H3 Klimaat en landschap Rusland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3 Klimaat en landschap van Rusland

In dit hoofdstuk leer je de kenmerken van het klimaat en landschap van Rusland. 
In deze lessonup vind je wat theorie over deze onderwerpen, maar je oefent het vooral door middel van een dominospel. 

Dit spel krijg je via je docent uitgereikt. 

H3 Klimaat en landschap van Rusland

Het klimaat in Rusland is er één van extremen. In Siberië kunnen de

wintertemperaturen zeer laag worden. In het oosten van dit deel van Rusland worden

in de winter temperaturen van -50 tot -70 C gemeten. In de zomer kan het echter

best 20 tot 25oC worden. In het Europese deel van Rusland zijn de verschillen tussen

zomer- en wintertemperatuur minder groot, maar nog steeds extreem.

H3 Klimaat en landschap van Rusland

In de afbeelding op de achtergrond zie je goed de diversiteit in klimaten. Van milde subtropische klimaten aan de Zwarte Zee tot koude Toendra-klimaten (in het grijs) in het noordoosten. 

H3 Klimaat en landschap van Rusland

Rusland maakt onderdeel uit van een grote landmassa. Land warmt sneller op dan

water, maar houdt de warmte ook minder lang vast. In de winter schijnt de zon in

Siberië maar een heel klein deel van de dag. Bovendien staat de zon heel laag,

zodat de zonnestralen heel schuin instralen. Per oppervlakte-eenheid is de

hoeveelheid inkomende zonne-energie dan heel gering. De uitstraling van warmte is

echter wel groot. De temperaturen kunnen daardoor in de winter erg laag worden.

H3 Klimaat en landschap van Rusland

Dit wordt nog versterkt door de aanwezige luchtdruk. In de winter ontwikkelt zich

boven de landmassa van Siberië een krachtig hoge drukgebied. In een hoge

drukgebied is sprake van dalende lucht. Bij een dalende luchtbeweging vindt geen

condensatie plaatse. Er zijn dus nauwelijks wolken. Het ontbreken van wolken

betekent dat er nauwelijks warmte wordt vastgehouden en dat de uitstraling erg groot

is. Een hoge drukgebied leidt tot zeer stabiel en rustig weer.

De hoge luchtdruk zorgt er ook voor dat er weinig neerslag valt. In grote delen van

Siberië valt net zo weinig neerslag als in gebieden met een woestijnklimaat. Het grote

verschil tussen het continentale- of landklimaat van Siberië en het woestijnklimaat

is dat er in het landklimaat veel minder verdamping is

H3 Klimaat en landschap van Rusland

In de zomer schijnt de zon in Siberië juist een heel groot deel van de dag. De zon

staat ook een stuk hoger, zodat de Siberische landmassa veel meer zonne-energie

ontvangt. Door de korte nachten is de uitstraling van warmte beperkt. De

temperaturen kunnen daardoor behoorlijk oplopen

Siberië

De meest voorkomende vegetatie in Siberië is de taiga (naaldwoud). Verder naar het

noorden, waar een toendraklimaat voorkomt (de gemiddelde maandtemperatuur

komt hier ook in zomer niet meer boven de 10o C uit) komt toendra voor (vegetatie

die alleen bestaat uit mossen en lage struiken).

En de landbouwdriehoek

Het zuidelijk deel van Rusland kent een veel minder extreem klimaat dan Siberië. Het

groeiseizoen duurt hier langer. De beste omstandigheden voor akkerbouw worden

gevonden in de landbouwdriehoek.  In dit klimaat is het droog, maar er valt een aantal maanden per jaar voldoende neerslag om akkerbouw mogelijk te maken.

De landbouwdriehoek is op de kaart in de achtergrond te herkennen. 

Welk klimaat heeft de landbouwdriehoek op de klimaatkaart (zie vorige dia)

1. Dfb
2. Dfa
3. Dsd
4. Dwa

Landbouwdriehoek

Grofweg ligt de landbouwdriehoek tussen de steden St. Peterburg, Odessa en Irkutsk

Zwarte Zeekust

Aan de Zwarte Zeekust komt het warmste klimaat van Rusland voor. Dit klimaat heeft

mediterrane trekjes. Er worden onder andere druiven verbouwd. In dit gebied ligt

Sotchi, de stad waar de Olympische winterspelen van 2014 werden georganiseerd.

Dat er zo zuidelijk toch winterspelen georganiseerd kunnen worden heeft alles te

maken met de nabijheid van de Kaukasus.

H3 Landschappen

Van noord naar zuid kom je in Rusland grofweg de volgende landschapszones tegen

Leg uit hoe op de doorsnede uit de vorige dia de landbouwdriehoek is te herkennen aan de bodem

Domino van klimaat en landschap

Je krijgt op papier of in een bestand twintig ‘dominostenen’. Iedere steen bevat

twee vakjes. Schuif de dominostenen zo dat ze op de juiste manier op elkaar aansluiten. 

Uiteindelijk moet de laatste steen weer op de eerste aansluiten.