20.2 Opname en transport van water

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

20.2 Opname en transport van water

Doel 20.2

- Je beschrijft de opname van water en voedingszouten door plantenwortels.

- Je legt uit hoe de waterpotentiaal in een plant ontstaat en wat de invloed is op de sapstroom.

Begrippen:  worteldruk, adhesie en cohesie, apo-/symplast-route, epi-/endodermis , bandjes van Caspari, worteldruk, guttatie, zuigkracht/verdamping van bladeren.

Opname water

Planten nemen water (met opgeloste mineralen) op in de wortelharen.

Een wortelhaar is een uitstulping van een epidermiscel van de wortel

Apoplast-route:

Via celwanden

Symplast-route:

Via cellen

Centrale cilinder

Binnen de endodermis ligt de centrale cilinder.

In de centrale cilinder liggen 2 vaatsystemen:

Houtvaten (Xyleem): water en mineralen omHoog

Bastvaten (Zeefvaten/ Phloeem): water en organische stoffen meestal naar Beneden. Kan 2 kanten op!

Centrale cilinder (BINAS 91B)

De worteldruk perst waterdruppels (bij lage verdamping) via poriën de bladeren uit = guttatie

KRACHT 1

KRACHT 2

Watertransport: Verdamping

In de bladeren zitten huidmondjes, voor gaswisseling en hieruit verdampt ook water.     ( zuigkracht kan zorgen voor waterkolom                                                      van > 100 m) 

KRACHT 3

KRACHT 3

KRACHT 2

KRACHT 1

Verdamping van water door de huidmondjes is de belangrijkste kracht! (kracht 3)

Bij te veel water in de bodem gaan (veel) planten dood doordat de wortels 'verdrinken'. (=opgave 20)

Zet de stappen in de juiste volgorde:

I    De actieve opname van zouten in de wortel stopt.

II   Uiteindelijk stoppen processen als fotosynthese en voortgezette assimilatie.

III  De ademhalingsketen in de mitochondriën loopt vast.

IV  De enzymen in de cellen in de wortel werken niet meer.

V   Door te veel water ontstaat er een zuurstoftekort in de bodem.

VI  Wortelcellen sterven af en gaan rotten.

Bij te veel water in de bodem gaan (veel) planten dood doordat de wortels 'verdrinken'.

Zet de stappen in de juiste volgorde:

I    De actieve opname van zouten in de wortel stopt.

II   Uiteindelijk stoppen processen als fotosynthese en voortgezette assimilatie.

III  De ademhalingsketen in de mitochondriën loopt vast.

IV  De enzymen in de cellen in de wortel werken niet meer.

V   Door te veel water ontstaat er een zuurstoftekort in de bodem.

VI  Wortelcellen sterven af en gaan rotten.

         

V - III - IV - I - VI - II

Doel 20.2

- Je beschrijft de opname van water en voedingszouten door plantenwortels.

Huiswerk voor morgen: Maak par 20.1 en 20.2  opgave 17 t/m 22! 

Begrippen:  worteldruk, adhesie en cohesie, apo-/symplast-route, epi-/endodermis , bandjes van Caspari, worteldruk, guttatie, zuigkracht/verdamping van bladeren.

Waterpotentiaal/ waterdruk

Waterpotentiaal (Ψ - psi) = de optelsom van alle krachten die van invloed zijn op het watertransport:

Worteldruk/ Adhesie/ Cohesie/ Verdamping/ Zwaartekracht/ Osmose.

Eenheid: Pa (druk)

Guttatie: druppelen van planten uit de bladeren als de verdamping klein is en de worteldruk groot

Als de luchtvochtigheid hoger wordt dan wordt de Ψ

1. Minder negatief
2. Negatiever
3. Minder positief
4. Positiever

Lees vraag 33 op de vorige dia. Geef hier je antwoord

1. Doordat het milieu hypertonisch is tov de wortelcellen van de plant
2. Doordat het water een lagere concentratie ionen bevat dan wortelcellen van de plant
3. Doordat wortelcellen van de plant permeabel zijn voor na+ en cl-

(Worteldruk is in sommige planten zichtbaar door het zogenaamde 'druppelen'. Het druppelen gebeurt onder speciale omstandigheden. Welke zijn die

1. hoge bodemtemperatuur & hoge luchtvochtigheid
2. hoge bodemtemperatuur & lage luchtvochtigheid
3. lage bodemtemperatuur & hoge luchtvochtigheid
4. lage bodemtemperatuur & lage luchtvochtigheid

Het transport van water, dat een boom uit de grond heeft opgenomen, stopt als de boom zijn bladeren laat vallen. Welke kracht valt weg door het ontbreken van de bladeren?

1. capillaire werking
2. worteldruk
3. zuigkracht door verdamping

een wortelhaar is ...

1. een soort epidermiscel tegen waterverlies
2. een voortzetting van een houtvat
3. een soort epidermiscel voor opname van mineralen
4. een voortzetting van een bastvat

In welke type vaten bevinden zich de meeste assimilatieproducten? Speelt bij transport in deze vaten worteldruk een rol?

1. Houtvaten, worteldruk speelt wel een rol
2. Houtvaten, worteldruk speelt niet een rol
3. Bastvaten, worteldruk speelt wel een rol
4. Bastvaten, worteldruk speelt niet een rol

hoe kan zouttransport door de endodermiscellen zorgen voor worteldruk?

Leg in stappen uit hoe worteldruk ontstaat. Verklaar ook waarom worteldruk energie kost

Huiswerk: par 20.2 lezen en maken: 

opgave 16 of 17 en 22 t/m 29

Extra uitleg: video volgende slide

Begrippen 20.2

wortelharen, epidermis, apoplast-route, symplast-route, endodermis(cellen), bandjes van Caspari, worteldruk, guttatie, houtvaten, cohesie, adhesie, verdampingsstroom, waterpotentiaal (psi - ψ), huidmondjes