Senioren 4 (Eenzaamheid)

• senioren
• MBO
• Studiejaar 3

Ouderen & eenzaamheid

“Ik zit de hele dag alleen. Mijn kinderen wonen ver weg. Ik heb hier geen vrienden. Dat is wel eens moeilijk. Je hoort je eigen stem niet meer.” 

Eenzaamheid

Wat is eenzaamheid?

• Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je mist een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring. Veelal is het een verborgen probleem. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je je eenzaam voelt. 

Eenzaamheid kan iedereen overkomen

• Eenzaamheid en kwetsbaarheid ontstaan meestal niet van de ene op de andere dag. Het zijn sluipende processen. En het kan iedereen – rijk of arm, grote stad of dorp, kinderen of alleenstaand – overkomen. De gevolgen kunnen desastreus zijn.
• Er rust nog steeds een taboe op eenzaamheid. Alsof het een schande is dat het jou overkomt. Terwijl het iedereen kan overkomen. 

Feiten & cijfers (1)

• Ruim de helft van alle 55-plussers voelt zich eenzaam.
  
• 1 op de 11 ouderen geeft zelf aan zich ernstig eenzaam te voelen. Dat zijn meer dan 500.000 mensen. Zij missen onder andere vaak goede vrienden om zich heen, ervaren een leegte, missen gezelligheid en iemand om zich verbonden mee te voelen.
  
• Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Vanaf 65 jaar voelt bijna 44% zich eenzaam, bij 75 jaar stijgt dit naar 53%, bij 85-plussers naar bijna 63%.
  

Wat is juist?

1. Een kwart van de 55-plussers voelt zich eenzaam
2. Ruim de helft van de 55-plussers voelt zich eenzaam
3. Niemand van de 55-plussers voelt zich eenzaam
4. Iedereen van de 55+ers voelt zich eenzaam

Feiten & cijfers (2)

• Ongeveer 50% van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam. Emotionele eenzaamheid, waarbij een oudere een sterk gemis ervaart van een intieme relatie of emotionele, hechte band, stijgt sneller naarmate men ouder wordt. Dit stijgt van 26% op 65-jarige leeftijd naar 53% bij 85-plussers.
  
• Ook zeer ernstige eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Van de 65- tot 75-jarigen voelt ruim 8% zich (zeer) ernstig eenzaam. Voor 75- tot 85-jarigen geldt dit voor 10%. Van de 85-plussers voelt ruim 14% zich (zeer) ernstig eenzaam.

Hoeveel % van de ouderen voelt zich sociaal eenzaam?

1. Ongeveer 40%
2. Ongeveer 50%
3. Ongeveer 60%
4. Ongeveer 65%

Feiten & cijfers (3)

• Zowel mannen en vrouwen voelen zich eenzaam. De percentages zijn vrijwel gelijk. Mannen voelen zich iets vaker sociaal eenzaam (46%) dan vrouwen (40%).
  
• Gescheiden mensen, weduwen en weduwnaars voelen zich vaker eenzaam. Zo voelt 37% van de gehuwden zich eenzaam en 50% van de ongehuwden. 61% van de gescheiden mensen en bijna 62% van de weduwe/weduwnaars. Gescheiden mensen voelen zich vaker sociaal eenzaam, terwijl emotionele eenzaamheid vaker bij weduwe en weduwnaars voorkomt.

Wie voelen zich vaker sociaal eenzaam?

1. Gescheiden mensen
2. Weduwen/weduwnaars
3. Gehuwden
4. Ongehuwden

Oorzaken eenzaamheid (1)

Verandering van relaties:

• Alleenstaand (Over het algemeen komt eenzaamheid sterker naar voren onder mensen zonder partner dan onder mensen met een partner. Dit geldt met name voor mensen van middelbare of latere leeftijd. Een goede partnerrelatie beschermt vooral tegen emotionele eenzaamheid.
• Scheiding of verlies (Onder gescheiden mensen en weduwen of weduwnaars voelen meer mensen zich eenzaam dan onder getrouwde of samenwonende mensen en ongehuwden. 
• Slechte relatie (Ondanks dat je een partner hebt, kun je je toch erg eenzaam voelen. Dat kan het geval zijn wanneer je van je partner geen emotionele steun en hulp ervaart of als partners elkaar niet begrijpen. Je voelt je alleen in de relatie.)

Oorzaken van eenzaamheid (2)

Omstandigheden:

• geldproblemen (geld speelt een rol in sociaal contact, bijv. uit eten gaan)
• mantelzorg (minder tijd en ruimte voor sociale conacten)
• pensionering (gemis aan dagelijkse contacten en gesprekjes)
• pesten (minder zelfvertrouwen, veel pijn en angst)
• verhuizen (nieuw contact moeten maken, oude contact verwaterd) 
• werkloosheid (minder contact met mensen, financiële problemen)
• woonomgeving (onveilig op straat, verpaupering, verdwijnen van buurtwinkels)

Oorzaken van eenzaamheid (3)

Persoonlijk:

• Autisme (moeite met maken en onderhouden van sociaal contact)
• Dementie (betekenisvol contact wordt moeilijker)
• 'Anders' zijn (wanneer je afwijkt van de norm; onbegrip, pesten)
• Depressie (verlies van sociale contacten)
• Gezondheidsklachten (klachten staan sociaal contact in de weg)
• Lichamelijke of verstandelijke beperking (niet mee kunnen doen)
• Persoonlijke eigenschappen/verwachtingen (gebrek aan social skills)
• Psychiatrische aandoening (gestigmatiseerd, niet begrepen worden)

Wat is een persoonlijke oorzaak van eenzaamheid?

1. Een scheiding
2. Met pensioen gaan
3. Verhuizen
4. Een lichamelijke beperking hebben

Gevolgen van eenzaamheid (1)

Gezonheidsrisico's:

• negatieve invloed op het immuunsysteem
• hoger risico op depressie
• hoger risico op hart- en vaatziekten
• hoger risico op verhoogde bloeddruk
• hoger risico op de ziekte van Alzheimer 
• hoger risico op vroegtijdig overlijden
• Ongezond gedrag (weinig bewegen, ongezond eten, meer gebruik van verslavende middelen

Gevolgen van eenzaamheid (2)

Sociaal-emotioneel:

• gevoel van leegte
• gevoel van ontevredenheid
• terugtrekken
• sociale gelegenheden uit de weg gaan

Wat is een gevolg van eenzaamheid?

1. depressie
2. verhoogde bloeddruk
3. terugtrekken
4. ongezond leven

Initiatieven 

• Schrijfmaatje
• Fietsmaatje
• nationale thuisbingo 
• belcirkel 
• fotokaart sturen voor 1 cnt
• bloemenactie
• buddy worden

Vragen?

Volgende les: Dinsdag 12 mei

HW: Inleveren opdrachten vóór 1 mei.