HC 3.1 Wederopbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC 3.1 Wederopbouw

KA: 

47. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

Programma 

1. Terugblikspel (5 min.)
2. Uitleg Wederopbouw (15 min.)
3. Video (5 min)
4. Examenvraag (10 min.)
5. Voorbereiding volgende les (rest van de les) 

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven waarom en hoe na de Tweede Wereldoorlog de verzuiling werd hersteld 
• Je kunt beschrijven hoe na 1945 de economie zich herstelde, welke rol de overheid hierbij speelde en welke verschillen er waren tussen de vooroorlogse en naoorlogse economie 
• Je kunt beschrijven hoe Nederland een verzorgingsstaat werd. 

Keuzemenu 

Keuze 1: Doe mee met de reguliere les. Volg de instructies van de docent

Keuze 2: Ga zelfstandig aan de slag. Doe het volgende: 

• Lees HC 3.1 kopjes Wederopbouw t/m Compsumptiemaatschappij (Blz. 286 t/m 288) goed door 
• Neem de lessonup HC 3.1 Wederopbouw goed door en maak de vragen 
• Werk de leerdoelen twee en drie van HC 3.1. uit (zie achterin HC 3). 

Maak een keuze! Niets doen is geen optie!

Vragen? 

Raad het begrip 

1. Scheiding (8P) 
2. Pacificatie (6P) 
3. Liberalen  (4p)
4. Jaren 50 (2p) 

• = Verzuiling: strikte scheiding van de samenleving in politiek-maatschappelijke stromingen 

Bestaan er nu nog zuilen?

Opdracht bespreken

1. Leg uit waarom mensen na WOII de verzuiling wilden doorbreken, maar waarom dit mislukte. 

2. Leg in tweetallen uit hoe Nederland er voorstond gelijk na WOII op politiek, economisch, cultureel en sociaal gebied. 

HC Nederland 

• Extra verdieping in de Nederlandse Geschiedenis na WOII 
• Volgende onderwerpen worden belangrijk 

1. Jaren 50: Economische wederopbouw 
2. Jaren 60: Culturele verandering en ontzuiling 
3. Jaren 70: Uitbouw verzorgingsstaat 
4. Jaren 80: Bezuinigingen 
5. Jaren 90: Globalisering 
6. Jaren 00: Spanningen multiculturele samenleving 

• Na elke les voor het besproken decennia invullen wat er per domein is gebeurd (zie schema Teams): Helpt met krijgen overzicht 

Economisch beleid voor WOII

• 19e eeuw: Censuskiesrecht: Vooral liberalen aan de macht: Vrije markt economie 
• Eerste helft 20e eeuw: Geloof in Vrije markt blijft. Slechts enkele wetten om arbeiders te beschermen (Kinderwetje)
• Crisis jaren 30: Werkeloosheid ging niet vanzelf weg. Grote twijfels aan de vrije markteconomie. 

Economisch beleid na WOII

• Overheid ging zich actiever bemoeien met de economie: Voorwaarden scheppen voor een betere economie 
• Oorzaken:

1. Twee Wereldoorlog: Nederland in puin. Overheid moest wel ingrijpen en helpen
2. Marshallhulp: Grote steun Amerika (109 dolar per persoon) moest worden verdeeld.
3. Babyboom: 1946-1955: 2,4 miljoen baby's. Enorm woningtekort 
4. Rooms-Rode coalitie: Socialisten en katholieken waren geen aanhangers van 

       het vrije markt denken. 

Voorbeelden overheidsbemoeienis na WOII

1. Industrialisatiepolitiek: Overheid creëerde voorwaarde voor betere industrie: Industrieterreinen, technische opleidingen, betere wegen
2. Geleide loonpolitiek: 

• Overheid houdt lonen laag, waardoor producten goedkoper worden, waardoor export stijgt en er meer geld in de economie kan worden geïnvesteerd
• Arbeiders accepteren dit, omdat ze vrijwel allemaal onderdeel zijn van de katholieke en socialistische zuil. 

  3. Verzorgingsstaat: Overheid neemt wetten aan die ervoor zorgen dat iedereen een inkomen           heeft. Bijv. AOW (1957) en Bijstand (1965). Gevolg: meer gelijkheid en onafhankelijkheid

Vraag (2p)

De verandering die Romme wil doorvoeren in het beleid van de regering

zorgt voor een politiek probleem.

Licht dit toe door:

 met bron aan te geven welk beleid Romme wil veranderen en

 zonder bron te verklaren voor welk politiek probleem dit zorgt in de

regering. 

Antwoord

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

• Romme wil de geleide loonpolitiek doorbreken door voor te stellen dat

lonen meer mogen stijgen / dat er een nieuw systeem komt voor het

vaststellen van lonen 1

• waardoor de samenwerking van de rooms-rode regering/tussen de

katholieken en sociaaldemocraten onder druk komt te staan / de

sociaaldemocraten zich mogelijk van de samenwerking met de KVP

afkeren (omdat zij de geleide loonpolitiek samen voeren) 1 

Voorbereiding

Bereid de volgende les voor: 

• Lees: HC 3.1: t/m veranderend politiek landschap (Blz. 289 t/m 291)
• Maak HC 3.1 vr. 8 en 9 (Blz. 296)
• Werk HC 3.1 leerdoel 1, 2 en 9 uit 

Leerdoelen check

• Je kunt beschrijven waarom en hoe na de Tweede Wereldoorlog de verzuiling werd hersteld 
• Je kunt beschrijven hoe na 1945 de economie zich herstelde, welke rol de overheid hierbij speelde en welke verschillen er waren tussen de vooroorlogse en naoorlogse economie 
• Je kunt beschrijven hoe Nederland een verzorgingsstaat werd.