1.4 Leven van de landbouw (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Jagers werden boer

Feniks, Geschiedenis Werkplaats Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

www.barbaareducatie.nl

Een leerling uit de eerste klas schrijft in een werkstuk over jager-verzamelaars de volgende zin op:

In de ijstijd was heel Nederland bedekt met een dikke laag ijs.

Is deze zin goed of fout?

⇒ Kies het juiste antwoord.

1. Goed
2. Fout

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

www.barbaareducatie.nl

⇒ In welk gebied kwam het eerst een einde aan de periode van jagen en verzamelen?

1. In Europa
2. In het gebied van de Vruchtbare Halve Maan
3. In Azië
4. In Scandinavië

⇒ De vruchtbare halvemaan wordt ook wel de kraamkamer van de beschaving genoemd, omdat hier het schrift en steden ontstonden

1. Juist
2. Onjuist

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

⇒ Iedereen werd tegelijkertijd boer

1. Juist
2. Onjuist

⇒ Tijdens de landbouwrevolutie leefden sommige mensen nog van de jacht

1. Juist
2. Onjuist

⇒ Na de landbouwrevolutie leefden mensen van de landbouw

1. Juist
2. Onjuist

⇒ Wat is de landbouwrevolutie?

1. Een lange verandering die ervoor zorgde dat de mensen beter hun land konden bewerken.
2. Een korte verandering die ervoor zorgde dat de mensen boer werden.
3. Een lange verandering die ervoor zorgde dat de mensen boer werden.
4. Een korte verandering die ervoor zorgde dat mensen van steen gereedschappen konden maken

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Het ontstaan van de eerste steden:
• landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

⇒ Tijdens en na de landbouwrevolutie had iedereen even veel bezittingen

1. Juist
2. Onjuist

⇒ Door het verschil in bezittingen ontstonden er vaker ruzies/ conflicten tussen mensen

1. Juist
2. Onjuist

Na de tijd van de landbouwrevolutie kunnen we zeggen dat de mensen in een landbouwsamenleving leefden.

Wat betekent deze uitspraak?

1. De mensen leefden in die tijd voornamelijk aan de grote rivieren, omdat daar voldoende water was.
2. De mensen leefden in die tijd buiten op het land, in eenvoudige houten hutten.
3. In die tijd gingen mensen van de landbouw en de veeteelt leven.
4. De agrariërs gingen in de tijd van de landbouwrevolutie bij elkaar in de grote steden wonen.

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

www.barbaareducatie.nl

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

www.npostart.nl

Op fluistertoon aan de slag in de online methode met 1.4 en 1.5