3.4 Betoog schrijven 3E

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3.4 SCHRIJVEN -TALENT

Een betogende tekst schrijven

LESDOELEN

• Betogende tekst schrijven 3F 
• Opbouw van argumenten 3F 
• Afstemmen op publiek 3F 

De volgende vraag is een sleepvraag.

Verbind de kenmerken van een betogende tekst met de blokjes 

- inhoud

-vorm

-taalgebruik

INHOUD

VORM

TAAL-

GEBRUIK

duidelijk

Stelling

functiewoorden

Signaalwoorden

Middenstuk (kern)

met argumenten

Argumenten

Andere kenmerken van betogende teksten kunnen zijn:

INHOUD: 

1 mening of stelling; 2 argumenten; 3 tegenargumenten; 

4 moet overtuigen; 

5 beoordeling, recensie, ingezonden brief

VORM: 

1 inleiding met mening; 2 kern met argumenten;

3 slot met mening/samenvatting

TAALGEBRUIK: 

1 duidelijk; 2 overtuigend; 

3 functiewoorden

Het schrijven van een betoog 

1. DOEL: lezers overtuigen van jouw standpunt
2. HOOFDGEDACHTE: jouw standpunt
3. Feitelijke informatie gebruiken om argumenten te onderbouwen of tegenargumenten te weerleggen             (Gebruik van goede bronnen).
4. Goede opbouw: Inleiding -kern - slot

Het schrijfplan

Hieronder volgt een voorbeeld van een schrijfplan. Het schrijfplan is het enige document dat je erbij mag houden als je je toets maakt. Het is een geheugensteuntje.

tegenargument en weerlegging

In het voorbeeld zie je alleen argumenten die de stelling onderbouwen.

Er is niet ingegaan op de argumenten van de tegenstanders. Zorg dat je een tegenargument opneemt en vergeet niet dat te weerleggen.  Hiermee wordt je betoog overtuigender. 

(Talent 3A, blz. 195)

Controleer je schrijfplan

Argumenten: heb je bij ieder argument nagedacht over een uitleg of een voorbeeld? Noem je je bronnen? 

Denk ook aan signaalwoorden!

Tegenargument: Heb je een tegenargument opgenomen?

Weet je hoe je dit tegenargument gaat weerleggen?

Bronnen en bronvermelding

Bronnen:
Een deskundige, betrouwbare bron
maakt je tekst geloofwaardiger.

De informatie over citeren, parafraseren en 

en bronvermelding vind je in 

Talent blz. 45.

Opbouw: Inleiding

Functies van de inleiding

De inleiding is allereerst bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken. Houd rekening met je publiek!

Daarnaast kun je bij een betoog:

• je standpunt verwoorden
• het onderwerp introduceren
• de aanleiding noemen
• een anekdote, persoonlijke ervaring of vergelijking verwerken

Voorbeeld inleiding

alinea 1:

Gefrituurde sprinkhanen, gebakken kevers en gedroogde maden: het zijn geen bijzonderheden op de vele markten in Aziatische landen. Voor tachtig procent van de bevolking zijn gefrituurde wespen en andere insecten lekkernijen. In Nederland is dit eerder een uitzondering dan gewoonte. Wij trekken al snel vieze gezichten bij de gedachte om insecten te eten. Toch moet er een oplossing worden bedacht voor de vleesindustrie. Insecten vormen een prima alternatief voor vlees.

Opbouw: Slot

Functies van het slot

Het slot van een betoog bevat:

• een samenvatting of een conclusie;
• de herhaling van je standpunt, hiermee verwijs je terug naar je inleiding;
• een pakkende slotzin, de zogenaamde "uitsmijter": een mooie zin die voor de lezer op een verrassende manier samenvat wat jouw standpunt is of waarom jouw mening zo goed is.
• Denk ook aan het gebruik van signaalwoorden!

Voorbeeld slot

Alinea 5:

Kortom, insecten vormen een prima alternatief voor vlees, omdat het beter is voor het milieu. Hopelijk zetten veel Nederlanders de stap van "griezelig" naar "uitdagend", zodat er in de zomer geen worstjes maar sprinkhanen op de barbecue liggen.

De titel

Vorm:

Titels beginnen met een hoofdletter en je gebruikt nooit een punt.

Een duidelijke titel is kort en krachtig. Hij kan bijvoorbeeld bestaan uit een onderwerp, persoonsvorm en lijdend voorwerp, zoals: Man bijt hond

Inhoud:

Ze zijn het eerste waar het oog van een lezer op valt, 

dus spelen een grote rol bij de beslissing een tekst te lezen, of niet.

De titel van een tekst moet nieuwsgierig maken en uitnodigen om verder te lezen. Die eerste woorden moeten vragen oproepen en het onderbewuste prikkelen. Daarnaast moet een titel ook allesomvattend zijn en de inhoud goed beschrijven.

Aan de slag 

1. Kies je onderwerp

2. Van je docent krijg je een bron over je onderwerp (elo).

3. Begin met het invullen van je schrijfplan.

4. Zoek aanvullende informatie en zorg dat je je schrijfplan bij je hebt als je de toets gaat maken.

De onderwerpen

1. Muziek met gewelddadige, seksistische of racistische teksten moet geweerd worden van (online) media.

2. Jongeren moeten verplicht tot hun 18e deel uitmaken van een sportclub.

3. Particuliere huiswerkbegeleiding vergroot de kansenongelijkheid onder leerlingen.

4. Scholen moeten worden verplicht een gezond ontbijt en een gezonde lunch aan te bieden aan hun leerlingen.

5. De vakantieregeling voor middelbare scholen moet worden aangepast naar drie weken kerstvakantie en vijf weken zomervakantie.