Arm en Rijk Hoofdstuk 4 Een veranderende wereld

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4 Een veranderende wereld

Hoofdvraag

Wat zijn de gevolgen van globalisering op economisch en op cultureel gebied?

4.1 Economische mondialisering

Deelvragen

• Wat zijn de gevolgen van globalisering voor verschillende gebieden en samenlevingen in de wereld?
  
• Welke veranderingen zorgen voor een versnelling van het globaliseringsproces?
  
• Hoe spelen opkomende economieën en multinationale ondernemingen een (steeds grotere) rol in internationale handels- en investeringsstromen?
  
• Hoe beïnvloeden netwerken van bedrijven en migranten steden en gebieden?
  
• Wat zijn de belangrijkste mondiale migratiestromen en waarom zijn die het belangrijkst?
  
• Waarom neemt de Zuid-Zuidmigratie toe?
  

Wat is globalisering? Beschrijf zo concreet mogelijk.

Globalisering

Proces waarbij landen op economische, cultureel, sociaal en politiek gebied met elkaar verbonden worden. 

Economische globalisering

Globalisering waarbij de nadruk ligt op de groeiende internationale handel, de directe buitenlandse investeringen en de toegenomen betekenis van multinationals.

Kenmerkend voor het proces van economische globalisering zijn:

• een groeiende internationale handel
• toename van de directe buitenlandse investeringen (dbi’s): investeringen in een andere land
• toegenomen betekenis van multinationals

Deze globalisering is mogelijk door twee dingen...

1. Transporttechnologie

Tijd-ruimtecompressie

Proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen door de moderne transport- en informatietechnologie daalt.

2. Communicatietechnologie

- Internet

- Logistiek -> draagt dus ook bij aan tijd-ruimtecompressie

Opdracht

Maak opdracht 2 en 3 van 4.1

Zoek 5 voordelen van globalisering en 3 nadelen van globalisering

Positieve gevolgen:

• keuze van producten uit de hele wereld
  
• de economie is wereldwijd sterk gegroeid
  
• meer werkgelegenheid in gebieden die productiewerk hebben overgenomen
  
• daling van de prijzen
  

Negatieve gevolgen:

• de werkgelegenheid afgenomen in gebieden waar het productiewerk weg is gehaald
  
• werknemers en nationale overheden hebben door de macht van multinationals minder invloed
  
• meer transport van goederen gaat ten koste van het milieu
  
• de kloof tussen arme en rijke landen is toegenomen
  
• de kloof binnen landen tussen rijke en arme mensen is toegenomen
  

Global shift

• Steeds meer handel met Azië -> global shift = verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld
  
• vroeger vooral handel tussen Europa en de Verenigde Staten
  
• nu driehoek (triade) tussen de drie belangrijkste handelsgebieden: Europa, Verenigde Staten en Azië
  
• Sinds de Tweede Wereldoorlog is de wereldeconomie snel gegroeid:
  - de productie van goederen verdriedubbelde
  - hoge welvaart in veel landen
  - flinke kapitaalstromen: betaling voor goederen en diensten en investeringen (directe buitenlandse investeringen)

Outsourcing

Multinationals zoeken goedkoopste plek voor goederen of diensten. Dit heet outsourcing (= uitbesteden).

 Productieketen wordt in stukjes verdeeld en men zoekt per deel de goedkoopste plek.

- onderzoek en ontwikkeling
(R&D, research and development) in centrumlanden 

- de productie in (semi)periferielanden

- verkoop en distributie in centrumlanden

Internationale arbeidsverdeling

verdeling van het werk over verschillende landen

Door de globalisering is de internationale handel toegenomen.

Dit is een voorbeeld van:

1. Sociale globalisering
2. Culturele globalisering
3. Economische globalisering
4. Politieke globalisering

Wikipedia is een mooi voorbeeld van globalisering op het gebied van:

1. Gevoelsbindingen
2. Kennisbindingen
3. Economische bindingen
4. Politieke bindingen

Is de volgende stelling juist of onjuist:

Globalisering = Mondialisering

1. juist
2. onjuist

Is de volgende stelling juist of onjuist:

Globalisering = Internationalisering

1. juist
2. onjuist

Welk begrip past het best bij de afbeelding?

