Jean Jacques Rousseau

Jean Jacques Rousseau
1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Jean Jacques Rousseau

Slide 1 - Tekstslide

Jean Jacques Rousseau
1772- 1778
Zwisterland geboren, Frankrijk gestorven
- Componist
- Schrijver
- Filosoof


Slide 2 - Tekstslide

Jean-Jacques Rousseau 
(1712-1778)
  • Een pasgeboren baby heeft een goed karakter
  • Dat goede karakter wordt kapot gemaakt door regels van de maatschappij
  • Mensen hebben vrijheid nodig om zich goed te ontwikkelen, dus dwang en straf zijn verkeerd


Slide 3 - Tekstslide

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)
* je wordt geboren als goed mens
* 1762 boek Emile, of over de opvoeding
* kind zoveel mogelijk vrijheid geven
           - regels verpesten al dat goede
           - aan boekenwijsheid heeft een kind  niks
* vrijheid van opvoeding was alleen voor jongens. 
* meisjes moesten leren hun toekomstige man te gehoorzamen.

Slide 4 - Tekstslide

Mensbeeld Rousseau 

  • Een pas geboren kind is nog niet door de maatschappij aangetast en daardoor onbedorven.
  • De mens is van nature goed. Vredelievend en een goed wezen.
  • Voorwaarden is de mensen volop vrijheid moeten krijgen om zich te ontplooien.
    Waar komt dan oorlog/hebzucht/ uitbuiting vandaan?

Slide 5 - Tekstslide

Natuurtoestand = idee over hoe de mens van nature leeft, zonder wetten of regering.



Zelfliefde en eigenliefde
Zelfliefde (amour de soi)= natuurlijke, menselijke drang tot zelfbehoud en medeleven.

Eigenliefde (amour propre)=
Egoïsme, Een kunstmatig verlangen naar status, macht en eer.

Slide 6 - Tekstslide

Van zelfliefde in de natuurtoestand




Naar eigenliefde in de samenleving
ET 15.1 Rousseaus mensbeeld met het onderscheid tussen zelfliefde en eigenliefde

Slide 7 - Tekstslide

Van natuurlijke vrijheid in de natuurtoestand




Naar onvrijheid in de samenleving
ET 15.2 Rousseaus opvatting dat de mens zijn natuurlijke vrijheid is verloren, maar deze kan herwinnen als citoyen die zichzelf de wet stelt en de algemene wil volgt.

Slide 8 - Tekstslide

Van natuurlijke vrijheid




Naar onvrijheid en vervreemding 
ET 15.2 Rousseaus opvatting dat de mens zijn natuurlijke vrijheid is verloren, maar deze kan herwinnen als citoyen die zichzelf de wet stelt en de algemene wil volgt.
Wat is het verschil tussen Rousseaus kijk op de samenleving en die van Mill?

Slide 9 - Tekstslide

ET 15.2 Rousseaus opvatting dat de mens zijn natuurlijke vrijheid is verloren, maar deze kan herwinnen als citoyen die zichzelf de wet stelt en de algemene wil volgt.
Oplossing...
Citoyen =  burger die zichzelf de wet stelt

Algemene wil = gemeenschappelijke uitdrukking van algemeen belang. Dat wat goed is voor iedereen.

Slide 10 - Tekstslide

ET 15.2 Rousseaus opvatting dat de mens zijn natuurlijke vrijheid is verloren, maar deze kan herwinnen als citoyen die zichzelf de wet stelt en de algemene wil volgt.
Oplossing vervreemding door de samenleving:
Eigen wetten kunnen volgen. Dus: directe democratie

Dat leidt ons van eigen (egoïstische) behoeftes naar algemene wil. Zo word je 'citoyen' en heb je je vrijheid herwonnen.

Slide 11 - Tekstslide

1. Rousseau: filosoof van de romantiek
  • Kant en de Verlichting (18e eeuw): nadruk op vooruitgang. We worden steeds zelfstandiger en rationeler.

  • Rouseau en de Romantiek (eind 18e en 19e eeuw):
- Emotie
- Geschiedenis
- Natuur
- Het eigene

Slide 12 - Tekstslide

1. Rousseau: filosoof van de romantiek
1750:  Discours sur les sciences et les arts.
1755: Discours sur l'origine et les fondements de l'inégalité parmi les hommes.

Hobbes heeft bij het verkeerde eind: mensen doen inderdaad egoistisch, maar dat komt doordat de maatschappij ze zo gemaakt heeft.

Hobbes schrijft zelf op een bepaald moment in de geschiedenis.


Slide 13 - Tekstslide

1. Rousseau: filosoof van de romantiek
Hoe zit dat? Op wat voor manier vervreemdt de samenleving de mens van zichzelf? 

  • Amour de soi: natuurlijke zelfliefde (overlevingsdrang + redenen hebben) + pitié (medelijden hebben met anderen). Apensoorten, de bon sauvage en kinderen.
  • Amour propre: artificiele eigenliefde (trots)

Mensen gaan dicht op elkaar in steden wonen. Je gaat je dan vergelijken met anderen --> trots, jaloezie en ijdelheid.  

