Grammatica woordsoorten 2.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

   2.3 Grammatica       Welkom

Op je tafel:

Tablet/boek

schrift Nederlands

 Woordsoorten

Planning

• Lesdoelen
  
• Uitleg + vragen
  
• Maken
  
• Lesdoelen check
  

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je...

• 2/3 groepen van de woordsoorten benoemen

Wat zijn woordsoorten?

Bij woordsoorten benoem je elk woord in een zin...

Er zijn drie groepen:

1. woorden

2. naamwoorden

3. voornaamwoorden 

Drie groepen woordsoorten

Groep 1: ‘woorden’

• Werkwoord: Hulpww/ zww/ (kww later dit jaar)

• Lidwoord

• Voegwoord

• Bijwoord

• Voorzetsel (‘de kast/de kooi/ het feest’) VAN/PER/VIA/MET

Drie groepen woordsoorten

Groep 2: ‘naamwoorden’

1. Zelfstandig naamwoord 

2. Bijvoeglijk naamwoord

Drie groepen woordsoorten

Groep 3: ‘voornaamwoorden’

1. Persoonlijk

2. Bezittelijk

3. Wederkerend 

4. Aanwijzend

5. Betrekkelijk

6. Vragend:

7. Onbepaald

Groep 1: woorden

bijwoorden

werkwoorden

lidwoorden

voegwoord

voorzetsel

Wat zijn de drie lidwoorden?

Aantekeningen lidwoord (lw)

Er zijn drie lidwoorden: de – het – een

Een lidwoord (lw) staat nooit alleen. Het lidwoord staat altijd voor het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.

Bepaald lidwoord: de - het

Onbepaald lidwoord: een

Welk lw staat in de volgende zin:
Het is bijna Kerstmis.

Voorbeelden van werkwoorden...

Welke twee soorten werkwoorden zijn er?

Aantekeningen werkwoord

Een werkwoord is een doe-woord. Het zegt wat iets of iemand doet of wat er gebeurt. 

Zelfstandig werkwoord (zww) = 

- geeft een handeling aan

- belangrijkste ww in een zin

- altijd maar 1 in de zin

- meestal het laatste ww

Hulpwerkwoord (hulpww) = 

- alle overige ww

Wat is het zelfstandig werkwoord in de
volgende zin en wat is het hulpwerkwoord:

Wil je wat gaan doen deze vakantie?

Noteer als volgt:

zelfstandig werkwoord: ...

Hulpwerkwoord: ...

Wat is het hulpwerkwoord?

Hij is gestruikeld.

1. is
2. gestruikeld

Kan je meer zelfstandig werkwoorden in een zin hebben?

1. ja
2. nee

Geef een voorbeeld van een voegwoord

Aantekening: voegwoord (vw)

Een voegwoord (vw) verbindt woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar. Enkele voorbeelden:

•  en, of, maar
  

Er zijn ook voegwoorden die alleen zinnen met elkaar kunnen verbinden (samengestelde zinnen). Enkele voorbeelden: 

• doordat, indien, omdat, toen, wanneer
  

-> VB: Ik vier Sinterklaas en Kerstmis

->VB: Ik was te laat op school, doordat mijn trein  niet reed.

Noteer het voegwoord:

Had Jan ons betrapt toen we naar de winkel gingen?

Voorbeeld van een bijwoord

Aantekening: Bijwoord

Bijwoord: geeft info over:     - tijd: nu, vandaag, gisteren, soms, vaak 

                                                          - plaats: hier, daar, ergens 

                                                          - hoe: zo

 

• Losse woorden: niet, wel, toch, nog

Lijkt op bijwoordelijke bepaling

Bijwoord zegt iets over:

1. Bijvoeglijk naamwoord: De erg knappe vrouw werd topmodel.

2. Bijwoord: De jongen rent erg snel.

3. Werkwoord: De jongen rent snel.

Wat zijn de bijwoorden in de volgende zin:

Lotte wilde goed leren voor de toets van gisteren.

Benoem de voorzetsel uit de volgende zin:

Gedurende de dag wordt het drukker.

Voorzetsel

Voorzetsels kun je voor het woordje "kast" of "kooi" zetten EN voor het woordje "vakantie". 

Wat zijn de voorzetsels in de volgende zin:

Tijdens de pauze kunnen we naar haar toe.

1. Tijdens
2. naar
3. Tijdens, naar
4. naar, toe

Groep 2: naamwoorden

zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Welke woorden zijn zelfstandig naamwoorden?

1. de, het , een
2. slimme, mooie, rode
3. fiets, boek, volleybal
4. lopen, werken, denken

Aantekening: zelfstandig naamwoord 

Een zelfstandig naamwoord (zn) is een woord voor:

• mensen: leerlingen, tante

• dieren: hamster, koe

• planten: tulp, eik

• dingen: fietsband, mobieltje

• namen: Nieuw-Vennep, Kees

• begrippen: liefde, respect

Wat zijn de zelfstandig naamwoorden in de volgende zin:
De docent heeft haar kerstboom al opgezet.

Wat is het bn?

Wij gaan naar een mooi land op vakantie.

1. Wij
2. mooi
3. land
4. vakantie

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Het bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over het zelfstandig naamwoord (zn). 

Voorbeeld: De snelle jongen.

                        De jongen is snel.

                         

Wat is het bijvoeglijk naamwoord in de volgende zin:

De leerlingen zijn blij met het mooie cadeau.

1. blij, mooie
2. leerlingen, mooie
3. blij, cadeau
4. leerlingen, cadeau

Benoem alle woorden uit de zin:

De kerstman heeft cadeaus gebracht.

Noteer als volgt:

De = woordsoort

kerstman = woordsoort

heeft = woordsoort

etc.

Maken 2.3

Deel 1 en 2

Lesdoelen check

Benoem de onderstreepte woordsoorten.

Zoek het bijwoord:

Morgen geef ik een feestje.

1. Morgen
2. geef
3. een
4. feestje

Hoe vonden jullie de uitleg?