3.2 Een kruidvat wordt gevuld - Oorzaken Eerste Wereldoorlog, deel 2.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Oorzaken voor de Eerste Wereldoorlog 

Vragen voor in je schrift……

• Wat is een overeenkomst tussen het
  Ottomaanse Rijk en Oostenrijk-Hongarije?
• Waarom is de zieke man van Europa een
  goede benaming voor het Ottomaanse Rijk?
• Welke oorzaak wordt gegeven voor de
  eerste Balkanoorlog?
• Beschrijf hoe de Balkanoorlogen verliepen (noem daarbij: belangrijke landen, jaartallen en verdragen, waardoor de vrede weer kwam). 

Wat gaan we doen?

- Je kunt uitleggen hoe het nationalisme op de Balkan opkwam en leidde tot de twee Balkanoorlogen! 

- Je kunt door middel van twee bronnen uitleggen hoe het nationalisme op kwam in West en Oost-Europa

Ottomaanse Rijk

Balkan

Verval van het Ottomaanse Rijk

• Veelvolkerenstaat
• Volkeren binnen het Ottomaanse Rijk verlangden naar een eigen staat.

1. Hierdoor braken in het Ottomaanse Rijk opstanden uit.
2. Het Ottomaanse Rijk werd 'de zieke man van Europa’ genoemd. 

Oostenrijk - Hongarije

• Oostenrijk-Hongarije
• Donaumonarchie = dubbelmonarchie : een monarch (kiezer / koning) die regeert over meerdere  landen met verschillende volkeren en talen. 

Nieuwe landen & conflicten: 

• Servië, Griekenland, Bulgarije en Montenegro. 
• Wat gebeurde er met Bosnië?

Oostenrijk Hongarije annexeert Bosnië 

 (5 oktober 1908)  

- Inwoners  staat met verschillende taal, cultuur, achtergrond en godsdienst

- ongelijkheid: Slavische volkeren

- 

- Bosnië liever geannexeerd door Servië.

Rusland 

• Bang voor Ottomaanse Rijk & Oostenrijk Hongarije 
• Slavische volkeren —> verbond (alliantie) = Balkan Liga —> oorzaak eerste Balkanoorlog

Eerste Balkanoorlog 

• (Balkan Liga) vs Ottomaanse Rijk 
• Start op 8 oktober 1912
• Eindigde op 30 mei 1913 door Verdrag van Londen. 

Tweede Balkanoorlog

• Bulgarije vs Servië, Griekenland, Roemenië en Ottomaanse Rijk
• 8 juli 1913 - 10 augustus 1913
• Bulgarije is de grote verliezer, wraak, WO1. 

Bespreken vragen……

• Wat is een overeenkomst tussen het Ottomaanse Rijk en Oostenrijk Hongarije?
• Waarom is de zieke man van Europa een goede benaming voor het Ottomaanse Rijk?
• Welke oorzaak wordt gegeven voor de eerste Balkanoorlog?
• Beschrijf hoe de Balkanoorlogen verliepen (noem daarbij: belangrijke landen, jaartallen en verdragen, waardoor de vrede weer kwam. 

“Hier leest men ‘De Revanche’.” Frans reclameaffiche uit 1886.

Vissen in onrustig water

               WB 3.2: 18B

 

• Beschrijf wat je letterlijk ziet in deze bron?  
• Wat is de titel, auteur en datum van deze bron?
  
  In tweetallen: 
• Beschrijf hoe de Balkan (Zuid-oost Europa) is afgebeeld? 
• Bedenk wat dit te maken heeft met conflicten rondom Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse Rijk. 
  
• Welk begrip past bij dit deel van deze bron? 

Een tekening van de Engelsman Fred W. Rose uit 1899.

Bij redeneren over bronnen stel je allerlei vragen over de bron, Hoewel je altijd moet proberen een

antwoord op al deze vragen te vinden, blijkt dat dit in de praktijk niet altijd mogelijk is.

• Wie is de auteur van de bron?

o Welke functie had hij of welke rol speelde hij?

o Was hij ooggetuige van de gebeurtenis waarover hij schrijft?

o Over welke informatie kon hij beschikken?

• Wanneer is de bron gemaakt?

o Is de bron gemaakt ten tijde van de gebeurtenis of pas (veel) later?

• Waar is de bron gemaakt?

o Is de bron gemaakt in de directe omgeving van de gebeurtenis?

• Wat is het voor soort bron?

o Dagboek

o Brief

o Krantenartikel

o Feitelijk verslag

o Officieel document

Redeneren met bronnen

Als je de vragen over de bron hebt proberen te beantwoorden, ga je na welke informatie de bron biedt

en, wat soms minstens zo belangrijk is, welke informatie ontbreekt. Is dat omdat de maker van de bron

niet over meer informatie beschikte of heeft hij of zij misschien bewust bepaalde informatie

weggelaten?

• Doel van de bron

o Met welk doel is de bron gemaakt (om te informeren, om te overtuigen of is er sprake

van propaganda?

o Voor welk publiek is de bron gemaakt?

• Bruikbaarheid van de bron

o Voor welke vraag of onderdeel van een vraag biedt de bron informatie?

• Betrouwbaarheid van de bron

o Is er reden om aan de betrouwbaarheid van de bron te twijfelen. Heeft de auteur

bijvoorbeeld redenen om de zaken anders voor te stellen dan ze in werkelijkheid

waren?

WB: 3.2 Een kruidvat wordt gevuld

• Maak opdracht 1 t/m 9 
• 5 oktober klaar zijn --> Thuis (controle)!  

dashboard.blooket.com

Oorzaken voor de Eerste Wereldoorlog 

Deze les ga je leren..... 

• Wat het begrip militarisme betekend?
• Waarom militarisme op kwam zetten in Duitsland en Engeland en minder in Frankrijk.  
• Wat de vlootwet voor Duitsland en Engeland betekend

In deze les ga je leren.... 

• Wat het verschil is tussen een indirecte en directe oorzaak
• Wat drie ander indirecte oorzaken zijn waarom de Eerste Wereldoorlog kon uitbreken
• Wat de directe oorzaak is waarom de Eerste Wereldoorlog uitbrak

 

Militarisme

Militarisme = grote waarde toekennen aan het leger 

Militarisme, economische concurrentie

• Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland
• Wapenwedloop (wapenrace): wedstrijd tussen laden om het meeste en krachtigste wapens te maken

•  Industriële revolutie:

- nieuwere en betere wapens   
- welvaart & aanzien

Vlootwet (1898)

• Wilhelm II --> vlootwet= wet om militaire vloot (oorlogs-schepen) te vergroten
• Engeland bedreigd --> militaire vloot vergroten 

Modern-imperialisme 

• Wat betekent imperialisme? imperium = groot rijk
  
• Wat is het verschil tussen kolonialisme en modern imperialisme?  imperialisme was in zuid-afrika en modern imperialisme was in Afrika en Azië. 
•  Wat was de hoofdoorzaak dat Europeanen pas in de negentiende eeuw Afrika volledig in konden nemen? 
• Welke cruciale rol speelde de industrialisatie en technologie met het veroveren van Afrika?  Stoomschepen, waardoor je land in kon trekken en nieuwe geneesmiddelen, waardoor je malaria kon verminderen en vuurwapens
• Waarom willen Europese landen de kolonies hebben? 
  - Industrialisatie voor ruwe grondstoffen
  - Economie door industrialisatie komen er overproductie in goederen en die moeten landen kwijt. 
  - Nationalisme: Blanke superieure ras had als doel om andere rassen te overheersen
  - Aanzien: het hebben van koloniën en geeft meer macht in wereldpolitiek
• Hoe besturen Europese landen deze gebieden? Inheemse heersers
• Waarom stemde zo'n inheemse heerser hiermee in? Titel en gebied gehouden, Europese scholing, opstand lijdt tot verlies door sterke wapens Europeanen
• Wanneer eindigd het moderne imperialisme? 1914, met start WO1. 

En Duitsland? 

Het nieuwe Duitse Keizerrijk

• Weltpolitik , geen koloniën in bezit
•  Onderhandelingen tussen Europese landen : Conferentie van Berlijn (1884-1885). 
  -> Oorlogen tussen stammen
  -> Grondstoffen + afzetgebied

Gevolgen conferentie van Berlijn

• Oorlogen tussen vijandige stammen
•   Waardevolle producten verscheept naar Europa
•  Christelijk geloof verspreid
• Europees onderwijs
• Geweld van Europese overheersers

Weltpolitik in de koloniën is leuk,

maar ik wil ook weltpolitik in Europa........

§3.1

De Eerste Wereldoorlog

A

Oorzaken van de oorlog

Oorzaak 4: bondgenootschappen

Centralen

Geallieerden

Duitsland

Oostenrijk-Hongarije

Ottomaanse Rijk

Frankrijk

Rusland

Groot-Brittannië

Bondgenootschappen in 1914

Geschiedenis | Klas 2 | Periode 2 | §3.1 De Eerste Wereldoorlog

Geallieerden	Centralen
Groot-Brittannië	Duitsland
Rusland	Oostenrijk - Hongarije
Frankrijk	Ottomaanse Rijk
Italië '15

Bondgenootschappen in WOI

De Eerste Wereldoorlog start

De aanslag op Franz Ferdinand


Alle bondgenootschappen, gevoed door nationalistische ideeën, vaak een groot rijk hebbende, militair voorbereid, verklaarden elkaar de oorlog.  

Oorzaken Eerste Wereldoorlog

• 1. Bondgenootschappen 
• Duitse eenwording (1871) heeft Europese landen nerveus gemaakt 
• Gevolg: landen sluiten bondgenootschappen —> als één land wordt aangevallen, steunen de bondgenoten hem 
• Triple Alliantie (Centralen): Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië 
• Triple Entente (Geallieerden): Frankrijk, Engeland, Rusland