De Koude Oorlog (1960-1970)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

Periode 1960-1970

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen welke gebeurtenissen de Koude Oorlog in de jaren '60 bepaalden.

Berlijnse Muur

13 augustus 1961

Waarom een muur?

•  Veel inwoners van Oost-Duitsland willen weg.
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.
  

• Veel Oost-Berlijners zien het rijke westen en willen weg. Vooral mensen met een hogere opleiding vluchten naar het westen
  

• De Oost-Duitse regering ziet dit als een grote bedreiging voor de toekomst van hun land: Berlijn moet dicht
  

Vergeet dit ook niet: de Oost-Duitse regering geeft aan dat ze de Muur bouwen om zich tegen het fascistische Westen te beschermen.

Gevolgen

• Bouw van De Berlijnse Muur, augustus 1961
  

• Laatste gat in het IJzeren Gordijn is dicht

• West-Berlijn was wél bereikbaar vanuit West-Duitsland

• Vluchtelingenstroom neemt sterk af

• Wel: veel ontsnappingen, vaak met dodelijke afloop...

Vergeet dit ook niet: ontsnappen betekende vaak dat je je familie nooit meer zag.

Video: Berlijn en de Koude Oorlog

Fragment: De Berlijnse Muur

"Ich bin ein Berliner"

Toespraak van Kennedy tijdens zijn bezoek aan Berlijn in juni 1962

Video: De Berlijnse Muur

1. Het ontstaan

Cubacrisis

16-28 oktober 1962

Wat weet jij eigenlijk van Cuba?

Oorzaken

• Sinds 1959 was Cuba communistisch

• Dit zorgde voor grote irritatie én angst bij de Verenigde Staten: communisme in de achtertuin!

Mislukte invasie van de CIA op Cuba: Varkensbaai-incident (april 1961)

• (Economische) boycot van Cuba

• Cuba gaat suiker verkopen aan de Sovjet-Unie

• Cuba en de Sovjet-Unie zijn bang voor een Amerikaanse invasie van Cuba.
  

• De Sovjet-Unie plaatst raketten op Cuba
  

16-22 oktober 1962

• Amerikaanse vliegtuigen tonen foto's van een raketbasis in aanbouw
  

• President Kennedy wordt op de hoogte gebracht
  

• De laatste raketonderdelen zijn per schip onderweg van de Sovjet-Unie naar Cuba
  

Grote onrust bij de Verenigde Staten

Wat zal Kennedy  doen?

• Niets doen

• Praten met de Sovjet-Unie (diplomatie)

• Aanval op Cuba

• Invasie van Cuba

• Fidel Castro overhalen: "Werk samen met ons, niet met de Russen."

• Blokkade van het eiland, zodat er geen schepen met onderdelen Cuba bereiken

Hij besluit:

• Praten met de Sovjet-Unie

• Blokkade rondom Cuba

De spanning neemt toe...

Kennedy aan Chroesjtsjov:

• Haal de raketbasis op Cuba weg

• Laat de Sovjet-schepen met raketonderdelen omkeren
  

Chroesjtsjov aan Kennedy:

• Akkoord, maar dan moeten de Amerikanen Cuba niet aanvallen

Chroesjtsjov aan Kennedy:

• Akkoord, maar dan moeten de Amerikanen Cuba niet aanvallen

• De Verenigde Staten moet hun raketten uit Turkije weghalen. Deze stonden gericht op de Sovjet Unie
  

Vergeet dit ook niet: de Amerikanen dachten dat het bestaan van deze raketten heel geheim was...

Robert Kennedy adviseert zijn broer: 

"Reageer alleen op het eerste verzoek van Chroesjtsjov. Doe net of je het tweede bericht niet hebt ontvangen."

Chroesjtsjov gaat akkoord!

Video: De Cubacrisis

Gevolgen van de Cubacrisis

Iedereen beseft dat de wereld heel dicht bij een nieuwe wereldoorlog had gezeten

• Betere communicatie tussen de VS en de SU: directe telefoonverbinding (Hotline)

• De Amerikanen halen ook hun raketten uit Turkije, maar spreken met Chroesjtsjov af dat hij dit niet bekend maakt.
  

• Chroesjtsjov zal, mede door zijn optreden, in 1964 als leider van de SU worden afgezet.

Vietnamoorlog (2)

Amerikanen in Vietnam 1957-1975

Wat weet jij allemaal van de Vietnam-oorlog?

