Paragraaf 2.5: Is een staat met recht een rechtsstaat?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 2.5

Is een staat met recht een rechtsstaat?

Je kunt beargumenteren welke keuze een bestuurlijk orgaan maakt in het dilemma van de rechtsstaat als het een wet(svoorstel) of maatregel afkondigt.

Deze les...

Je kunt uitleggen waarom landen die toegetreden zijn tot de Raad van Europa meestal, maar niet per se, rechtsstatelijke normen en waarden hanteren.

Deze les...

Je kunt beredeneren waarom het lastig is om te bepalen of een staat een rechtsstaat is en waarom landen elkaars kritiek kunnen negeren.

Deze les...

Wie bepaalt wat de AIVD mag?

Dus: De AIVD mag NIET zomaar iedereen aftappen.

Hoever mogen antiterreurmaatregelen gaan?

• Tijdens een noodtoestand krijgt de overheid tijdelijk meer bevoegdheden om slagvaardiger te handelen.

• Macron deed dit nadat er zich een gewelddadig incident voor had gedaan voor het kantoor van de satirische krant Charlie Hebdo.

Hoever mogen antiterreurmaatregelen gaan?

In hoofdstuk 5 van de Nederlandse Grondwet staat dat de regering een 'uitzonderingstoestand'  kan afkondigen.

• De regering hoeft dan (tijdelijk) minder rekening te houden met een aantal grondrechten, zoals de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het betogingsrecht.
  
• Een noodtoestand mag NIET oneindig duren.
  
• Dit zou ten koste gaan van de rechten van de mens, omdat burgers tijdens een noodtoestand MINDER rechtsbescherming genieten.
  

Hoever mogen antiterreurmaatregelen gaan?

In hoofdstuk 5 van de Nederlandse Grondwet staat dat de regering een 'uitzonderingstoestand' kan afkondigen.

• De regering hoeft dan (tijdelijk) minder rekening te houden met een aantal grondrechten, zoals de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het betogingsrecht.
  
• Een noodtoestand mag NIET oneindig duren.
  
• Dit zou ten koste gaan van de rechten van de mens, omdat burgers tijdens een noodtoestand MINDER rechtsbescherming genieten.
  

________________________________

Roepen landen een noodtoestand ook vanwege andere redenen uit?

Om lid van de Raad van Europa te worden moet een land het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) officieel bekrachtigen (ratificeren).

• Om lid van de Raad van Europa te worden moet een land het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) officieel bekrachtigen (ratificeren).
  
• In 1996 werd Rusland lid van de Raad van Europa.
  
• Dit was een dag voordat de Raad van Europa Rusland uit de organisatie zou zetten wegens `de Russische agressie tegen Oekraïne`.
  
• Rusland gaf als reden voor het vertrek dat andere leden, die ook lid zijn van de EU en NAVO, de Raad van Europa gebruikten als `instrument van anti-Russische politiek`.

Roepen landen een noodtoestand ook vanwege andere redenen uit?

• Tijdens de coronapandemie kondigden diverse landen, waaronder Italië, de noodtoestand af om de gezondheidscrisis onder controle te krijgen.
  

• Oekraïne riep de noodtoestand om een heel andere reden uit (oorlog met Rusland).

Roepen landen een noodtoestand ook vanwege andere redenen uit?

Uit behoefte aan een organisatie die zich zou richten op het bevorderen van mensenrechten en democratie werd in 1949 de Raad van Europa opgericht.

• Om lid van de Raad van Europa te worden moet een land het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) officieel bekrachtigen (ratificeren).
  
• In 1996 werd Rusland lid van de Raad van Europa.
  
• Dit was een dag voordat de Raad van Europa Rusland uit de organisatie zou zetten wegens `de Russische agressie tegen Oekraïne`.
  
• Rusland gaf als reden voor het vertrek dat andere leden, die ook lid zijn van de EU en NAVO, de Raad van Europa gebruikten als `instrument van anti-Russische politiek`.

Is er nog internationale druk mogelijk?

Als lid van de Raad van Europa kreeg Rusland voor 2022 al regelmatig kritiek vanwege het gebrek aan persvrijheid in het land.

= Censuur

Is er nog internationale druk mogelijk?

Als lid van de Raad van Europa kreeg Rusland voor 2022 al regelmatig kritiek vanwege het gebrek aan persvrijheid in het land.

= Censuur

Is er nog internationale druk mogelijk?

Als lid van de Raad van Europa kreeg Rusland voor 2022 al regelmatig kritiek vanwege het gebrek aan persvrijheid in het land.

