Les 7: KA 17 Het begin van staatsvorming en centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

les 6. Ka 17: Het begin van staatsvorming en centralisatie

Lesdoelen:

Aan het eind van de les kan je in je in eigen woorden uitleggen waarom de koning van het feodalisme af zou willen en wat de invloed was van de geldeconomie.

Aan het eind van de les kan je minimaal twee kenmerken noemen van een laat middeleeuwse centraal bestuurde staat.

Aan het eind van de les kan je uitleggen hoe de geldeconomie het leven van verschillende standen veranderden.

Aan het eind van de les kan je een succesverhaal en een mislukking in de centralisatiepolitiek  noemen.

WELKOM!

1. Intro.

2. Ontwikkeling van de macht van de koningen in de late middeleeuwen

3. centralisatie

4. 3 voorbeelden van staatsvorming en centralisatie

3. Aan het werk!

13.8

- De bron spreekt over snelle berichtgeving in Engeland en Frankrijk, van een gebeurtenis in Vlaanderen. Dit is te verklaren aan de hand van een grensoverschrijdend handelsnetwerk en de bijbehorende communicatie tussen handelaren in verschillende steden. Specifiek wordt dit nog benadrukt door de zin “Zo zijn we ook ingelicht door onze kooplieden die op dezelfde dag voor handelszaken te Londen waren.”

- De bron noemt de steden Londen en Laon, naast de stad Brugge. Over kastelen, kloosters, of dorpen wordt niets gezegd. Dit zegt iets over de plaats die steden inmiddels innamen in de maatschappij.

-14.6

 Van gildebroeders werd verwacht dat ze geld inlegden en tijd vrijmaakten om elkaar te helpen in moeilijke tijden.

Voorbeelden uit de bron zijnde ‘verzekering’ van vier Hollandse penningen per week, om uit te keren aan gildebroeders in nood;

het aanwezig zijn bij elkaars’ bruiloften en begrafenissen;

en de garantie dat kinderen van gildebroeders zich bij het gilde mogen voegen onder bepaalde voorwaarden

- Gildeleden bepaalden wat wel en niet mocht, en letten erop dat hun gildebroeders zich allemaal aan de regels hielden. Voorbeelden uit de bron zijn:

 het verbod op werken op feestdagen en

de boetes die opgelegd worden bij het niet na leven van de regels in bepaling 3 en 6.

Lesdoelen:

Aan het eind van de les kan je in je:

- in eigen woorden uitleggen waarom de koning van het feodalisme af zou willen en wat de invloed was van de geldeconomie.

- minimaal twee kenmerken noemen van een laat middeleeuwse centraal bestuurde staat. 

-uitleggen hoe de geldeconomie het leven van verschillende standen veranderden.

- een succesverhaal en een mislukking in de centralisatiepolitiek benoemen.

*decentralisatie

*decentralisatie

1. controle over belastingen en wetten

2. centralisatie van de macht

3. efficientere besluitsvorming

4. bevestiging van de macht

1. controle over belastingen en wetten

2. centralisatie van de macht

3. efficientere besluitsvorming

4. bevestiging van de macht

1. controle over belastingen en wetten

2. centralisatie van de macht

3. efficientere besluitsvorming

4. bevestiging van de macht

1. controle over belastingen en wetten

2. centralisatie van de macht

3. efficientere besluitsvorming

4. bevestiging van de macht

Welke elementen horen bij staatsvorming? Wat zie je vooral en overal terug?

• - een hoofdstad
  
• - eenduidige geldige wetten met een centrale rechtbank
  
• - eenduidige belastingen
  
• - een statenvergadering
  
• - afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen (die zitten nu in de statenvergadering
• - ambtenaren 
  
• - huursoldaten 
  

Break out rooms

Break out room 1 succes centralisatie

Break out room 2 mislukking centralisatie

Break out room 3 Wat was de rol van Nederland ierin

 Woordwiel

doel:

wat hoort bij elkaar en wat staat tegenover elkaar, kijkend naar staatsvorming en centralisatie.

Je ziet hier woordwielen die gevuld moeten worden met begrippen. De begrippen hebben een onderlinge samenhang die in het wiel tot uitdrukking moet komen. Sommige begrippen overlappen elkaar en gaan deels over dezelfde inhoud, ze hebben inhoudelijke samenhang. Dat verband moet je kunnen uitleggen. Andere begrippen zijn elkaars tegengestelde; ook die relatie moet je kunnen toelichten.

Binnencirkel:

 1. adel 

2. steden 

 3. Standenvergadering

(Staten-Generaal) 

4. De vorst

Buitencirkel:

 belastingen 

ambtenaren en huursoldaten

  de drie standen 

de wetten

toelichting

 Schrijf in de toelichting waarom je begrippen naast elkaar, tegenover elkaar of elkaar ‘over- lappend’ hebt gezet: 

wat is de relatie tussen de begrippen?

conclusie/evaluatie

• Het.
• klopt. 
• nooit. 
• volledig.
• ......

een succesverhaal en een mislukking in de centralisatiepolitiek benoemen.

wat is een succes, wat is een mislukking?

Magna Carta

Als eind vijftiende eeuw een prinses op vijftienjarige leeftijd een barre zeetocht maakt om in een gearrangeerd huwelijk te treden met een prins die ze dan voor het eerst ontmoet, is het vreemd dat ze dan wat onevenwichtig lijkt? Wanneer ze toch dolverliefd wordt op de prins, kort achtereen zes kinderen baart, maar intussen merkt dat haar echtgenoot haar keer op keer ontrouw is, kunnen we haar woede-uitbarstingen dan begrijpen? Als ze zijn vroegtijdige dood niet kan accepteren en langdurig blijft rouwen, is zij dan verdwaasd? Wanneer ze zich niet neerlegt bij de door haar vader en oudste zoon bekokstoofde uitschakeling uit het openbare leven, is zij dan gek? En als ze na jarenlange gedwongen eenzaamheid alle belangstelling voor de buitenwereld verliest en zichzelf verwaarloost, is ze dan waanzinnig?

De Nederlanden 

1430

• Meeste Nederlandse gewesten onder 1 vorst
• Filips van Bourgondie (of Filips de Goede)
• Begint met instellen centraal bestuur
• Hoofdstad Brussel
• In Gelderland centrale rechtbank
• Door huwelijk daarna deel van Habsburgse rijk (Spanje)

 een tegel

 aan het werk

lezen en leren t/m blz 52

maken: 17.6 t/m 17.10

17.1

17.2

17.3

17.4

17.5

17.6

17.7

17.8

17.9

17.10

Stelling