11.4 genetica

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

11.5 erfelijkheid

Uit welke onderdelen bestond een dierlijke cel ook alweer?

Dierlijke cel

• Wangslijmvlies
  
  
• Celkern 
• Celmembraan
• Cytoplasma
  
• Kernmembraan

Celkern - bevat alle erfelijke informatie

celmembraan - regelt welke stoffen in en uit de cel gaan

cytoplasma - stroperige vloeistof

Dierlijke cel

Celkern

Bevat alle chromosomen.

Chromosomen zijn lange draadjes met erfelijke informatie

De mens heeft 23 paar chromosomen

De mens heeft 46 "losse" chromosomen

Elk chromosoom bestaat uit genen (enkelvoud: gen)

Genen

Bevatten erfelijke informatie. Je hebt genen voor haarkleur, oogkleur, vorm van je neus, vorm van je lever etc.etc.

Gen = stukje DNA met informatie

Chromosomen, DNA, gen

Chromosoom (sterk uitvergroot)

Cel met celmembraan en cytoplasma

Celkern met chromosomen

DNA

Uit welke drie onderdelen bestaat een dierlijke cel?

Wat is de functie van het celmembraan?

Karyogram

Lijst met alle chromosoom-paren

Chromosomen

Elk mens heeft 22 "gewone" chromosoomparen (44  chromosomen). Het 23e paar zijn de geslachtschromosomen! Deze zijn bij mannen en vrouwen verschillend!

Karyogram man

Een man heeft 22 "gewone" chromosomen. 

Het 23e paar is een X en een Y

Een man bepaald dus het geslacht; hij geeft of een X of een y door!

Karyogram man (Lange = Y korte = X)

Karyogram vrouw

Een vrouwheeft 22 "gewone" chromosomen.

Het 23e paar is een X en een X

Een vrouw geeft dus altijd een vrouwelijk geslachtschromosoom door

karyogram vrouw  (2x een X)

karyogram en karyotype

afbeelding = karyogram

karyotype is beschrijving:

46, XX (vrouw)

46, XY (man)

47, XX + 21 (vrouw met syndroom van Down)

In de afbeelding zie je het karyogram
van een paard. Hoeveel chromosomen
heeft een paard? En hoeveel paren?

Is dit karyogram van een man of vrouw? Leg uit

Aanleg of erfelijk?

Erfelijk, heb je van je ouders. (blauwe ogen, blond haar)
Aanleg, moet je zelf extra ontwikkelen (goed in voetbal, muziek maken)

Aangeboren afwijking

na het samensmelten van de eicel en zaadcel is er een foutje in de deling ontstaan

Erfelijke aandoening

Als er een foutje in je DNA zit dat je van je ouders hebt gekregen

prenataal onderzoek

3 manieren:

1. echografie 
2. vruchtwaterpunctie
3. vlokkentest

echo

vruchtwaterpunctie

Vlokkentest en vruchtwaterpunctie

Vruchtwaterpunctie

Cellen uit het vruchtwater bevatten cellen van de baby. Deze worden onderzocht

Vlokkentest

Cellen uit de placenta bevatten cellen van de baby.Deze kunnen worden onderzocht

Bij een vruchtwaterpunctie worden cellen van de baby uit het vruchtwater onderzocht

1. juist
2. onjuist

Bij een vlokkentest worden cellen van de baby uit het vruchtwater onderzocht

1. juist
2. onjuist

hoe zien de chromosomen van een man eruit?

1. XX
2. XY
3. XO
4. XD

hoe zien de chromosomen van een vrouw eruit?

1. XX
2. XY
3. XO
4. XD