11.2-2 De lever V5 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.2 Processen in de lever deel 2

Doel 11.2

Je leert wat de belangrijkste functies van de lever zijn

Functies van de lever-herhaling

1. Afweer
2. Koolhydraatstofwisseling
3. Vetstofwisseling

Eiwitstofwisseling (4)

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren -> transaminering

Hieronder een aantal stoffen die in het lichaam van de mens voorkomen:
1) aminozuren
2) koolhydraten
3) eiwitten
Van welke van deze stoffen kan in de lever de concentratie in het bloed gewijzigd worden?

1. alleen van 1
2. alleen van 2
3. alleen van 2 en 3
4. van 1, 2 en 3

Eiwitstofwisseling (4)

9 van de 20 aminozuren zijn níet door de lever te maken: essentiële aminozuren.

Overtollige aminozuren worden door de lever afgebroken (er is geen ‘voorraad’). 

De lever produceert ook verschillende plasma-eiwitten (eiwitten in het bloed).

Eiwitstofwisseling (4)

Deaminering: stikstofgroep wordt verwijderd -> ureum wordt gevormd.

Eiwitstofwisseling (4)

Koolstofskelet wordt verbrandt, omgezet naar glucose (gluconeogenese) of vet (lipogenese)

Afbraak rode bloedcellen (5)

Milt en lever breken oude bloedcellen af.

Afbraak van hemoglobine levert: IJzer en biliverdine

IJzer: wordt gebonden aan eiwit-> ferritine (ijzervoorraad in je lever)

Afbraak rode bloedcellen (5)

Biliverdine, wordt omgezet naar bilirubine (gele kleurstof), wordt uitgescheiden via de gal en klein deel via de urine

Bilirubine wordt door darmbacteriën omgezet en veroorzaakt de bruine kleur van ontlasting (H10).

Galproductie (6)

Levercellen leveren plm 0,5 l gal per dag.

Gal wordt opgeslagen in de galblaas en/ of afgescheiden in de 12-vingerige darm.

Galproductie (6)

Gal bevat bilirubine, cholesterol en galzure zouten (emulgator voor vet).

Verhoogt osmotische waarde van de ontlasting waardoor transport door de dikke darm makkelijker wordt.

Galproductie (6)

Galzure zouten worden voor 

90% geresorbeerd in de darm

en komen weer via de 

poortader in de lever terecht.

Bij een bepaalde ziekte komen gelijktijdig de volgende verschijnselen voor:
1) de urine is donkergeel tot bruin gekleurd
2) het oogwit is geel gekleurd
3) de ontlasting is bleek van kleur

Waardoor zullen deze verschijnselen waarschijnlijk veroorzaakt zijn?

1. doordat de galwegen verstopt zijn
2. doordat de urineleiders verstopt zijn
3. doordat de nieren rode bloedcellen doorlaten
4. doordat de lever te veel ureum afgeeft

Afbraak gifstoffen (7)

Levercellen breken lichaamsvreemde stoffen af (alcohol, nicotine, medicijnen etc.) -> detoxificatie

Afbraak gifstoffen (7)

Alcohol wordt omgezet in ethanal (met behulp van enzym alcoholdehydrogenase) en daarna in azijnzuur (acetaat, mbv aldehydedehydrogenase) of glucose of vet -> leververvetting.

(dehydrogenase: verwijdert een H atoom) 

Cirrose: verbindweefseling agv overmatig alcoholgebruik.

Opslag (8)

In de lever worden de volgende stoffen opgeslagen:

Glycogeen

IJzer (in de vorm van ferritine)

Sommige vitamines en mineralen

Overige functies (9 en 10)

Je lever bevat 0,5 tot 1,5 liter bloed -> extra bloeddepot

Bij alle chemische omzettingen ontstaat veel warmte.

De lever is ongeveer 40°C -> warmtebron voor je lichaam

Enkele stoffen in het lichaam van de mens:
essentiële aminozuren, glucagon, glucose en ureum. Welke van deze stoffen worden in de lever gevormd?

1. essentiële aminozuren en glucagon
2. essentiële aminozuren en ureum
3. glucagon en glucose
4. glucose en ureum

Doel 11.2

Je hebt geleerd wat de belangrijkste functies van de lever zijn

BINAS 82C Spijsverteringsorganen

BINAS 82D Leverlobje

BINAS 82F Samenstelling spijsverteringssappen (gal)

Begrippen 11.2

ferritine, galkleurstof, detoxificatie, alcoholdehydrogenase, aldehydehydrogenase, galzouten

Huiswerk

In de online methode.

Kies leerweg B.

11.2: alle vragen