Transport en informatietechnologie zijn ...

1. Sneller
2. Goedkoper
3. Groter
4. Overal

Welk begrip past het best bij de afbeelding?

Transport en informatietechnologie zijn ...

1. Sneller
2. Goedkoper
3. Groter
4. Overal

Welk begrip past het best bij de afbeelding?

Transport en informatietechnologie zijn ...

1. Sneller
2. Goedkoper
3. Groter
4. Overal

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?

1. Global Shift is zichtbaar
2. Triade beheerst de wereldhandel
3. Goederenproductie is groter in Europa dan in de VS
4. Afrika hoort tot de slow world

Wat betekent 'de nieuwe internationale arbeidsverdeling'?

Voorbeeld outsourcing (1)

ICT-gebied: Bengaluru (Bangalore)

Voorbeeld outsourcing (2)

auto-industrie: Pune (ten zuidoosten van Mumbai)

Migratie

Soorten migranten

1. Arbeidsmigranten
2. Vluchtelingen door conflicten
3. Ontheemden
4. Vluchtelingen door natuurrampen of klimaatverandering 

Redenen om te migreren:

Economisch: arbeidsmigranten

Politiek: conflicten die zorgen voor vluchtelingen of ontheemden

Fysisch: klimaatverandering of een natuurramp

Migratie door push- en pullfactoren:

 Pushfactoren zijn negatieve redenen voor vertrek uit eigen gebied, pullfactoren zijn positieve factoren die aantrekken in een ander gebied

Noteer en beschrijf aan de hand van figuur 4.6 de vier mondiale migratiestromen.

Mondiale migratiestromen

1. Zuid-Zuid: tussen de ontwikkelingslanden

grootste groep migranten (37%). Meestal om economische redenen.

2. Zuid-Noord: tussen ontwikkelingslanden en rijke landen

Tweede groep (35%). Deels arbeidsmigranten,

 deels vluchtelingen.

Mondiale migratiestomen

3. Noord-Zuid: tussen rijke landen en ontwikkelingslanden

kleinste groep (5%). Vooral economische redenen.

4.Noord-Noord: tussen de rijke landen

Ongeveer een kwart van alle migratie.

 Vooral mensen in grensregio’s.

Opdracht

Maak opdracht 4 en 5 van 4.1

Braindrain?

De Indiase diaspora

Ruim 20 miljoen Indiërs leven in meer dan tweehonderd landen buiten India:

- hoogopgeleide migranten naar Groot-Brittannië, Noord-Amerika en Europa: de braindrain

- laagopgeleide Indiërs vooral naar de Golfstaten

De Indiase diaspora

Indiërs zijn in culturele, politieke en economische zin sterk georiënteerd op het land van herkomst, door familie, hindoeïsme en huwelijk.

Dimensies:

- Sociaal-cultureel: India is centrum voor hindoeïsme, traditionele huwelijksregels, familiebanden.

- Politiek: invloed van gemigreerde Indiërs op de politiek in India.

- Economisch: geldzendingen en investeringen in India.

Geldzendingen naar India

De Indiase diaspora

• Netwerken zichtbaar door geldzendingen
  
• Hoogopgeleide Indiërs investeren in het land waar ze zijn gaan wonen. Vaak laten ze later familie overkomen.
  
• Laagopgeleide Indiërs sturen geld naar hun familie.
  

De Indiase diaspora

Voordelen van geldzendingen voor India:

- verbeterde toegang tot het onderwijs

- terugdringen van de armoede

Ook profiteert India van de uitwisseling van kennis.

Door de welvaartsgroei in India keren veel hoogopgeleide Indiërs terug naar India: een braingain.

Opdracht

Maak opdracht 6 en 7 van 4.1