Thema 3: Karel de Grote

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 3: Monniken en Ridders

                   Vroege middeleeuwen   500 - 1000 n.chr  (6e t/m 10e eeuw) 

 

Regels

• Bij binnenkomst ga je zitten en pak je je spullen.
• Je laptop laat je dicht op tafel liggen.
• Als je wat wilt vragen steek jij je vinger op
• Als de docent praat zijn de leerlingen stil 
• Je behandeld een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Dat betekent met fatsoen en respect. 

Aantekeningen

Zie je dit potloodje? Dan neem je de dikgedrukte en onderstreepte zin over in je schrift.

Te weinig tijd? De les wordt met je gedeeld, dan kan je tijdens zelfstandig werken verder met het overnemen.

Deze les

Karel de Grote & Feodalisme.

• Herhaling vorige les
• Weet je wie Karel de Grote was en hoe hij zijn rijk bestuurde
  
• Kun je uitleggen hoe de manier van besturen door middel van het feodalisme werkt.
  
• Kun je uitleggen wat de begrippen: leenman, leenheer, feodalisme betekenen

Waar of niet waar?

In de middeleeuwen kon iedereen lezen en schrijven.

1. Niet waar
2. Waar

-Wie is wat? 

Verbind de uitspraken en titel bij het juiste plaatje.

Monnik

Non

Paus

Priester

Door welke mensen werd het christendom verspreid?

1. Monniken
2. Nonnen
3. Priesters
4. Missionarissen

Karel de Grote 

Karel de Grote is een van de grootste heersers van de vroege middeleeuwen. Zijn rijk was het eerste grote rijk

na de Romeinen in Europa.

• Groot Frankisch rijk
• Erg lang: 1,84m 

00:07

- Welk woord hoort op de stippellijn?

Karel de Grote wordt koning in 771 n.chr in het rijk der     .....

Franken

Germanen

Karolingen

Frankrijk

00:17

Hoe maakt Karel de Grote zijn Frankische rijk groter?

00:47

In welke stad kan je het graf van Karel de grote bekijken?

1. Amsterdam
2. Aalden
3. Aken
4. Aalten

De Franken 

Was een volk en leefden in het gebied wat nu Frankrijk is. Zij werden christen nadat hun Koning zich in 496 katholiek liet dopen. 

De Franken behoorden tot het deel van de 

christenen dat de paus gehoorzaamde.

De verspreiding van het 

christendom.

Karel was christelijk en dwong al zijn onderdanen om dat 

ook te worden. Zo verspreidde het christendom zich, naast missionarissen, ook over Europa.

Te groot om alleen te 

besturen

Oorzaken:

• Slechte verbindingen, van de Romeinse wegen was weinig meer over.
• Steden uit de Romeinse tijd zo goed als verdwenen.
• Dreiging van aanvallers.
• Rondreizen om te besturen en rechtspreken duurt erg lang

Oplossing: Feodalisme

• Leenheer: vorst of hoge edelman die een gebied laat besturen door een leenman.
• leenman: (vazal) edelman die een gebied bestuurt in opdracht van een leenheer.
• Feodalisme: bestuurssysteem waarbij een leenheer grond in leen geeft aan een leenman in ruil voor bepaalde diensten.

Het Feodaal stelsel 

Omhakken van heilige bomen. Germanen geloofde niet in één god als de Christenen maar in meerdere goden. Karel de Grote wilde dat iedereen in zijn rijk Christelijk was en verbood andere geloven. 

In Rome woont de paus. Hij is het hoofd van de kerk en dus van alle christenen. Rijke mannen (Edelen) vinden dat hij zijn werk niet goed doet en sluiten hem op. De paus ontsnapt uit zijn kerker en vlucht naar Karel die de paus gehoorzaamt. Die zorgt ervoor dat de paus weer de baas wordt in Rome. Als dank kroont de paus hem in het jaar 800 tot Keizer

Na veel veldtochten is Karels rijk bijna net zo groot als Europa nu. Hij is de eerste met zo'n groot land na de Romeinen. Daarom noemen we hem ook wel Vader van Europa. Rust en eenheid is belangrijk in zo'n enorm rijk. Daarom laat Karel alle wetten en regels opschrijven en zorgt hij ervoor dat iedereen zich daaraan houdt.

