Poëzieanalyse

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Is dit poëzie? Waarom / waarom niet?

Ik ben altijd de schouder, de troost in zekere zin

ze noemen mij wel meer dan eens, hun hartsvriendin

ik ben altijd maar het broertje

waarmee ze praten kan

een maatje, een klankbord, maar nooit de geile man

ik ben altijd de glijer, slik, dat ben ik,

ik ben altijd maar de coole, ik doe alles voor m'n kik

ik ben altijd maar de macho, de latino, de De Niro,

ik ben altijd maar de stoere, maar nooit een keer de nono

ik wou dat ik jou was, gewoon een keertje jou was

dat ik ook eens met een vrouw was,

niet het kussen maar het matras was

ik wou juist dat ik jou was, gewoon een dag zo zo was

dat ik ook een beetje vrouw was, en klein was,

niet de pinpas maar het………………………………………………..

maar ik wou juist dat ik jou was

gewoon een dag niet mezelf was

dat ik alles was wat jij was

en jij was dan wie ik was

en wij dan nog steeds ………………………………… was

en ik ………………………………………………………………was

ik niet eenzaam maar …………………………………..was

ik niet de regen maar ………………………………….. was

en wij dan nog steeds wij was

ik niet de mits maar ……………………………… was

ik niet de kiezel maar …………………………… was

ik niet de honing maar …………………………. was

ik niet de modder maar ………………………… was

ik niet het bed maar juist ………………………….. was

ik niet de maan maar juist ……………………….. was

ik niet de kassa maar ………………………………… was

ik niet de ragout maar ……………………………….. was

ik niet zo gesloten maar ………………………….. was

ik niet het kind maar de …………………………. was

ik niet zo stoer maar …………………………………. was

ik niet de plank maar juist ……………………….. was

ik niet zo super maar ……………………………………… was

ik niet de knuffel maar …………………………………. was

ik niet de klus maar ……………………………………….. was

ik niet alleen maar …………………………………………. was

ik niet zo ver maar juist ………………………………… was

en dat ik dan Jim uit ……………………………………… was

en ik dan die dikke uit …………………………………. was

en wij dan nog steeds wij was

ik niet alleen maar …………………………………………. was

ik niet zo ver maar juist ………………………………… was

en dat ik dan Jim uit ……………………………………… was

en ik dan die dikke uit …………………………………. was

en wij dan nog steeds wij was

Bij het doodsbed van een kind

 

De aarde is niet uit haar baan gedreven

toen uw hartje stil bleef staan,

de sterren zijn niet uitgegaan

en 't huis is overeind gebleven.

Maar al 't geklaag en dof gesnik,

zelfs onder 't troostend koffiedrinken,

het kon uw stem niet op doen klinken,

noch licht ontsteken in uw blik.

Gij zult wel nimmermeer ontwaken,

want gij bleef roerloos toen de trap

zo kraakte bij de stille stap

des mans, die kwam om toe te maken.

Ziet, lieve mensen, 't is volbracht,

Wat gaan wij doen? Wij konden bidden,

dan blijf ik nog wat in uw midden,

gij krijgt toch wel geen slaap vannacht.

En heeft een uwer een ervaren

en hooggeleerd en vruchtbaar brein:

hij zegge mij of 't waar kan zijn

dat haar de wormen zullen sparen.

Uit: Verzen, Verzameld Werk, 4e druk, 1960, uitg. P.N. van Kampen en Zoon.

Willem Elsschot

Welke stijlfiguren/ beeldspraak herken je?

gewoon een dag niet mezelf was

dat ik alles was wat jij was

en jij was dan wie ik was

en wij dan nog steeds wij was

en jij dan nog steeds (jij dan nog steeds)

en wij dan nog steeds wij was

6. Welk stijlmiddel zie je in r. 2?
"toen uw hartje stil bleef staan"

10. Verwijzing naar de bijbel?

Wat wil Elsschot ons met dit gedicht zeggen?

RIJM

Bij de volgende fragmenten is de vraag steeds:
welke soort rijm herken je?

Weet je wat ik heb gekregen?
Rode laarsjes voor de regen!
't Is toch niet waar, zei de giraf
Dikkertje, Dikkertje, ik sta paf.

1. Slagrijm
2. Gepaard rijm
3. Gekruist rijm
4. Omarmend rijm

Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten,
En zit in 't binnenst van mijn ziel ten troon
Over mij zelf en 't al, naar rijksgeboôn
Van eigen strijd en zege, uit eigen krachten.

1. Slagrijm
2. Gepaard rijm
3. Gekruist rijm
4. Omarmend rijm

Met opgetrokken schouders, toegeknepen ogen,
haast dravend en vaak hakend in de mat,
lelijk en onbeholpen aan zusters arm gebogen,
gaat elke week de idioot naar 't bad.

1. Slagrijm
2. Gepaard rijm
3. Gekruist rijm
4. Omarmend rijm

Mijn wens behoede u onverrot,
o stok en stut, die geen verrader,
maar ’s vrijdoms stut en Hollands Vader
gestut hebt op dat wreed schavot,

spartelen - martelen

1. mannelijk rijm
2. vrouwelijk rijm
3. glijdend rijm

doen - schoen

1. mannelijk rijm
2. vrouwelijk rijm
3. glijdend rijm

lopen - kopen

1. mannelijk rijm
2. vrouwelijk rijm
3. glijdend rijm

handelen - wandelen

Uitgerijmd. Meer poëzievragen:

Hoe heet een strofe van drie regels?

En eentje van vier? Hint: de meest gemaakte fout is 'kwartet'

Strofe van twee regels?

Welke vormen van beeldspraak ken je?

Doodgaan

I

De bomen dorren in het laat seizoen,

En wachten roerloos den nabijen winter...

Wat is dat alles stil, doodstil... ik vind er

Mijn eigen leven in, dat heen gaat spoên.

Ach, 'k had zo graag heel, héél veel willen doen,

Wat Verzen en wat Liefde, -- want wie mint er

Te sterven zonder dees? Maar wie ook wint er

Ter wereld iets door klagen of door woên?

Ik ga dan stil, tevreden en gedwee,

En neem geen ding uit al dat Leven meê

Dan dees gedachte, gonzende in mij om:

Men moet niet van het lieve Dood-zijn ijzen:

De dode bloemen komen niet weêrom,

Maar Ik zal heerlijk in mijn Vers herrijzen.

Willem Kloos (1859 - 1938)

Wat is dit qua vorm voor gedicht?

SONNET - DRIE KENMERKEN

- Twee kwatrijnen en twee terzetten
- Strak rijmschema en metrum
- Inhoudelijke wending: volta

Parafraseer wat er staat in strofe 2

Wijs een personificatie aan in strofe 1