Leren voor de toets politiek H789 GT

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Leren voor de toets politiek H789 GT

7.1 Het besluitvormingsproces

Telefoonverbod?

Het besluitvormingsproces

Hoe komen de wetten en regels in Nederland tot stand?

Dit noem je het besluitvormingsproces.

Leerdoel:

De kandidaat kan de fasen in het proces van politieke besluitvorming noemen, herkennen, beschrijven en toepassen.

1. Agendavorming.

Het uiten van wensen die leven in de maatschappij, met als doel die op de politieke

agenda te krijgen.

Burgers, organisaties, pressie- en belangengroepen proberen hun wensen en verlangens

op de politieke agenda te krijgen. Het succes van hun pogingen hangt onder meer af van

het kunnen mobiliseren van de publieke opinie.

Fase 1 is afgerond als de wensen en verlangens op de politieke agenda staan.

2. Beleidsvoorbereiding: oplossingen bedenken.

• De fase van beleidsvoorbereiding

• Er worden wetsvoorstellen bedacht (ministers, wethouders,ambtenaren)  

• Ambtenaren hebben veel macht
  

Pressiegroepen proberen invloed uit te oefenen. 

Dagelijks bestuur en volksvertegenwoordigers bepalen hun standpunten

over het (mogelijk nieuwe) beleid.

Fase 2 is afgerond vlak voordat de besluitvorming plaatsvindt.

doxing

https://nos.nl/artikel/2412668-doxing-is-een-groeiend-probleem-maar-strafbaar-is-het-niet

Geen nieuwe landingsbaan

https://nos.nl/artikel/2418379-schrap-plannen-tweede-kaagbaan-schiphol-voor-woningbouw

ambtenaren pasten tekst aan.

https://www.nu.nl/coronavirus/6183555/ambtenaren-pasten-aan-begin-coronacrisis-meermaals-tekst-omt-adviezen-aan.html

3. Besluitvorming

Het beslissen over de problemen.

Eerst neemt het dagelijks bestuur een voorlopige beslissing.

Vervolgens besluit de volksvertegenwoordiging over het (wel of niet) aannemen van de nieuwe wet.

Fase 3 is afgerond als de volksvertegenwoordiging de uiteindelijke beslissing heeft

genomen.

paleis wordt evenementenlocatie

https://nos.nl/artikel/2418609-paleis-soestdijk-wordt-evenementenlocatie-met-appartementen-en-hotel

Geen straf meer voor boodschappen krijgen

https://nos.nl/artikel/2418509-kamerleden-willen-geen-verplichte-terugvordering-meer-bij-fout-met-uitkering

politieman slachtoffer van doxing

4. Uitvoeren van het besluit

ambtenaren moeten zorgen dat de nieuwe wet wordt uitgevoerd (onder verantwoordelijkheid van de minister/gedeputeerde/wethouder.

Tijdens de uitvoer kan blijken dat de nieuwe wet moeilijk (of niet) uitvoerbaar is.

Fase 4 is afgerond als het besluit is uitgevoerd.

blowverbod

https://www.instagram.com/p/Coezz78jP7H/

Terugkoppeling

Is het probleem opgelost?

Zijn er nieuwe problemen ontstaan?

Is iedereen blij met hoe het probleem is opgelost?

Beleidsvorming is een doorgaand proces waarin een aangenomen wet geen definitief einde is. 

Vaak moet er weer wat worden aangepast. Dit wordt ‘terugkoppeling’ genoemd. 

De politieke besluitvorming kan dan weer opnieuw beginnen..(fase 1)

7.2 Invloed van pressiegroepen en de media

Politiek

Leerdoelen

- Ik kan de 2 kenmerken van een pressiegroep noemen en voorbeelden noemen van pressiegroepen.

- Ik kan uitleggen hoe pressiegroepen invloed kunnen uitoefenen.

- Ik kan de machtsmiddelen die pressiegroepen hebben herkennen en opnoemen.

Pressiegroep 

Groepen die bepaalde belangen nastreven en/of die opkomen voor de belangen van een bepaalde groep

Pressiegroepen proberen druk uit te oefenen op de politiek om die belangen voor elkaar te krijgen.

