§5.2 De middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§5.2 De middeleeuwse stad

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Welke sociale lagen er in een middeleeuwse stad zijn

- Uitleggen hoe de ambachten in de middeleeuwen georganiseerd waren

- Waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht krijgen (t.o.v. de adel)

- Hoe steden in de late middeleeuwen worden bestuurd

De standenmaatschappij

In de middeleeuwen heb je in de samenleving drie standen:

Geestelijken

Adel

Boeren

Elke groep heet een stand. Letterlijk: waar jij staat in de maatschappij, wat jouw plek is

Sleep de kenmerken naar de juiste standen

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

De geestelijken

De adel

De boeren

Moest vechten

Moest werken

Moest bidden

In de late middeleeuwen komt een nieuwe groep op: de burgerij. Dit zijn vrije mensen in de stad. Zij zijn verdeeld in verschillende lagen. Zet de late middeleeuwers op de juiste plek in de sociale piramide

Rijke kooplieden en ambachtslieden

Het stadsbestuur

Bedelaars en daklozen

Gewone arbeiders

Winkeliers en ambachtslieden

Ambachtsgilden

De ambachtslieden in een stad willen met elkaar samenwerken

Dit doen zij in een gilde

Ieder ambacht heeft zijn eigen gilde en bepaalt de regels

Om in een stad te mogen werken moet je lid zijn van een gilde

Noem 3 voorbeelden van ambachten waar een gilde van is in de middeleeuwen

Lid worden

Als je lid wilt worden moet je in de leer bij een meester

Als leerling leer je de basis van het ambacht

Daarna kan je als gezel voor de meester gaan werken

Om zelf meester te worden moet je een meesterproef doen

Hiermee laat je al je kennen en kunnen zien. Dit waren altijd enorm lastige projecten waar je veel ervaring en kennis voor nodig had.

Filmpje

De meesterproef

Leg uit wat een meesterproef is

Machtige steden

Het gebied waar een stad staat in nog steeds van de heer

Maar de bewoners willen zelf hun stad besturen

Ook willen ze zelf de verdediging van de stad regelen

Dit kan worden afgesproken in stadsrechten

Stadsrechten

De heer wil de stad best meer rechten geven

In ruil hiervoor moet de stad veel geld betalen aan de heer

In de stadsrechten wordt bepaald wat de stad wel en niet mag

Bijvoorbeeld:

Tol

Tol is een belasting die betaald moet worden om van een weg, brug of vaarroute gebruik te mogen maken. De stad kon deze tol vragen.

Muren

Een stad mocht muren om de stad bouwen. Hiermee konden stedelingen zichzelf verdedigen.

Rechtspraak

Een stad mocht de eigen regels bepalen. Zo kon je voor diefstal in de ene stad je handen kwijtraken terwijl je in een andere stad alleen een boete betaalt.

Geld

Een stad mocht zijn eigen munten maken.

Stadsrechten

Dit zijn stadsrechten. Onderaan zie je de zegels, dat waren handtekeningen van belangrijke mensen.

Leg uit wat het voordeel van stadsrechten voor de heer is

Filmpje

Stadsrechten

Filmpje

Verdediging

Rechtspraak en bestuur

De middeleeuwse rechtbank wordt geleid door de schout

Hij wordt geholpen door zijn schepenen

Zij lossen misdaden op, spreken recht en delen straffen uit

Ook zorgen zij voor de veiligheid en bepalen ze de wetten

Leg de uitspraak uit:

"De schout en zijn schepenen vormen eigenlijk het bestuur van de stad"

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer