Thema 4 Evolutie B6 en 7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag

Hoe kan een nieuwe soort ontstaan?

Wat is reproductieve isolatie?

Wat is het verschil tussen allopatrische en sympatrische soortvorming?

Wat houdt de eilandtheorie van Darwin in?

Pinguins op de Galapagos

Opdracht

Waarom zouden er pinguins voorkomen op de Galapagos eilanden?

Hoe zien deze pinguins er uit?

Genetic drift

Door kleine populaties kunnen allelfrequentie veranderingen door toeval optreden. 

Als een selecte groep migreert en alleen recessieve genen heeft...(Founder effect)
Of als een grote groep uitsterft en de overlevers vooral een recessief gen hebben (Bottleneck)

Founder effect - Amish

• gemeenschap van kleine groep kolonisten
• gen voor polydactylie (extra vinger of teen)
• buitenstaanders niet toegelaten tot groep
• genetisch geisoleerd
• polydactylie veel voorkomend bij Amish

Veranderingen in allelfrequentie

Bottleneck effect

Gene flow

Founder effect

Founder effect

Bottleneck event

Ontstaan van nieuwe soorten

• Door natuurlijke selectie kan een populatie na een tijd veranderen. 
  Zo werd de populatie motten tijdens de industriële revolutie zwart.  
  
  
• Maar hoe ontstaan dan nieuwe soorten?
  --> Doordat soorten van elkaar geisoleerd raken 
  
  

Allopatrische soortvorming

Sympatrische soortvorming

• Ander baltsgedrag                     Ander paringsseizoen       

Allopatrische soortvorming
(Te ver weg om te paren)

Sympatrische soortvorming
(Dichtbij genoeg, maar werkt niet)

Eilandtheorie

Charles Darwin ging naar de Galapagoseilanden en zag daar 14 verschillende vinken, die erg op elkaar lijken.

Veel nieuwe soorten aangetroffen!

Waarom op eiland meer nieuwe soorten?

- Geografische Isolatie: Soorten op een eiland zijn afgescheiden van de soorten op het vaste land.

- Genetic Drift: Kleine leefomgeving dus toeval speelt een grote rol. 

- Nieuwe milieu omstandigheden: andere leefomgeving dan op het vaste land. 

Eilandtheorie

Eilandtheorie voorspelt hoeveel soorten er op een eiland kunnen leven. 

- Groter eiland: meer ruimte en niches

- Kleiner eiland: meer extinctie

- Dichtbij vaste land: meer immigratie

Immigratie: nieuwe soort vestigt zich

Extinctie: soort sterft uit

Welk eiland meeste soorten?

Welk eiland minste?

VS -->

Welk eiland heeft de meeste soorten?

1. Klein, dichtbij
2. Klein, ver weg
3. Groot, dichtbij
4. Groot, ver weg

Op welk eiland wisselen de soorten het snelst? (Is dus de meeste immigratie & extinctie)

1. Klein, dichtbij
2. Klein, ver weg
3. Groot, dichtbij
4. Groot, ver weg

Eilandtheorie

Darwin ontdekte dat hoe groter het eiland, hoe meer soorten er voorkwamen. En hoe verder van vaste land, hoe minder soorten.

Effect afstand tot vaste land.

Effect grootte van een eiland 

Eilandtheorie

• Soort past zich snel aan eiland aan
  
• Aantal soorten op eiland bepaald door: 

- Immigratie (vestiging van soorten)
 - Extinctie (uitsterven)

• Weinig soorten zorgt voor vestiging nieuwe soorten
• Meer soorten geeft concurrentie en uitsterving
  

Eilandbiogeografiemodel

Invloed van afstand tot vasteland op aantal soorten

Invloed van grootte van eiland op aantal soorten

Kleiner eiland -> minder voedsel, sneller extinctie bij zelfde aantal soorten

Meer afstand -> minder immigratie

Eilandtheorie

Hoeveel soorten er voorkomen hangt af van het evenwicht tussen immigratie en extinctie. Hoeveel soorten overleven in een  eiland,  hangt af van hoe groot het is, en immigratie van afstand tot het vaste land. 

Op welk waddeneiland zou je volgens de eilandtheorie je de meeste soorten, Texel, Ameland of Terschelling vinden? Verklaar met de eilandtheorie (BINAS 93C)

Wat is genetic drift?

1. verschijnsel dat in kleine populaties door toeval grote verschuivingen in allel frequenties optreden
2. Organismen best aangepast aan hun omgeving geven genen door
3. invloed van milieufactoren op de genetische variatie in een populatie
4. Het ontstaan van meerdere soorten door geografische scheiding

Welke soortvorming is dit?

1. Allopatrisch
2. Sympatrisch

Hoe kwamen de pinguins op de Galapagos en hoe zien ze er uit?

Opdrachten maken

86, 87, 89, 91, 94, 97, 98

Les 2: 

Herhalen Eilandtheorie & Soortvorming aan de hand van vragen. 
DAarna samen oefenen

In Ierland hebben meer mensen dan in de rest van de wereld CF. Hoe kan dat?

Veel mensen vinden dat honden en wolven dezelfde soort zijn. Waarom zijn het volgens biologen toch andere soorten?

1. Waar is dit een voorbeeld van?
2. Leg uit wat er hier zal gebeuren.

Vlakbij een continent zijn verschillende eilanden. De drie dichtbij het land zijn klein met veel regenwoud. Iets verderop ligt een groter eiland. Waar zullen de meeste soorten voorkomen?

1. Een van de kleine
2. Het grote eiland
3. Waarschijnlijk ongeveer gelijk

Samen opdrachten maken