Wat kunnen ze doen? (pressiegroepen)

Pressiegroepen proberen invloed uit te oefenen op de politieke besluitvorming door:

 Te Lobbyen

 Een verzoek  in te dienen om een referendum te houden in de gemeente

 Te overleggen in adviesorganen

Wat kunnen ze doen? (pressiegroepen en jij zelf)

 Allerlei vormen van openlijke actie

 Oprichten van politieke partijen

 Inschakelen van politieke partijen en/of contact opnemen met politici

 Indienen van klacht of bezwaarschrift bij de volksvertegenwoordiging of het dagelijks

bestuur

 De openbaarheid zoeken door het inschakelen van media

 Bij onenigheid met de overheid de rechter inschakelen

 Petitie indienen

 Burgerinitiatief indienen

 Klachten over het gedrag van bestuursorganen, van ambtenaren van de rijksoverheid

en van de politie deponeren bij de Nationale ombudsman

 Gebruik maken van officiële inspraakmogelijkheden tijdens het besluitvormingsproces

 Verzoek indienen om een referendum te houden in de gemeente

Hoe heb je meer macht? 

• Kennis
  
• Grootte van de groep
  
• Geld
  
• Formele / wettelijke mogelijkheden
  
• Toegang tot media en politici
  
• Aansprekende leider
  
• Zitting hebben in een bestuur of adviesorgaan
  

Media

Wie de publieke opinie wil mobiliseren kan het beste gebruik maken van de massamedia, zoals radio, tv en internet. 

De media spelen op allerlei manieren een rol in de politieke besluitvorming.

Er zijn 3 functies van de media belangrijk voor het functioneren van de democratie:

Agendafunctie

Informatieve functie

Controle- of waakhondfunctie

Vrije media is heel belangrijk voor een democratie. 

De media heeft een aantal functies:

 Informatiefunctie: via media worden burgers geïnformeerd over overheidsbeleid over zaken die zich afspelen in de politiek en de maatschappij. Dat is belangrijk, omdat burgers op basis daarvan hun mening kunnen vormen.

 Controle- of waakhondfunctie: media zelf stellen misstanden aan de kaak en controleren politici door te checken wat ze doen.  Ze worden daarom ook wel de waakhond van de democratie genoemd.

 Agendafunctie: Iedereen kan via de media proberen dingen politieke agenda te zetten door het zo onder de aandacht te brengen.

BKGT: de provincie

Bestuursniveaus

Nederland wordt op 3 niveaus bestuurd:

Het bestuur van het land

Het bestuur van de provincie

Het bestuur van de gemeente

H8: De provincie

Waar beslist de provincie over? (4 min)

Wie zitten er in het provinciebestuur?

Bestuur van de proincie:

De gekozen volksvertegenwoordiging: Provinciale Staten

Dagelijks bestuur: Het college van gedeputeerde Staten

Voorzitter: Commissaris van de Koning

De gedeputeerden worden na de verkiezingen benoemd door

de leden van de Provinciale Staten

gedeputeerde staten

commissaris van de koning

8.2 De gemeente Politiek

- Wat zijn de taken van de gemeente?

- Hoe werkt het gemeentebestuur?

Gemeente Leeuwarden

Gemeenteraad

Vergelijkbaar met de Tweede Kamer.

Burgermeester & wethouders (B&W)

Vergelijkbaar met de regering.

8.2 De gemeente

Taken van het gemeentebestuur:

• Uitvoeren van landelijke wetten en maatregelen.
• Het regelen van de lokale belastingen.
• Basisregistratie Personen bijhouden.
• Woningbouw.
• Onderhoud en aanleg van wegen, fietsroutes, wandelpaden etc.

8.2 De gemeente

Taken van het gemeentebestuur:

• Bekostigen van welzijns- en sportvoorzieningen.
  
• Zorgen voor de openbare orde en veiligheid
  
• Verordeningen en regels bepalen.
  
• Bestemmingsplannen maken.
  
• Verschaffen van paspoorten, bouwvergunningen, huwelijksakten,etc.

8.2 De gemeente

• Het gemeentebestuur moet ervoor zorgen dat het openbare leven in een gemeente goed verloopt.

Het bestuur van jouw gemeente bestaat uit:

• de gemeenteraad.
• het college van burgemeester en wethouders                              (college van B en W)

Leerdoelen

- Waarom is de Europese Unie opgericht?

- Wat zijn de doelstellingen van de EU?

- Aan welke voorwaarden moeten landen voldoen om toe te mogen treden?

De Europese Unie

Meer asielaanvragen in 2022

Waarom?

Samenwerking met andere landen is nodig:

- Vluchtelingenstromen

- Klimaatveranderingen

- terrorisme

- oorlog voorkomen

Nederland en Europa

De geschiedenis van Europa:

- Waarom en wanneer is de EU opgericht?

