3.1 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H3 De Eerste Wereldoorlog en daarna

Vandaag

• Terugblik vorige les
• Lesdoelen
• Europa 1914
• Aanleiding Eerste Wereldoorlog
• Oorzaken Eerste Wereldoorlog
• Aan de slag!
• Afsluiting

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je uitleggen:

• waardoor en hoe de Eerste Wereldoorlog begon
• wat de aanleiding was voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog
• welke bondgenootschappen er ontstonden

Kaart van Europa 1914

Het Duitse Rijk was een stuk kleiner dan dat we nu kennen.

Polen is onderdeel van Rusland. Net zoals Wit-Rusland, Letland, Estland, Lithouwen en Oekraïne.

Bestond uit het hedendaagse: Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en delen van Italië, Montenegro, Polen, Roemenië, Servië, Oekraïne

Het Ottomaanse Rijk kennen we nu als Turkije

Aanleiding Eerste Wereldoorlog

• Veel landen in Europa willen onafhankelijk worden
• Ze willen hun eigen land hebben
  
  
• Oostenrijk-Hongarije bestond uit vele verschillende landen, waaronder Bosnië en Servië
• De keizer was daar de baas
• Veel landen uit Oostenrijk-Hongarije willen ook onafhankelijk worden
• De keizer Franz Joseph was de baas
• Frans Ferdinand

• De spanning in Europa loopt steeds meer op

Gavrilo Princip

Bondgenoten

• Er waren veel bondgenoten in Europa
  
• Landen die elkaar hielpen bij conflicten/problemen
  
  
• Oostenrijk-Hongarije gaf Servië de schuld van de moord
• Oostenrijk-Hongarije verklaart Servië de oorlog
  
  
• Bondgenoot Rusland schoot Servië te hulp
• Rusland werd op hun beurt weer gesteund door een bondgenootschap met Frankrijk en Groot-Brittannië
• Oostenrijk-Hongarije kon rekenen op hun bondgenootschap met Duitsland
  
  
  

Na juli 1914 mobiliseerden al deze landen. Ze zorgden dat ze klaar waren voor oorlog

Bondgenoten in 1914

Er ontstonden twee grote groepen bondgenootschappen, namelijk:

• 
  
  
• Nederland is neutraal

Geallieerden	Centralen
Groot-Brittannië	Duitsland
Rusland	Oostenrijk-Hongarije
Frankrijk	Italië

De gealieerden

De centralen

Duitsland

Oostenrijk-Hongarije

Frankrijk

Groot-Brittanië

Rusland

Italië 

Oorzaken WOI

• Nationalisme: liefde voor eigen volk
• Mensen waren heel erg trots op hun land
• Mensen wilden vechten voor vlag en land
  
  
  
• Militarisme: verheerlijking van het leger
• Mensen vonden leger belangrijk
• Mensen willen oorlog voeren en het leger in
  
  
• Wapenwedloop: strijd om de sterkste en beste wapens
• Landen willen aan elkaar laten zien wie het sterkst is
• Oorlogsindustrie: de economie draait op het maken van wapens
• Moderne wapens: tanks, gevechtsvliegtuigen, automatische geweren

verheerlijking van het leger

race om de sterkste bewapening

liefde voor het eigen volk

Militarisme

Nationalisme

Wapenwedloop

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je uitleggen:

• hoe Duitsland in een tweefrontenoorlog terecht kwam
  
  
• wat het Von Schlieffenplan inhield
  
  
• wat de gevolgen van de oorlog waren voor Nederland

Tweefrontenoorlog

• De oorlog begon met een Duitse aanval op Frankrijk via België
• Duitsland wilde Frankrijk in het westen  snel verslaan om daarna Rusland aan te vallen in het oosten
• Von Schlieffenplan
• De Duitsers wilden niet op twee plaatsen tegelijkertijd vechten
• Maar... Frankrijk vecht terug. Hierdoor ontstaat er een tweefrontenoorlog = oorlog waarbij op twee gebieden tegelijk gevochten wordt
• Oost front
• West front
  
  
• Soldaten graven zich in loopgraven (diepe greppels, versterkt met zandzakken en prikkeldraad)

Kerstvrede 1914

Duitse en Britse soldaten komen samen en hebben een wapenstilstand op 'niemandsland'

Loopgraven

Op deze foto uit 1914 zie je Duitse soldaten die vertrekken naar het front. Juichend nemen ze afscheid. Op de zijkant van de trein staat: 'naar Parijs'. De man onderaan tekent een tekening van een Franse generaal. Door het militarisme en nationalisme gingen veel jonge mannen vol enthousiasme bij het leger. Ze dachten dat de oorlog gauw voorbij zou zijn en dat ze daarna als helden terug zouden keren

De Eerste Wereldoorlog duurde veel langer dan verwacht. Dwars door België en Noord-Frankrijk ontstond een lang front met loograven: diepe greppels waarin soldaten min of meer veilig waren voor de vijand. De soldaten hadden het zwaar. De vijand kon elk moment aanvallen. Ook was er weinig eten, veel kou en ziekte en bij regen liepen de loopgracen vol met water. Op deze foto zie je hoe vermoeiend de soldaten zijn

Tijdens de oorlog werden allerlei nieuwe wapens ingezet zoals: machinegeweren, vlammenwerpers en gifgas. Loopgraven werden verdedigd met mitrailleurs, landmijnen en prikkeldraad. Bij een aanval op een vijandelijke loopgraaf vielen daardoor veel doden. Het Britse leger bedacht daarom de tank: een voertuig bewapend met mitrailleurs of kanonnen, waarin soldaten veilig waren voor vijandelijk vuur. Dankzij de rupsbanden kon een tank op elk ander terrrein rijden en ook prikkeldraad was geen probleem

Een heel nieuw wapen was het vliegtuig: pas negen jaar voor de oorlog was de eerste succesvolle vlucht gemaakt. De eerste vliegtuigen waren klein, en werden gebruikt om mee te verkennen, zoals dit toestel. Er was vaak alleen plaats voor een piloot die in een open cockpit in de wind zat. Later werden de vliegtuigen groter en kregen ze machinegeweren en bommen mee om vijanden mee aan te vallen.

Nederlandse neutraliteit

Nederland was tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal

• Onpartijdig, geen kant kiezen
  
  
• Toen Duitsland, Nederland binnenviel (om Frankrijk aan te vallen) lieten ze Nederland voor de rest met rust
  
  
• Dit kwam omdat Duitsland gebruik maakte van de Rotterdamse haven om goederen te vervoeren

Gevolgen WOI voor Nederland

• Nederland nam de rond de 1 miljoen vluchtelingen uit België op
  
  
• Deze Belgen waren op de vlucht voor de oorlog
  
  
• Belgische soldaten werden, net als soldaten uit andere landen, ontwapend en gevangen gezet
  
  
• Oorlog is slecht voor handel, er ontstaat daardoor een schaarste=te kort aan goederen

Dodendraad

• De dodendraad was door Duitsers aangelegd tussen België en Nederland
  
  
• Zo wilden ze voorkomen dat er geallieerde soldaten, spionnen of oorlogsvrijwilligers naar of van België konden reizen
  
  
• Op de draad stond 2000 volt
• Vermoedelijk zijn er zo rond de 1000 mensen om het leven gekomen

Contact met het draad, betekende dood door elektrocutie

Daarom bedachten smokkelaars allerlei manieren om de draden niet aan te raken