer zorgt daarvoor.
Hoe heet deze luchtlaag? Let op! Het antwoord is één woord.

Door luchtvervuiling met cfk’s zijn er hoog in de atmosfeer gaten ontstaan.
Welke straling komt daardoor meer op de aarde terecht?

1. infrarode straling
2. ultraviolette straling

Hieronder worden een aantal apparaten genoemd.
In welke ervan wordt UV-straling gebruikt?

1. Nachtkijkers
2. Afstandsbediening van TV
3. Zonnebank
4. Warmtelampen

Met wat voor stof kunt UV-straling aantonen?

1. fluorescerende
2. zwarte metalen
3. wit plastic
4. wit papier

De familie Kippenvel maakt een thermogram van hun huis.
Welk straling kunnen zij daarop zien?
Let op! schrijf de volledige naam daarvan op en dus niet de afkorting ervan.