= Censuur

Krijgt alleen Rusland kritiek vanwege mensenrechtenschendingen?

• Veel landen krijgen weleens kritiek vanwege mogelijke schendingen van mensenrechten, MAAR er zijn verschillen tussen landen.
  

• Zo krijgen de EU-lidstaten  Polen en Hongarije vaker kritiek op het functioneren van hun rechtsstaat dan Nederland en Frankrijk.
  

• Ook landen die de doodstraf hebben, krijgen regelmatig internationale kritiek. (Bijv. De doodstraf in de VS).

Krijgt alleen Rusland kritiek vanwege mensenrechtenschendingen?

Veel landen krijgen weleens kritiek vanwege mogelijke schendingen van mensenrechten, MAAR er zijn verschillen tussen landen.

Zo krijgen de EU-lidstaten  Polen en Hongarije vaker kritiek op het functioneren van hun rechtsstaat dan Nederland en Frankrijk.

Ook landen die de doodstraf hebben, krijgen regelmatig internationale kritiek. (Bijv. De doodstraf in de VS).

Krijgt alleen Rusland kritiek vanwege mensenrechtenschendingen?

• De Verenigde Staten krijgen ook kritiek vanwege de hoge mate van klassenjustitie.

• De politie zou sneller geweld gebruiken (vuurwapen, taser) tegen mensen met een donkere huidskleur (= etnisch profileren).

• Bij klassenjustitie gaat het NIET ALLEEN om iemands huidskleur, MAAR OOK lager opgeleiden en werklozen.

Is er nog internationale druk mogelijk?

Als lid van de Raad van Europa kreeg Rusland voor 2022 al regelmatig kritiek vanwege het gebrek aan persvrijheid in het land.

= Censuur

Is een staat met recht een rechtsstaat? #Dilemma

• Je zou denken dat alle landen die het EVRM hebben geratificeerd rechtsstaten zijn.

• TOCH zijn de onderlinge VERSCHILLEN tussen de landen GROOT en kun je hardop twijfelen over de mate van rechtsstatelijkheid van sommige deelnemende landen.

Is een staat met recht een rechtsstaat? #Dilemma

Landen kunnen elkaar AANSPREKEN en doen dat ook, maar overheden zijn vooral zelf verantwoordelijk hoe ze met hun burgers en vrijheden omgaan.

Is een staat met recht een rechtsstaat? #Dilemma

Landen kunnen elkaar AANSPREKEN en doen dat ook, maar overheden zijn vooral zelf verantwoordelijk hoe ze met hun burgers en vrijheden omgaan.

Antwoorden leerdoelen

1. Je kunt beargumenteren welke keuze een bestuurlijk orgaan maakt in het 

    dilemma van de rechtsstaat als het een wet(svoorstel) of maatregel 

    afkondigt.

Een bestuurlijk orgaan moet bij het maken van keuzes in het dilemma van de rechtsstaat altijd STREVEN naar het handhaven van de rechtsstatelijke principes, zoals de scheiding der machten, de rechtsgelijkheid en de bescherming van grondrechten. Het orgaan moet tenslotte ervoor zorgen dat de burgers BESCHERMT worden TEGEN MACHTSMISBRUIK. 

Antwoorden leerdoelen

2. Je kunt uitleggen waarom landen die toegetreden zijn tot de Raad van 

     Europa meestal, maar niet per se, rechtsstatelijke normen en waarden 

     hanteren.

Landen die toetreden tot de Raad van Europa worden geacht te VOLDOEN aan bepaalde rechtsstatelijke normen en waarden, zoals democratie, mensenrechten en de rechtsstaat. Dit komt omdat de Raad van Europa is opgericht met als doel het bevorderen en beschermen van deze waarden in Europa. NIET HET GEVAL? Dan volgt INTERNATIONALE DRUK.

Antwoorden leerdoelen

3. Je kunt beredeneren waarom het lastig is om te bepalen of een staat een 

     rechtsstaat is en waarom landen elkaars kritiek kunnen negeren.

Al met al is het dus LASTIG om te bepalen of een staat een rechtsstaat is en kunnen landen elkaars KRITIEK NEGEREN om verschillende redenen. Het is daarom belangrijk om kritisch te blijven en de situatie in elk land afzonderlijk te beoordelen, zonder vooroordelen of vooringenomenheid. (-> Bijv. RULE OF LAW INDEX).

Ga aan de slag! (hw)

Maak de kennis & begrip opdracht 

1 t/m 6 van §2.5.

Klik NIET op 'nakijken'.

Ga aan de slag!

Maak de opdrachten van §2.5.

Test je kennis met de test jezelf.