9.8 De Bezetting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Maken 

• Betrouwbaarheidsopdracht Tweede Wereldoorlog 
• Werkboek OZK: 1, 2 en HD 1, 6

De Duitse bezetting van Nederland

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je:

- de KA 'de bezetting van Nederland' in eigen woorden uitleggen.

- Je kan de houding van Nederland ten opzichte van de bezetters uitleggen en maakt hierbij gebruik van de begrippen accommodatie, collaboratie en verzet.

Nederland valt

1. 10 mei 1940: Duits leger valt Nederland binnen. 
2. 15 mei 1940: Nederland capituleert. 
3. Hitler benoemt Seyss-Inquart tot rijkscommissaris. 
4. Hiermee wordt ook de rechtsstaat en de democratie buiten werking gesteld. 

Aanpassing

Nederlandse ambtenaren bleven in overeenstemming met de instructies van de Nederlandse regering van voor de oorlog op hun plek.

Het was volgens de Nederlandse regering namelijk: 'Beter zo dan alles overlaten aan de Duitsers of de NSB'ers.'

Zij moesten alleen een loyaliteitsverklaring tekenen. 

Aanpassing

Oud-Premier Colijn: 'Nederlanders moeten leren leven met het feit dat het vasteland en Europa in de toekmost geleid zal worden door Duitsland.'

Aanpassing

• In het begin gedroegen de Duitsers zich netjes.
  1. Nederlanders zijn 'broedervolk'
  2. Maakt het makkelijker het land te besturen
• Naar mate de bezetting langer duurden, werden de anti-Duitse gevoelens Sterker. 
• Dit kwam doordat de Duitsers steeds bruter optraden en de schaarste en armoede toenam. 

Collaboratie

• Meer gehaat dan de Duitsers waren de NSB'ers. 
• Zij maakte zich schuldig aan collaboratie met de Duitsers. 
  1. Meevechten met Duitsers. 
  2. Meedoen aan het jagen op Joden. 

Verzet

• Klein deel van de Nederlanders ging in het verzet. 

Drie belangrijke georganiseerde stakingen: 

1. Februaristaking 1941.
2. April/meistaking 1943. 
3. Spoorwegstaking 1944. 

Algemene reactie: De Duitsers schoten stakers dood. 

Gevolg spoorwegstaking: Voedseltransporten naar Nederland werd stilgelegd. Gevolg dat er een hongerswinter ontstond eind 1944/begin 1945. 

Verzet

• Om te voorkomen dat zij moesten werken in Duitsland doken ongeveer 300.000 Nederlanders onder. 
• Sommige andere verzetsgroepen hielden zich bezig met het verspreiden van illegalen krantjes. Deze verspreiden niet gecensureerd nieuws over Nederland en de oorlog. 
• Als gevolg gingen de Duitsers elite burgers, als gijzelaars gevangen houden en bij verzet werden deze geexecuteerd. 

Jodenvervolging

• Begin oorlog 160.000 joden in Nederland. 
• Begin Duitse bezetting: Joodse ambtenaren werden ontslagen. 
• Alle joden kregen een persoonsbewijs met een J erop. 

Jodenvervolging

• April 1942 moesten alle joden op hun kleding een ster dragen. 
• Daarna moesten de joden zich melden voor Arbeid in het oosten 'Begin deportaties.'
• Vandaar werden de joden naar doorgangskamp Westerbork gebracht. 
• Vanafaf Westenbork gingen de joden naar Auschwitz of Sobibor. 
• Van de 107.000 joden die gedeporteerd werden, kwamen er 5.000 terug naar Nederland.