HV1 - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur - Les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Pak je laptop, maar laat 'm nog even dicht.

Pak ook je aantekeningenschrift.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Na deze les kun je...

...beschrijven hoe de aarde opgebouwd is.

...uitleggen wat aardplaten zijn.

...uitleggen waarom aardplaten bewegen.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Welke natuurrampen ken je?

Hebben we in Nederland aardbevingen?

1. Nooit
2. Ja, maar niet zo zwaar als in Japan
3. Ja, ze zijn net zo zwaar als in Japan
4. Ja, ze zijn zwaarder dan in Japan

Wat is een tsunami?

1. Een Japans gerecht
2. Een hele zware aardbeving
3. Een soort vulkaan
4. Een hele grote vloedgolf

Wat is de aardkorst?

1. Het deel van de aarde waar land is.
2. De buitenste 7-70km van de aarde die hard is.
3. De plekken waar bergen en vulkanen zijn.
4. Het binnenste deel van de aarde.

Hoeveel vulkanen zijn er in Japan

1. Geen
2. 2
3. Meer dan 200
4. Meer dan 2000

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

In dit hoofdstuk gaan we kijken waar deze natuurrampen vandaan komen.

Maar daarvoor moeten we eerst begrijpen hoe de aarde er van binnen uitziet.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

De kern is heel heet (ongeveer 5000°C)

Door de warmte stijgt vloeibaar gesteente in de mantel op (net als bij warme lucht)

Dicht bij de korst koelt de magma weer af en daalt het weer. Deze beweging (in rondjes) noemen we convectiestromen.

De convectiestromen slepen de aardkorst mee.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

De aardkorst (waarop wij leven) bestaat uit aardplaten (of schollen)

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Die platen worden door de convectiestromen uit elkaar getrokken en tegen elkaar gedrukt, ze bewegen met een paar centimeter per jaar.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Bij de plaatranden, waar platen tegen elkaar komen, gebeuren veel natuurrampen zoals aardbevingen en vulkaanuitbarstingen.

aantekeningen   MH

Convectiestromen: stroming van gesmolten gesteente onder 

                                          de aardkorst binnen in de aarde

plaat: stuk van de aardkorst

aardkorst: dunne laag gesteente om de aarde heen. Met een dikte van 8km onder de oceaan en 35km onder continenten.

aantekeningen   H/V

Convectiestromen: stroming van gesmolten gesteente onder 

                                          de aardkorst binnen in de aarde

plaat/ schol: stuk van de aardkorst

aardkorst: dunne laag gesteente om de aarde heen. Met een dikte van 8km onder de oceaan en 35km onder continenten.

Hoe zijn de aardplaten ontstaan?

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Hoe zijn de aardplaten ontstaan?

Convectiestromen trekken de aardkorst uit elkaar.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Hoe noemen we de krachten die van binnenuit de aarde komen?

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Hoe noemen we de krachten die van binnenuit de aarde komen?

Endogene krachten

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Na deze les kun je...

...de drie manieren waarop aardplaten bewegen beschrijven.

...uitleggen welke gevolgen deze bewegingen hebben.

...uittekenen wat er gebeurt bij subductie.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Er zijn twee soorten aardplaten.

1. Continentale platen  (land)
2. Oceanische platen (zee)

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Bij de randen van aardplaten kunnen drie dingen gebeuren:

1. Aardplaten schuiven bij elkaar weg
   
2. Aardplaten schuiven langs elkaar
3. Aardplaten botsen tegen elkaar

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Bij alle drie de bewegingen vinden aardbevingen plaats, maar als ze bij elkaar weg bewegen (divergent), zijn de aardbevingen heel licht omdat er weinig spanning is.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

De reguliere groep krijgt dit als aantekening. Je mag dit in je aantekeningenschrift overnemen als je dat fijn vindt.

Als platen naar elkaar toeschuiven kunnen er twee dingen gebeuren:

1. Continentale plaat tegen continentale plaat: platen gaan omhoog

2. Continentale plaat tegen oceanische plaat: de oceanische plaat duikt onder de continentale plaat.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Als platen naar elkaar toeschuiven kunnen er twee dingen gebeuren:

1. Continentale plaat tegen continentale plaat: platen gaan omhoog

2. Continentale plaat tegen oceanische plaat: de oceanische plaat duikt onder de continentale plaat. = subductie

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Subductie

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Een plaat schuift onder een andere plaat.

Oceanische plaat komt diep in de mantel en smelt door de hitte. Het gesmolten gesteente (magma) wil omhoog en duwt zich door de continentale korst heen: vulkaan.

Diepe plek in de zee ontstaat: trog

Doordat de platen tegen elkaar drukken: aardbevingen.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Maak opdracht 1, 2, 3, 4 van paragraaf 4.1