3.2 Crisis en ontevredenheid 2024

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H3 HET INTERBELLUM 

3.1 Leven in de Sovjet-Unie

3.2 Crisis en ontevredenheid

3.3 Adolf Hitler aan de macht

3.4 Nederland in het Interbellum

Het Interbellum (1919-1939)

 Crisis en ontevredenheid

       Aan het einde van deze les 

• Je kan problemen benoemen waar de Republiek van Weimar mee te kampen had.
• Je kan uitleggen hoe de crisis in de VS is ontstaan.
• Je kan de kenmerken van fascisme noemen.
• Je kan uitleggen wat het Dawesplan inhield.

Republiek van Weimar

Republiek van Weimar

• Opgericht in 1918 na het aftreden van keizer Wilhelm II.
  
• Parlementaire democratie met een president als   staatshoofd. Wankele democratie.

• Economische onrust door
  

herstelbetalingen WO I:

Regering liet geld bijdrukken om

herstelbetalingen te betalen. Hierdoor ontstond hyperinflatie.

• Ook Politieke onrust:
  

Pogingen tot staatsgrepen van communisten, nationalisten, separatisten, ...

Republiek van Weimar

Problemen

HYPERINFLATIE

Je geld is niets meer waard

Dolkstootlegende

In Duitsland ontstaat de dolkstootlegende:

Het Duitse leger had de oorlog kunnen winnen maar werd verraden door zijn eigen regering. Die regering sloot, tegen een hoge prijs, vrede met de Geallieerden.

• Dit is een legende. Het Duitse leger was uitgeput en er heerste hongersnood.
• Wantrouwen tegenover democratische regering.
• Hitler gelooft heel sterk in deze legende.
  

Bezetting van het Ruhrgebied 1923-1924

• Duitsland kan de herstelbetalingen niet meer opbrengen 
• Franse troepen bezetten het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen
• De Duitse arbeiders leggen er hun werk neer, maar de overheid betaalt door.

Hitlers mislukte staatsgreep

Bierkellerputsch (1923)

Wat?

• NSDAP pleegt in München een staatsgreep onder leiding van Hitler. Aanleiding: bezetting Ruhr gebied 
  
• Leger steunt de staatsgreep niet en neemt Hitler gevangen.
  
• Hitler wordt veroordeeld voor 5 jaar... maar komt na 1 jaar vrij.
  

Gevolgen?

• Het proces geeft Hitler nationale bekendheid.
  
• Hitler schrijft Mein Kampf (mijn strijd).
  

Wat staat er in Mein Kampf

• Dolkstootlegende  
• Verwerping Versailles
• Lebensraum + Drang nach Osten
• Antisemitisme 

 ECONOMISCHE   PROBLEMEN

Problemen voor Duitsland

• Duitsland kent economische crisis
• Duitsland kan zijn herstelbetalingen niet betalen

Problemen voor de VS

• Frankrijk en Groot-Brittannië hebben oorlogsschulden bij de VS.
• Weinig handel (export) tussen Europa en VS.

Het Dawesplan

• In 1924 kwamen de geallieerden met het Dawesplan
• De herstelbetalingen werden tijdelijk verlaagd en er kon geleend worden van de Amerikanen

Interbellum VS

 Welvaart en crisis in de Verenigde Staten

 Economische wereldcrisis

Beurskrach, 1929

Ook bekend als 'zwarte donderdag'. De twijfel op de Amerikaanse markt zorgde voor een grote economische crisis.

Hoe is dit plots ontstaan?

OORZAKEN economische crisis

• overproductie in landbouw en industrie
• dalende koersen aandelen
• 'live now, pay later' - door een blind vertrouwen in de economie werd er veel geld geleend
• nauwelijks toezicht op banken

gevolgen economische crisis

 The Great Depression (de grote depressie)

• hoge werkloosheid (15 miljoen raakten hun baan kwijt)
• grote armoede
• wereldwijde crisis (alleen in kapitalistische landen!)

Crisis slaat over naar Europa 

Een sterke leider

Een sterke leider

Onvrede bevolking

In Duitsland verlangt men opnieuw naar een sterke leider in plaats van naar democratie:

• Economische crisis VS (1929) treft ook de rest van de wereld.
• Gekrenkte trots door Vrede van Versailles.

Fascisme

Fascisme 

• In 1922 grijpt Benito Mussolini de macht in Italië. 
• Het land wordt een totalitaire dictatuur. Einde democratie.
• Censuur en propaganda zorgen voor indoctrinatie.
• Tegenstanders worden met geweld aangepakt.

Kenmerken Fascisme

• Tegen democratie
• Één sterke leider
• Van volk sterke eenheid maken
• Extreem nationalisme
• Geweld is goed

En nu?

Lees 3.2

Maak 3.2 

Ik teken volgende donderdag week 3.1 en 3.2 af

Morgen heb je een blokuur in de GR (morgen teken ik 2.4 van vorige week af)