3AK H2 §7 Vulkanisme

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Vulkanisme

Vulkanisme

Leerdoelen: 

Je weet welke typen vulkanen er worden onderscheiden en welke eruptietypen bij deze vulkanen voorkomen.

 

Je kunt aan de hand van de plaatbeweging bepalen welk type eruptie en welk type vulkaan ontstaat.

Leerdoelen

1. Je weet welke typen vulkanen er worden onderscheiden en welke eruptietypen bij deze vulkanen voorkomen.
2. Je kunt aan de hand van de plaatbeweging bepalen welk type eruptie en welk type vulkaan ontstaat.

Vulkanisme

Bewegingen platen

Uit elkaar: aardbevingen en vulkanisme

Naar elkaar toe: aardbevingen en vulkanisme

Langs elkaar: aardbevingen

Ontstaan bergen.

Tegen elkaar. (plooiingsgebergte/vulkanisme)

Uit elkaar. (rug, vulkanisme

eilanden)

Vulkanisme

Stratovulkaan

Stratovulkaan

Schildvulkaan

Schildvulkaan

Effusief vulkanisme

(plaatbeweging)

(viscositeit)

(gasdruk)

(lava laag)

Explosief vulkanisme

(plaatbeweging)

(viscositeit)

(gasdruk)

(lava laag)

Effusief vulkanisme

divergentie

dun vloeibaar magma

weinig (gas)druk

dunne afdekkende laag

Explosief vulkanisme

subductie

taai vloeibaar magma

veel (gas)druk

dikke afdekkende laag

Vulkanisme 

Vulkanisme

Vulkanisme

• Vulkanisme meestal bij randen van platen
• Uitzondering: hotspot vulkanisme  

Ontstaan Hot Spots

Op sommige plekken komt hete magma naar boven (zie afbeelding linksonderaan). Dit noemen we een mantelpluim. Het magma is heet, stijgt op in de mantel, drukt de aardkorst omhoog en "brandt" zijn weg uiteindelijk door de aardkorst. Er ontstaat een schildvulkaan (zie rechtsonder). Deze vulkaan ontstaat dus niet door of dicht bij een breuklijn.

Hotspot - Mantelpluim 

Vulkanisme bij hotspots

Hotspot

Hoe ontstaat een hotspot?

1. magma stijgt op uit de aardmantel (mantelpluim)  
2. de mantelpluim scheurt de aardkorst open. 
3. hierboven ontstaat een vulkaan. 

• hotspot = top van een mantelpluim 
• de plaat beweegt, de hotspot niet 
• rij vulkanische eilanden 
• alleen boven de mantelpluim: actieve vulkaan

Mantelpluim

Hotspots

Mantelpluim:

- Geen consensus over diepte mantelpluim

Leerdoelen

1. Je weet welke typen vulkanen er worden onderscheiden en welke eruptietypen bij deze vulkanen voorkomen.
2. Je kunt aan de hand van de plaatbeweging bepalen welk type eruptie en welk type vulkaan ontstaat.

Welk type uitbarsting treffen we aan bij een stratovulkaan?

1. explosief
2. effusief

Welk type lava hoort bij welke uitbarsting? (meer antw. mogelijk)

1. dun en vloeibaar: explosief
2. dik en stroperig: effusief
3. dik en stroperig: explosief
4. dun en vloeibaar: effusief

Bij welk type plaatgrenzen is geen vulkanisme?

1. convergent
2. divergent
3. transform

Welke uitspraak is goed?

1. Een schildvulkaan heeft magma met een hoge viscositeit
2. Een caldera is een hotspot met een ingestorte vulkaankegel
3. Een gloedwolk kan snelheden bereiken van 1000 km per uur

Noteer in je schrift:

• heb je de leerdoelen bereikt?
• zo nee: welk onderdeel ga je extra doornemen?
• zo ja: zijn er opdrachten die je kunt overslaan?
• in beide gevallen moet je kunnen uitleggen: waarom?

Leerdoelen

1. Je weet welke typen vulkanen er worden onderscheiden en welke eruptietypen bij deze vulkanen voorkomen.
2. Je kunt aan de hand van de plaatbeweging bepalen welk type eruptie en welk type vulkaan ontstaat.