- Wat zijn de doelstellingen van de EU?

De EU

Na WO2 zijn de landen gaan samenwerken om:

- Europa veiliger te gaan maken

(nooit meer oorlog)

- En welvarender te maken door economische samenwerking.

(rijker)

Dit is grotendeels gelukt!

De EU

Nu 27 landen

Oorspronkelijke doel:

Europa veiliger en welvarender maken door economische samenwerking.

Nu 4 doelstellingen (volgende dia's uitgebreid)

- Zorgen voor vrede en veiligheid

- economische samenwerking

- Welzijn

-Het garanderen van Europese waarden

Vrede en veiligheid

Zorgen dat het vrede blijft in Europa

economische samenwerking

- vrij verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen

- één gezamenlijke munt, de euro

- Garanties voor eerlijke concurentie

- gemeenschappelijk landbouwbeleid; zodat er genoeg voedsel wordt verbouwd.

Welzijn

De EU wil zorgen dat het goed gaat met zijn burgers, dus willen zorgen voor levenskwaliteit:

- Milieu belangrijk.

- Bestrijden van sociale uitsluiting en discriminatie.

- gelijke rechten voor mannen en vrouwen.

- Bescherming van de rechten van het kind.

Europese waarden

Vrijheid

Gelijkheid 

Veiligheid

Voorwaarden toetreding:

Een land wat lid wil worden moet:

- In Europa liggen

- Een democratie zijn.

- Een rechtsstaat zijn.

- De mensenrechten garanderen.

- Een goed draaiende markteconomie hebben.

Alle bestaande lidstaten moeten instemmen met lidmaatschap.

Voorbeeld OekraIne

9.2

- Op welke beleidsterreinen werken de EU-landen samen?

- Welke Kritiek is er op de EU? Welke problemen zijn er?

De EU maakt afspraken over:

Onderwerpen die moeilijk per land kunnen worden opgelost:

• Buitenlands beleid; bijvoorbeeld: migratie (wie?/opvang/integratie)

• Milieuwetgeving; bijvoorbeeld: verontreiniging van water, bodem en lucht voorkomen/ dieren beschermen/ wind- en zonne-energie bevorderen/emissie-eisen.

• Justitie; bijvoorbeeld: misdaad- en terreurbestrijding.

• Economische samenwerking; bijvoorbeeld: de Euro/ spelregels voor een goed functionerende markteconomie.

GL

- Bescherming van de rechten van consumenten op Europees niveau; bijvoorbeeld:

garantietermijnen en rechten bij aankoop van producten.

- Garanderen van de voedselveiligheid; bijvoorbeeld: het E-nummer systeem voor

ingrediënten.

- Stimuleren van Europees burgerschap; bijvoorbeeld: recht op aan EU-burgerschap

verbonden rechten, zoals reizen, wonen, werken en studeren binnen de lidstaten van

EU

Kritiek op Europese samenwerking

• Bepaalde groepen en mensen vinden dat de EU te veel de zelfstandigheid van de afzonderlijke lidstaten beperkt.

• Burgers vinden politieke besluitvorming op Europees niveau onvoldoende transparant; het is in ingewikkeld en er gaan teveel mensen over.

• Lidstaten met veel inwoners in de EU hebben veel meer macht en invloed dan landen met weinig inwoners. Nederland heeft steeds minder macht.

9.3 Het bestuur van de EU

Hoe wordt Europa bestuurd?

bb/kb/gl

- Eens in de vijf jaar stemmen de  burgers van de verschillende EU-landen op het Europees parlement.

De Europese Commissie: doet wetsvoorstellen, heeft de uitvoerende taak en controleert of de lidstaten de Europese wetgeving juist toepassen.

gl

In de Europese Raad: zitten de regeringsleiders van alle EU-lidstaten.

Zij bepalen de grote lijnen; welke kant het op moet met de EU.

 de Raad van de Europese Unie/ministers ( 27 ministers van 1 gebied) stemmen (samen met het EU parlement) over wetten.

Onder Europese wetgeving kunnen er besluiten en richtlijnen aangenomen worden:

Europese Wetten GL

Besluiten 

Richtlijnen

Een Europees besluit moet letterlijk worden overgenomen door een lidstaat

Europese richtlijnen zijn gericht op een doel. Lidstaten mogen zelf bepalen hoe ze dat doel halen