KA23 & KA28 (Verlicht) Absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat is een gevolg van centralisatie in bestuur?

1. Vermindering van belastinginkomsten
2. Afname van handelsactiviteiten
3. Versterking van de koninklijke macht
4. Toename van lokale autonomie

Wat zijn de twee belangrijkste waarden van de verlichting?

1. Vrijheid en gelijkheid
2. Rijkdom en macht
3. Traditie en volgzaamheid
4. Kennis en wetenschap

Welke filosoof is bekend met het sociaal contract?

1. Montesquieu
2. John Locke
3. Voltaire
4. Jean-Jacques Rousseau

Wat is een kenmerk van het particularisme?

1. Bevoegdheden liggen bij lokale bestuurders
2. Centraal gezag beslist alles

KA23 & KA28

(Verlicht) Absolutisme

In Frankrijk begint de koning alle macht naar zich toe te trekken. Hij centraliseert het bestuur en regeert zonder ruggespraak. Onder invloed van de verlichting gaan vorsten meer doen om het volk te verheffen.

Waarom is het absolutisme nog steeds relevant voor de wereld van vandaag?

Leerdoelen KA23 & KA28

T.a.v. KA 23 - Absolutisme

T6-13: Je kent de kenmerken van het Franse absolutisme

T6-14: Je kunt overeenkomsten en verschillen noemen tussen de staatsinrichting van de Republiek en die van Frankrijk.

T.a.v. KA 28 - Verlicht absolutisme en Ancien Regime

T7-6: Je kent de betekenis van het begrip ‘verlicht absolutisme’.

T7-7: Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen wat verlicht absolutisme inhoudt.

Terminologie

• Het streven van vorsten naar alle (absolute) macht
• Zonder inmenging van anderen besturen (zoals adel)


• Tegenbeweging: Verlichting! 
• Verlicht despoten gaan zich richten op het verbeteren van het leven van de mensen

LD: T6-13, T7-6

Lodewijk XIV

• Zoon van Lodewijk XIII
• Gekroond op 8-jarige leeftijd
• Geregeerd door zijn moeder en kardinaal Mazarin (Eerste minister)
• Grijpt na diens dood alle macht naar zich toe
• Vlucht uit Parijs had diepe indruk gemaakt

LD: T6-13

Absoluut regeren

• Centralisatie van het bestuur
• Zet Staten-Generaal buitenspel
• Neemt alle beslissingen zelf
• Laat een groot paleis bouwen die zijn macht moet weerspiegelen; Paleis van Versailles
• Droit Divin: 'Goddelijk recht'
• Eenheid van religie: Edict van Nantes ingetrokken

LD: T6-13

Mercantilisme

• Colbert benoemd tot minister van financiën, handel en nijverheid
• Eigen productie stimuleren, productie andere landen tegenwerken
• Ook wel 'protectionisme'

LD: T6-13

Gevolgen absolutisme

• Continu uitbreiden macht
  
• Veel oorlogen, o.a. tegen Spanje en de Lage Landen / Republiek
• Lege staatskas, continu stijgende belastingen
• Onvrede hierover zorgt voor sluimerende (groeiende) kritiek op absolutisme
• Voorbeeld andere vorsten

LD: T6-13

Republiek en Frankrijk

• Republiek bestuurt door regenten met gedecentraliseerde eenheidsstaat
• Frankrijk bestuurt door absoluut vorst in een gecentraliseerde staat

LD: T6-14

Ancien Regime

• Letterlijk: 'oude orde'
• Standenmaatschappij met absolutisme als kenmerk
• Eerste stand: Geestelijkheid
• Tweede stand: Adel
• Derde stand: Burgers (de rest ..)
• Eerste en tweede stand betaalden geen belasting

LD: T7-7

Verlichte vorsten

• Frederik de Grote (Pruissen)
• Catharina de Grote (Rusland)
• 'Verantwoording schuldig' aan het volk, met absolute bevoegdheden
• Geen inspraak, meer vrijheden en rechten (grondwet), beter zorgen voor het volk ('verheffen')


• Aardappelen van Frederik

LD: T7-7

Wat is een reden dat Lodewijk XIV zich als 'God' liet portretteren?

De belangrijkste adel werd verplicht om in het Paleis van Versailles te komen wonen. Bedenk een reden waarom Lodewijk dit wilde.

Geef een argument voor de volgende stelling: "De Verlichting kon zoveel impact hebben dankzij de gevolgen van het absolutisme."

Wat kan een motief geweest zijn voor vorsten om zich als een 'Verlichte vorst' te gedragen?

Wat betekent 'droit divin'?

1. Wetgevende macht
2. Macht van het volk
3. Koninklijke macht komt van God
4. Economische heerschappij

Welke rol speelde Colbert voor Lodewijk XIV?

1. Militair leider
2. Financieel adviseur en minister
3. Kunsthistoricus
4. Buitenlandse diplomaat

Wie vormde de eerste stand in het ancien regime?

1. De adel
2. De boeren
3. De burgers
4. De geestelijkheid