Hoe zat het ook alweer?

• Noord-Vietnam was communistisch
  

• Zuid-Vietnam was kapitalistisch

• Grens ligt bij de 17e breedtegraad

• De Verenigde Staten steunen (in het geheim) Zuid-Vietnam

• Dominotheorie
  

Dominotheorie

Amerikaanse steun aan Zuid-Vietnam

Doel: voorkomen dat Zuid-Vietnam onder de voet wordt gelopen door het communistische Noord-Vietnam

• Noord-Vietnam steunen communistische aanhangers in Zuid-Vietnam: Vietcong

• Er ontstaan een burgeroorlog in 1957
  

• Amerikanen steunen Zuid-Vietnam, eerst met 'adviseurs' en wapens, daarna met troepen.
  

• CIA vermoordt leider van Zuid-Vietnam in 1963 en plaatst een stroman

Vergeet dit ook niet: In november 1963 zijn er al 16.000 Amerikaanse soldaten in Zuid-Vietnam

Tonkin-incident

'Aanslag' op het Amerikaanse marineschip Maddox door Noord-Vietnam, augustus 1963

Gevolgen

• Amerikanen zien de aanslag als een oorlogsverklaring
  

• President Johnson krijgt carte blanche om het probleem op te lossen (lees: oorlogsverklaring)
  

• Operation Rolling Thunder
  

Vergeet dit ook niet: in 1968 zijn er ongeveer 500.000 Amerikaanse soldaten in Vietnam

Video: Operation Rolling Thunder

Maar...waarom gaat het zo hopeloos mis in Vietnam?

Hoe verliep de oorlog?

Vietnam is een jungle

• De Amerikanen vochten in een volstrekt onbekend gebied, terwijl de Vietnamezen dit gebied goed kenden
  

• Guerilla-oorlogsvoering: geen massale aanvallen, maar kleine, onverwachte aanvallen van de Vietcong
  

• De vijand bevond zich ook tussen de bondgenoten
  

• Waar is de vijand?! De Vietcong maakte gebruik van tunnels, ondergrondse bunkers en waren soms vrijwel onzichtbaar
  

Van kwaad tot erger: napalm en Agent Orange

De Verenigde Staten zetten alles in om de oorlog te winnen

Steeds meer protesten tegen de oorlog

• Er reizen veel journalisten mee met de soldaten
  

• De oorlog is vanuit de huiskamer te volgen op televisie en in de kranten
  

• Niet alleen de Vietnamezen, maar ook de eigen soldaten began vreselijke oorlogsmisdaden
  

• De frustraties van de soldaten zijn duidelijk te zien: "Wat doen we daar?!"

Vergeet dit ook niet: de meeste protesten zijn in Amerika zelf, maar ook in Nederland wordt tegen de oorlog geprotesteerd.

 LBJ! How many kids did you kill today?

Afloop van de oorlog

Nixon, vanaf 1969 president, wil de oorlog beëindigen

• Zo min mogelijk gezichtsverlies voor de Amerikanen: Peace with Honour

• Vietnamisering: geef de oorlog terug aan de Vietnamezen
  

• Terugtrekking van de Amerikaanse troepen
  

• Vredesverdrag met Noord-Vietnam/Vietcong in Parijs (1973)
  

Gevolgen van de Vietnamoorlog

• Het Amerikaanse zelfvetrouwen heeft een enorme dreun gehad

• Veel Vietnamveteranen met posttraumatische stressstoornis, maar worden vooral als moordenaars gezien
  

• Enorme staatsschuld van de Verenigde Staten door de oorlogskosten
  

• De Vietnamoorlog had eigenlijk niet zoveel met de Koude Oorlog te maken, meer met Amerika's angst voor het communisme
  

Vergeet dit ook niet: in 1975 valt Noord-Vietnam, Zuid-Vietnam binnen. Het land wordt in 1976 in zijn geheel communistisch

Personen

1. Dwight Eisenhower: president VS (1953-1961)
2. Nikita Chroesjstsjov: leider SU (1956-1964)
3. Fidel Castro: leider Cuba (1959-2008)
4. John Kennedy: president VS (1961-1963)
5. Lyndon Johnson: president VS (1963-1969)
6. Ho Chi Minh: leider Noord-Vietnam (1945-1969)
7. Richard Nixon: president VS (1969-1974)