SPQR les 17 - de Dood bij de Romeinen: Rituelen en de Onderwereld

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De Dood bij de Romeinen

Rituelen en de Onderwereld

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je de rol van rituelen en de onderwereld bij de Romeinse dood beschrijven.

Vertel de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen leren en waarom het relevant is.

Dit is het dodenmasker van?

Geen Romein, maar wie
(een fan van het Romeinse rijk)
was het dan wel?

1. Karel de Grote
2. Napoleon
3. Columbus
4. Michael Jackson

Evinmin een Romein,
maar wie wel?

1. Karel de Grote
2. Michelangelo
3. Beethoven
4. Arnold Schwarzenegger

1. Marc Rutte
2. Isaac Newton
3. Toetanchamon
4. Julius Caesar

Ook de Romeinen maakten wassen dodenmaskers:

- gedragen door acteur in de lijkprocessie

- opgehangen in atrium met 'sfeerverlichting' als een soort van stamboom van de familie

Het reliëf van Amiternum (ca. 50 c. Chr.), zie boek p. 70

Romeinse begrafenisstoet

Beschrijf kort de Romeinse kijk op de dood en maak de leerlingen nieuwsgierig naar de rol van rituelen en de onderwereld.

Ivoren bekleding van een

Romeins doodsbed

(het hout is modern):

details!

Romeinse grafrituelen

- het wassen en aankleden van het lichaam (purper voor consul, goud als hij triomftocht had mogen houden) 

- eulogie (wat is dat, denk je?)

Laat afbeeldingen zien van de rituelen en bespreek waarom deze belangrijk waren voor de Romeinen.

Romeinse begrafenisstoet

Romeinse graven

langs de via Appia

Tombe van 

    de Rabirii

Mag het ietsje groter zijn?

Voor de allerrijksten

Columbarium voor armeren (gecremeerden)

Begraven of cremeren?

De Romeinen hadden verschillende manieren om hun doden te begraven of te cremeren, afhankelijk van hun religie en sociale status.

Zeker vanaf de uitbreiding van het christendom: meer begraving!

Leg uit dat de Romeinen hun doden op verschillende manieren behandelden en de leerlingen moeten begrijpen waarom.

grafrituelen

Vanaf 4e eeuw: gladiatorenspelen (tot de dood)

Beschrijf hoe de Romeinen geloofden dat de onderwereld hielp bij de overgang van de dood naar het hiernamaals.

Hoe zag de Onderwereld eruit?

Elyseese velden (Elysium)

Tartarus

Laat afbeeldingen zien van de onderwereld en bespreek de verschillende gebieden en goden.

De Sarcofaag van Simpelveld (net onder Heerlen, 30 km van Sittard) -RMO, Leiden

Wat betekent sarcofaag letterlijk?

1. doodskist
2. vleeseter
3. doosje
4. lijkenpikker

Sarcofaag = 'vleeseter' (lijkenverslinder)

van het Griekse sárx (genitief sarkós), ‘vlees’, en phageĩn, ‘eten’.

Speciale tombes

Deze porfieren
sarcofaag is van
(porfier uit Egypte,
zoals voor farao's):

1. Michael Jackson
2. Freddy Mercury
3. Keizerin Helena (moeder keizer Constantijn)
4. Jimi Hendrix

Hoe geraakt een piramide van 35 m in Rome?

1. Augustus heeft een piramide laten afbreken en opbouwen in Rome
2. Een Romein was fan van Egypte en liet een piramide als grafplaats bouwen
3. Het is een reclamestunt van McDonald's
4. het is photoshop

Welk beroep oefende

Eurysaces uit?

Welk beroep?

1. bakker
2. gokmakelaar
3. kunstenaar
4. drugsdealer

Engelenburcht 

(tombe

van Hadrianus)

de catacomben van San Callisto (Rome)

Hoeveel christenen lagen begraven in de catacomben van San Callisto?
(... en dat is maar één van de vele catcomben die Rome Rijk is)

1. 5,000
2. 15,000
3. 50,000
4. 500,000

lANTEN

lege 'cenotaaf':

slag bij Teutoburgerwoud

(9 na Chr.), onder keizer Augustus

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.