Verschil met vervreemding Marx: we moeten niet alleen de samenleving, maar ook het vanzelf veranderen. Cultuur en wetenschap ipv het kapitalisme

Slide 14 - Tekstslide

1. Rousseau: filosoof van de romantiek
Hobbes: 'het volk' bestaat niet. Is een verzameling rationele individuen.
Rousseau: mens is een sociaal wezen (zowel rationeel als affectief)

Hobbes: de staat gelegitimeert in de verschrikking van de natuurtoestand
Rousseau: de staat gelegitimeert in de volonté générale

Hobbes: de soeverein mag niet afgezet worden --> anders natuurtoestand
Rousseau: de soeverein kan prima afgezet worden als hij de wil van het volk niet naleeft.

Slide 15 - Tekstslide

Slide 16 - Video

Hoe zou Hobbes en hoe zou Rousseau verklaren dat deze jongens met messen op straat lopen?

Slide 17 - Open vraag

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Tekstslide

Volgens Rousseau maakt Hobbes een denkfout als hij nadenkt over de mens in de natuurtoestand. Welke denkfout is dat?

Slide 21 - Open vraag

Slide 22 - Tekstslide

ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract
In de natuurtoestand waren we vrij
Samenleving leidde tot concurrentie, strijd, jaloezie 
verloren vrijheid
Sociaal contract: (ongeschreven) afspraak tussen burgers en staat in een samenleving.
Invulling Rousseau: directe democratie
herwonnen vrijheid!

Slide 23 - Tekstslide

Sociaal contract bij Rousseau
Geeft vrijheid terug want:
  1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
  2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..


Algemene wil: uitdrukking van het algemeen belang, dus datgene wat goed is voor iedereen. 

> Rousseau: vrijheid is de Algemene Wil volgen.

Slide 24 - Tekstslide

Sociaal contract bij Rousseau
Geeft vrijheid terug want:
  1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
  2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..


  1. Gelijkheid: beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen
  2. Autonomie: want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..
Directe democratie geeft via de Algemene Wil vrijheid terug doordat dit zorgt voor:

Slide 25 - Tekstslide

Sociaal contract bij Rousseau
Geeft vrijheid terug want:
  1. beschermt tegen onderdrukking want verplichtingen en rechten gelden voor iedereen (dus gelijkheid).
  2. zorgt voor autonomie (ook als je oneens bent) want je bent deel van de wetgevende macht en wordt beschermd tegen eigen grillen..


ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract
Verplichting aan wetten te houden =
als geld uitgeven voor een winnend lot.

Geen verlies van vrijheid, maar een investering.

Slide 26 - Tekstslide

ET 22
Ik kan uitleggen en evalueren dat directe democratie volgens Rousseau de juiste manier is om vrij en autonoom te zijn in een samenleving.
Begrippen:
  • sociaal contract
  • citoyen Algemene Wil
  • unanimiteit
  • uniformiteit

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Slide 29 - Tekstslide

Rousseau
Wat is het beste voor de mens?
De oertoestand van jagers en verzamelaars zegt Rousseau: toen was alles nog gelijk!
De steden maatschappij heeft ons  ongelijk gemaakt en elkaars concurrenten. Mensen doen maskers op en wantrouwen elkaar.

Fake maatschappij!

Slide 30 - Tekstslide

DE MENSELIJKE AARD EN HET MENSELIJK GEZAG

Hobbes: de mens is in zijn primitieve natuurtoestand  geweldadig en verdorven van aard; daarom moet er een autoriteit geschapen worden om wanorde (oorlog van allen tegen allen) te voorkomen. 
Rousseau: de algemene wil (van de bevolking) en de individuele wil (van de burger) moeten samensmelten. Het wettelijk gezag (de koning) ontleent zijn legitimiteit (zijn wettelijke macht) aan de algemene wil.

Slide 31 - Tekstslide

Jean-Jacques Rousseau 
(1712 - 1778)
  • De oermens was gelukkig
  • De beschaving heeft gezorgd voor ongelijkheid
  • Regering moet de "algemene wil" uitvoeren.
  • De "algemene wil" is dus beslissend voor iedereen!

Slide 32 - Tekstslide

Rousseaus mensbeeld: de mens is in de natuurtoestand gelukkig en vrij


Maar...samenleven, moderniteit en beschaving leidde tot ijdelheid, jaloezie en hebzucht. 
ET 15.1 Rousseaus mensbeeld met het onderscheid tussen zelfliefde en eigenliefde

Slide 33 - Tekstslide

Voorwaarden werkende democratie
  • Mensen moeten goed geïnformeerd zijn
  • geen overleg
  • persoonlijke voorkeuren moeten aan de kant geschoven.
  • geen unanimiteit, wel uniformiteit

welke is het meest problematisch? waarom?
Directe democratie werkt alleen als:
  • Mensen goed geïnformeerd zijn
  • geen overleg
  • persoonlijke voorkeuren niet meespelen
  • geen unanimiteit, wel uniformiteit
Welke voorwaarde is het meest problematisch? Waarom?
ET 22 Rousseau, natuurtoestand en het sociaal contract
Stel dat jij tegen de leerplicht stemt, maar de meerderheid stemt voor. Hoe zou Rousseau jouw stem verklaren? En hoe zou hij uitleggen dat de leerplicht toch je vrijheid vergroot?

Slide 34 - Tekstslide