4.2+4.3 Russische revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Rusland

Communisme als ideologie

• Communisme is gebaseerd op de filosofie van Karl Marx 
  --> marxisme
• Volgens Marx zullen de fabrieksarbeiders in opstand komen omdat hun toestand uitzichtloos is
• De bezittende klasse zal worden af gezet en de bezitloze klasse zal de macht grijpen 
• --> alle productiemiddelen eerlijk verdelen

Rusland rond 1900

• Vergeleken met de west Europese landen is Rusland een achter gebleven land: amper industrie en een absolute vorst
• Na de nederlaag in de Russisch-Japanse oorlog wordt een volksvertegenwoordiging (Doema) opgericht (1905) 
• Maar: de tsaar blijft de absolute heerser 
• Tsaar Nicholaas II besluit met WO I mee te doen om de reputatie van Rusland te herstellen 

Zou een communistische revolutie volgens Marx in Rusland kunnen plaatsvinden?

Onrust in Rusland

• Tijdens WO1 sneuvelen 2 miljoen Russische soldaten en worden 2 miljoen gevangen genomen 
• Door de grote verliezen (van mannen en land) groeit de onvrede 
• De revolutionair Lenin keert terug uit ballingschap en zet het volk aan om in opstand te komen 

Revolutie in Rusland?

• Volgens Marx zou de revolutie uitbreken als de arme fabrieksarbeiders hun uitbuiting zat zijn 
  
• Rusland heeft echter weinig industrie: een revolutie zou onlogisch zijn 
• Bolsjewieken: communistische partij moet het voortouw nemen in de revolutie (Lenin)
  
• Mensjewieken: de arbeiders moeten zelf de revolutie ontketenen

Revolutie

• In februari 1917 breekt een revolutie uit en wordt de tsaar afgezet: een socialistische regering neemt de macht over
  
• Lenin en Trotski willen een land dat gebaseerd is op het Marxisme: gelijkheid voor iedereen
  
• In oktober 1917 grijpen de bolsjewieken, de aanhangers van Lenin, de macht
  
• Gevolg: Rusland trekt zich terug uit de oorlog met de vrede van Brest-Litovsk (1918)
  

Lenin

• Uit angst de macht te verliezen plegen Lenin en zijn aanhangers een staatsgreep (oktoberrevolutie): 
• 1. Privébezit wordt afgeschaft 
• 2. Fabrieken en land werden staatseigendom 
• 3. Boeren moesten gratis aan de regering leveren 
• 4. Alle macht aan de sovjets (raad van arbeiders)
• --> oorlogscommunisme

Burgeroorlog 1917-1922

• Na de Oktoberrevolutie breekt er een burgeroorlog uit  
• Uit angst voor een communistische dictatuur worden de tegenstanders van Lenin (de Witten) gesteund door Engeland en Frankrijk in hun strijd tegen de Roden 
• Vóór hun bevrijding worden de tsaar en zijn familie door de bolsjewieken vermoord 

Wat is communisme?

NEP

• In 1921 voert Lenin de Nieuwe Economische Politiek in 
• 1. Boeren mogen hun eigen producten houden en verkopen 
• 2. Privébezit keert terug 
• Echte bolsjewieken vonden de NEP een terugval

Collectivisatie

• Lenin overlijdt in 1924 --> machtstrijd binnen de parti
• 1928 Stalin nieuwe leider communistische partij
• Maakt een einde aan de NEP
• Collectivisatie van de landbouw
• Kolchozen: boeren mogen klein stukje land zelf verbouwen
• Sovchozen: landbouwbedrijf van de staat