Karel de Grote is de koning. Waarschijnlijk krijgt hij die bijnaam omdat hij zo'n groot rijk bezit. Maar hij is zelf ook groot. In de middeleeuwen zijn de mensen kleiner dan nu. Karel is 1 meter 84 en steekt met kop en schouders boven de meeste mensen uit

In de middeleeuwen kunnen veel mensen niet lezen en schrijven. Zelfs de koning niet! Als Karel een handtekening moet zetten zet hij alleen een klein streepje in het midden. Maar Karel de Grote vindt het belangrijk dat meer mensen dat leren. Daarom moeten de monniken nieuwe letters ontwikkelen. Die zijn makkelijker te lezen. We gebruiken ze nog steeds. Ook komen er scholen voor rijke jongens. Die kunnen Karel later helpen zijn rijk te besturen. 

Het is niet makkelijk om zo'n groot land te regeren. Je weet nooit of ergens een opstand uitbreekt. Karel reisde eerst zijn hele rijk door, maar daar heeft Karel iets op bedacht. Hij geeft Edelen en geestelijken (leenmannen) een stuk land te leen. In ruil daarvoor zweren deze leenmannen trouw aan de koning. En ze moeten veel doen: de rust bewaren, wetten uitvoeren en soldaten sturen voor zijn leger.

Als Karel ouder wordt wil hij niet meer zoveel reizen. Daarom zoekt hij één plek om te wonen. Hij kiest voor de stad Aken en bouwt er zijn belangrijkste palts (Paleis en kasteel). Karel de Grote sterft als hij 72 is. Dat is erg oud voor die tijd. Zijn zoon Lodewijk de Vrome volgt hem op.

Na Karels dood verschijnen er veel verhalen over hem. Een van de beroemdste is 'Karel en Elegast'. Dat verhaal wordt rond het jaar 1250 geschreven - meer dan 400 jaar na zijn dood! Voor ons zijn die middeleeuwse verhalen moeilijk te lezen. De taal is heel anders en de spelling ook.

Karel en Elegast' begint met een droom. Een engel fluistert Karel in dat hij moet opstaan om te gaan stelen. Karel wil niet (want wat als hij betrapt wordt?), maar hij is een gelovig man, dus hij gehoorzaamt de engel toch. In het pikkedonker gaat hij naar buiten. In het bos wordt hij aangevallen door een zwarte ridder. Karel verslaat hem en ontdekt dat hij Elegast heet. Op het eind van het verhaal weet je waarom de engel Karel op pad heeft gestuurd…

Karel wil goede vrienden blijven met de landen om hem heen. Hij is rijk en geeft graag dure cadeaus. Daarmee maakt hij veel indruk op andere staatshoofden. Maar zelf krijgt hij het meest bijzondere geschenk… de witte olifant Abul Abbas. Karel krijgt hem van Harun-al-Rashid, de kalief (hoofd van de gelovigen) van Bagdad. Dit is nu de hoofdstad van Irak.

Meer weten?

https://www.canonvannederland.nl/nl/kareldegrote

Welk begrip hoort bij de omschrijving?

'vorst of hoge edelman die een gebied laat besturen door iemand anders'

1. Leenheer
2. Leenman
3. Vazal
4. Bisschop

Welk begrip hoort bij de omschrijving?

'Edelman die een gebied bestuurt in opdracht van iemand.'

1. Leenheer
2. Leenman
3. Vazal
4. Bisschop

Dit systeem heet het  ....

Feodaal stelsel 

Leenman

Leenheer

Koning

Edelen

Waar of niet waar?

'Koning Karel de Grote kon lezen en schrijven'

1. Waar
2. Niet waar

Opdrachten van de week

Maak de werkdoelen bij:

• Karel de Grote

Beantwoorde criteria in je schrift

(verschillend per kleur) 

Aan de slag! 

•       Ga naar de learning portal en maak de opdrachten. Beantwoord de criteria die hoort bij het leerdoel in je schrift

se se Je mag zachtjes samenwerken. Je maakt wel je eigen werk. Hierbij mag je muziek luisteren.

            Als je klaar bent, dan laat je je werk zien voor feedback.