WEBB - 3.1 t/m 3.12 (aangepast)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 HAVO ECONOMIE  ||  2023-2024

Programma

• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je

• De factoren noemen die de vraaglijn beïnvloeden. (3.1)
• Effecten van substitutie en complementariteit van goederen op het koopgedrag van consumenten verhelderen. (3.2)
• Uitleggen dat consumenten een maximaal verschil nastreven tussen de te betalen prijs en de betalingsbereidheid --> en dit grafisch onderbouwen. (3.5)
• Uitleggen dat consumenten naar een zo groot mogelijk consumentensurplus streven. (3.3 en 3.4)
• De vraaglijn tekenen uit een vraagfunctie. (3.5)

Van wie komt de vraag naar producten in onze economie?

Welke factoren beïnvloeden de vraag naar een product? Schrijf er drie op je wisbordje!

Factoren die een rol kunnen spelen bij de vraag

• Prijs
• Stand van de economie
• Inkomen
• Behoefte
• Bevolkingsomvang
• Prijzen van andere vervoersmiddelen (substitutiegoederen). 
• Prijzen van aanvullende goederen (complementaire goederen). 

Op welke manier beïnvloed de stand van de economie de vraag naar producten?

Andere keuze of aanvullende keuze?

Substitutie goederen

• Vervangend product.

Complementaire goederen

• Aanvullende goederen.
• Horen bij elkaar. 

Schrijf op je wisbordje een voorbeeld van twee substitutie en twee complementaire goederen

Leg uit wat er gebeurt met de vraag naar fietspompen als de prijs van de fiets heel erg stijgt?

Voorbeelden van complementaire goederen zijn ... (leerdoel 1)

1. een bromfiets en de brandstof voor die bromfiets
2. vakantiereis naar Bonaire en een vakantiereis naar Torremolinos
3. een koophuis en een hypotheek
4. een pakje kauwgom en een zakje drop

Leg uit wat substitutie goederen zijn en geef daarnaast een voorbeeld. (leerdoel 1)

Teken op je wisbordje een vraaglijn, benoem ook de assen!

Een vraaglijn tekenen

(Leerdoel 5)

• Gegeven is de volgende vraagfunctie:
• Qv = -15P + 600
• Qv => x 100.000
• P = in euro's
• Negatief verband -> als P stijgt, daalt Qv
• Eerst uiterste punten berekenen:

p= 0

q = 0

Consumentensurplus

Het consumentensurplus is het verschil tussen de betalingsbereidheid en de marktprijs. LxBx0,5

Consumentensurplus

Consumentensurplus is het verschil tussen de betalingsbereidheid en de prijs.

Het consumentensurplus van deze consument bij een verkoopprijs van € 2 is

1. 4
2. o
3. 3
4. 2

Aan de slag!

Maken 3.1 t/m 3.5

Klaar? Nakijken!

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je

1. De factoren noemen die de vraag naar producten beïnvloeden. (3.7)
2. De factoren noemen die het aanbod van producten beïnvloeden (3.11 & 3.12)
3. Uitleggen welke factoren invloed hebben op de verandering van de vraaglijn. 
4. Uitleggen welke factoren invloed hebben op de verandering van de aanbodlijn. 
5. Uitleggen dat consumenten een maximaal verschil nastreven tussen de te betalen prijs en de betalingsbereidheid --> en dit grafisch onderbouwen. (3.6)
6. Uitleggen dat consumenten naar een zo groot mogelijk consumentensurplus streven. (3.6)
7. De vraaglijn tekenen uit een vraagfunctie. (3.5)
8. De aanbodlijn tekenen uit een aanbodfunctie (3.10)

Teken op je wisbordje een vraaglijn, benoem ook de assen!

Teken daarna hoe een verschuiving langs de vraaglijn eruit ziet.

Verschuiving langs de vraaglijn

• ls de prijs van een product verandert, verandert de vraaglijn niet. 
• Bij een andere prijs, hoort een andere hoeveelheid.

Teken nu hoe een verschuiving van de vraaglijn eruit ziet.

Verschuiving ‘van’ de vraaglijn

- gevraagde hoeveelheid van product/dienst verandert, de vraaglijn verschuift

Vraag toename -> verschuiving naar rechts

Vraag afname -> verschuiving naar links 

Verschuiving van de vraaglijn (LD 3)

Er treedt een verschuiving van de vraaglijn op bij:

• Verandering inkomen van de vragers
  
• Verandering behoeften van vragers 
• Verandering prijs van andere producten
• Verandering  in het aantal vragers
• Verandering in wettelijke bepalingen

Teken in dezelfde grafiek een aanbodlijn en arceer het consumenten en producentensurplus

Producentensurplus

Verschil tussen de prijs en de leveringsbereidheid. 

Vanaf welke prijs wil de producent zijn product aanbieden?

consumentensurplus

en producentensurplus samen

Verschuiving langs de aanbodlijn

Als de prijs van het product verandert, dan verandert de aanbodlijn niet.

Je krijgt een ander punt op de lijn. 

Verschuiving van de aanbodlijn (LD 4)

• Verandering in aantal aanbieders. 
• Kosten van de productie
• Ingrijpen van de overheid (bijvoorbeeld heffing).
• Innovatie

Een vraaglijn kan naar rechts verschuiven. Noem 2 verklaringen waarom. (LD 3)

Welke kleur heeft het producentensurplus?

1. Groen
2. Blauw
3. Geel + Blauw
4. Geel

Wat kan een reden zijn voor deze verschuiving van de aanbodlijn? (LD 4)

1. Afname aantal aanbieders
2. Stijging van prijs concurrerende producten
3. Daling variabele kosten per product
4. Afname productiviteit

Aan de slag

Maken 3.1 t/m 3.12

Klaar? Nakijken!