2.1 Wetenschap en politiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Grieken en Romeinen

Tijdvak 2

2.1 wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

KA: ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

Leerdoelen

• Je weet hoe de eerste Griekse beschavingen tot ontwikkeling kwamen
• Je weet hoe de klassieke cultuur van de Griekse stadsstaten tot ontwikkeling kwam 
• Je begrijpt hoe de Grieken dachten over burgerschap en politiek
• Je begrijpt hoe het Griekse wetenschappelijk denken ontstond 

De Griekse polis

De Grieken leefden in landbouwstedelijke stadstaten (polis)

Elke polis had zelfbestuur én last van overbevolking, dus ... 

• De Grieken stichtten koloniën
  langs de kusten van de Middellandse
  en Zwarte Zee. Deze koloniën dreven
  handel met elkaar. 

Culturele eenheid, politieke verdeeldheid

De Griekse stadsstaten (en later de Romeinen) deelden een gezamenlijke cultuur: 

• Dezelfde taal, godsdienst, beeld- en bouwkunst
• Olympische spelen
• Wetenschappelijk denken
• Omdat deze cultuur latere culturen inspireerden noemen we dit een klassieke cultuur. 

Culturele eenheid, politieke verdeeldheid

1. Sommige stadsstaten werden bestuurd door een koning (monarch). Dit heet een monarchie

2. Sommige stadsstaten had een alleenheerser (tiran), die met geweld aan de macht kwam. Dit heet een tirannie

3. Er was ook een bestuur van de besten (aristos). Dit heet een aristocratie 4. In een oligarchie waren weinigen aan de macht, van adel of vermogend (rijk)

5. In Athene kreeg het volk (demos) de macht. Dit heet een democratie

De democratie in Athene

Bedacht door Kleistenes

• boulè: Een raad van 500 voor het dagelijkse bestuur
• ekklesia: de Volksvergadering
• Alleen mensen met burgerrecht waren betrokken bij de democratie
          - mannen
          - geen slaven
          - in Athene geboren

Atheense democratie

Kritiek op de Atheense democratie:

Vooral door filosofen (Socrates, Plato en Aristoteles): niet alle burgers hadden verstand van politiek!

Wetenschap en filosofie

Ontwikkeling wetenschappelijk denken = gebruik van ratio (=verstand)

• Filosofie:  Socrates, Plato, Aristoteles
  
• Wiskunde: Pythagoras
• Geneeskunde: Hippocrates
• Geschiedenis: Herodotus (Illias en Odyssee)
  

De Grieken maken wetenschap los van de goden