Thema 12 Blok 2 Zeeën en oceanen

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerwerkboek 12 Afval en Energie

M&M LJ2

2022-2023

Blok 2 Zeeën en oceanen

• Uitleg zout, zouter, zoutst en zeestromen
• Zelfstandig werken 

Waar denken jullie aan bij het thema zeeën en oceanen

Waar gaat dit blok over?

• 70% van de aarde is water: Zeeën, oceanen, rivieren enz.
• Hoe gaan wij mensen hier mee om?
• Van wie is nu eigenlijk de zee?

Zout zouter zoutst

• De aarde heeft zout water (zeeën en oceanen) en zoet water (rivieren, meren). Zoet water is eigenlijk niet zoet, maar minder zout (bevat minder dan 1% zout).
• Zeeën en oceanen zijn zout doordat:

1. Een deel van het zout in de zee is 'afslijtsel' van bergen. Water dat uit de hemel valt, stroomt via beken en rivieren weer naar zee. Onderweg lossen er allerlei mineralen op in het water door steentjes die tegen elkaar botsen. 
2. Als zeewater verdampt, dan stijgt die damp op en ontstaan er wolken. Uit die wolken valt weer regen op aarde. Het zout uit de zee verdampt bijna niet mee, dat blijft achter in de zee.
3. Chloride (een ander bestanddeel van zout) komt uit het binnenste van de aarde door middel van vulkanen.

De Dode zee

• De zoutste zee ter wereld is de Dode Zee op de grens van Israël en Jordanië.
• Geen zichtbaar leven mogelijk
• Door de hitte verdampt er veel water, maar het zout blijft achter (door klimaatopwarming alleen maar erger)
• De grote hoeveelheid zout zorgt er voor dat het water extra zwaar is, dus blijf er gemakkelijk op drijven. 

Zoveel % van al het water op aarde is zout water

1. 3%
2. 30%
3. 70%
4. 97%

Het zoute water op aarde zit in de ....

1. meren en rivieren
2. gletsjes en ijskappen
3. zeeën en oceanen
4. In de lucht

Het water van de Middellandse zee is erg zout omdat

1. het water in dit gebied een andere samenstelling heeft
2. het water een hoge temperatuur heeft waardoor er veel verdamping is
3. het water een lage temperatuur heeft waardoor er weinig verdamping is
4. Er stromen veel rivieren uit op de Middelandse zee

Zoet water is lichter dan zout water

1. Juist
2. Onjuist

Temperatuur land en zee

• Land warmt makkelijker op door de zon dan water.
  
• Land koelt ook makkelijker af dan zeewater.
  
• Zee neemt warmte langer op.
  
• Het duurt veel langer wanneer een zonnestraal de bodem van de zee raakt dan de oppervlakte van het land.

Zeestromen

• Het water in oceanen is altijd in beweging. Dat komt door het draaien van de aarde en door de wind. Hierdoor ontstaan zeestromen. 
• Zeestromen vanuit het zuiden brengen in de winter warme temperaturen mee, de zee is dan warmer dan het land. In de zomer brengt het juiste koele temperaturen mee, de zee is dan kouder dan het land.

Wat doen zeestromen?

1. Voeren koude lucht aan
2. Transporteren warme lucht
3. Voeren koud en warm water aan
4. Transporteren koud water

In de Winter is het aan de kust kouder dan verder landinwaarts

1. Waar
2. Niet waar

In de zomer geeft de zee ons verkoeling

1. Waar
2. Niet waar

De zeestromen zorgen in Nederland voor een...

1. Zachte winter, koele zomer
2. Strenge winter, hete zomer
3. Zachte winter, hete zomer
4. strenge winter, koele zomer

Zeestromen hebben diverse invloeden op klimaatgebieden. Zet de juiste invloed bij de juiste zeestroom

Warme Zeestroom

Koude Zeestroom

Komt vanaf de polen

Zorgt voor veel neerslag

Zorgt voor droge lucht

Geeft ijsvrije havens

Komt vanaf de evenaar

Maakt het klimaat minder extreem

De waddenzee

• Ondiepe zee tussen de Waddeneilanden en het vaste land. 
• Het gebied valt bij laag water droog.
• Twee keer per dag stroom de Waddenzee vol met water uit de Noordzee Vloed
• Twee keer per dag stroomt het water ook weer weg Eb
• Door beweging veel zuurstof en voedsel in het water. Veel vissen leggen eitjes in dit gebied. Belangrijke natuurwaarde en wordt beschermd. 

Aan de slag!

Pak je werkboek en begin aan het huiswerk.

Huiswerk:

Maak opdracht 6 t/m 12

Les 2 Zeeën en oceanen

• olieramp golf van Mexico, bedreiging
• zelfstandig werken 

Olieramp golf van Mexico

• Milieuramp: Groot ongeluk waarbij schadelijk stoffen vrijkomen die de natuur vervuilen of aantasten.
• De explosie op het boorplatform veroorzaakt een grote milieuramp. Een groot deel van de zee en de kust raakte vervuild.  

Bedreiging

Er zijn drie soorten milieuproblemen:

1. Uitputting: te veel grondstoffen uit de natuur halen (bijv. overbevissing, jagen op dieren, intensief landbouwgebruik)
2. Aantasting: veranderen en verstoren van natuurgebied (bijv. ontbossing, koraal vernietiging enz.)
3. Vervuiling: Afval of stoffen in de natuur achterlaten die de natuur niet kan afbreken (bijv. plastic soep, olielek enz.)

Herhaling milieuproblemen

Je krijgt dadelijk een aflevering van André op aarde in Indonesië te zien. Na afloop moet je een voorbeeld kunnen geven van uitputting, aantasting en vervuiling

Noem een voorbeeld van uitputting die je net in de aflevering hebt gezien...

Noem een voorbeeld van aantasting die je net in de aflevering hebt gezien...

Noem een voorbeeld van vervuiling die je net in de aflevering hebt gezien...

Visserij

• Commerciële visserij is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Moderne vissersschepen kunnen op grote schaal vis vangen. 
• Natuurlijk evenwicht raakt verstoord. Er blijft te weinig vis over om de gevangen vis weer aan te vullen. 
• Moderne visserij vernielt de zeebodem, koraal gaat kapot, dieren worden gevangen waar niet op gevist mag worden.
• Kijktip Netflix: Seaspiracy 
• Koop vis met dit keurmerk, houdt rekening met overbevissing/welzijn vissen

Van wie is de zee?

• Niet ieder stuk zee of oceaan hoort bij een land. 
• Belangrijke grens op het water is de exclusieve economische zone (EEZ) vanaf de kust 200 zeemijl (370 km). 
• Een land mag in zijn eigen EEZ vissen en grondstoffen uit de bodem halen. 
• Over zee die verder dan 370 km ligt, zijn internationale afspraken gemaakt.  

Aan de slag!

Maak in het werkboek opdracht 13 t/m 23