Theorie ruimte

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Beeldaspect: Ruimte

In een tekening kun je ruimte uitbeelden. Door trucs doe je net alsof er diepte is. Dit noem je ruimte suggestie of perspectief. Er zijn een aantal manieren om die ruimte/perspectief in je tekening te krijgen. Je leert er vandaag 6.

In een tekening kun je ruimte uitbeelden. Door trucs doe je net alsof er diepte is. 

Dit noem je ruimte suggestie of perspectief. 

Er zijn een aantal manieren om die ruimte/perspectief in je tekening te krijgen. 

Beeldaspect RUIMTE

Plasticiteit

Door licht en schaduw te tekenen, lijkt het alsof een voorwerp ruimte inneemt.

Slagschaduw 

 Eigenschaduw 

Licht
 

Vervaging

Alles op de voorgrond is helder/fel van kleur en gedetailleerd en op de achtergrond zijn de kleuren vaag en flets en vormen wazig en vaag

Verkleining

Alles op de voorgrond is groot getekend en op de achtergrond klein.

Verkleining

Voorwerpen groot op de voorgrond en klein op de achtergrond. Daardoor lijken de boten op de achtergrond verder weg.

Overlapping

Je tekent vormen over elkaar heen: zo zie je dat ze achter elkaar staan.

Overlapping

Onderdelen over elkaar heen plaatsen.

Daardoor lijken de bomen op de achterste rij verder weg.

Afsnijding

Als je aan de rand van een tekening (aan de rand van het beeldvlak) een voorwerp niet helemaal tekent, lijkt het net of het voorwerp buiten de tekening verder gaat. 

Je denkt dan de rest erbij.

Door afsnijding en overlapping van het onderwerp wordt diepte gecreëerd.

Lijnperspectief

Alle vormen en lijnen lopen naar een verdwijnpunt.
Het verdwijnpunt is een stip op de horizon, die later ook weer weg kan worden gehaald. In de afbeelding zie je de vluchtlijnen nog staan.

Atmosferisch perspectief 

Ontstaat door met het vervagen van kleur een indruk van diepte in het schilderij. Donkere kleuren lijken namelijk meer naar voren te komen en lichte kleuren verdwijnen naar de achtergrond. 

Atmosferisch perspectief

Planperspectief

Standpunt

De manier waarop je de ruimte voorstelt, hangt voor een groot deel af van je standpunt. Het beeldend standpunt wordt vooral bepaald door de ooghoogte. Er zijn verschillende ooghoogten

De manier waarop je de ruimte voorstelt, hangt voor een groot deel af van je standpunt. 

Het beeldend standpunt wordt vooral bepaald door de ooghoogte. 

Er zijn verschillende ooghoogten.

Normaal     Hoog     Laag

Standpunt

Normaal standpunt = de horizon bevindt zich op ooghoogte. Je ziet alles zoals je dat ziet als je staat of loopt. 

Kikvorsperspectief = je hebt het standpunt van een kikker en je ziet alles van onderaf. Er is sprake van een lage horizon.

 

Vogelvluchtperspectief = je hebt het standpunt van een vogel en ziet alles van bovenaf. Er is sprake van een hoge horizon.

Laag standpunt

Hoog standpunt

Repoussoir

Een repoussoir ontstaat wanneer een grote donkere vorm op de voorgrond de rest naar achteren duwt. 

Door deze vorm wordt je, als toeschouwer, de afbeelding  ingetrokken.

Vaak steekt de vorm op de voorgrond donker af tegen de lichte achtergrond.

Repoussoir

Door een groot en donker element in de voorgrond neer te zetten lijkt al het andere (lichter afgebeeld) verder weg.

Ruimte suggestie

Het standpunt van de kijker is belangrijk bij ruimtelijkheid. Welk standpunt zie je hier?

1. hoog standpunt (vogelvluchtperspectief)
2. laag standpunt (kikvorsperspectief)
3. normaal standpunt
4. hoog en laag standpunt

Achter het gezicht zie je een vorm van ruimtesuggestie.
Welke?

1. overlapping
2. repoussoir
3. atmosferisch perspectief
4. verkleining

Welk begrip past het beste bij de afbeelding

1. Overlapping
2. Afsnijding
3. Repoussoir
4. A, B en C

Hier lijkt gebruik gemaakt te zijn van ...

1. Verkleining
2. afsnijding
3. doorkijkje
4. repoussoir

Waar zie je duidelijk repoussoir?

1. 1 en 3
2. 2
3. 1 en 2
4. 3

Hier zie je een voorbeeld
van?

1. een kikvorsperspectief
2. een atmosferisch perspectief
3. een kleurperspectief
4. een vogelvluchtperspectief

Hier zie je een voorbeeld van?

1. overlapping
2. repoussoir

Er is hier sprake van:

1. kleurperspectief
2. lijnperspectief
3. atmosferisch perspectief
4. kikvorsperspectief

Hier zie je een voorbeeld van?

1. laag standpunt
2. hoog standpunt
3. kikvorsperspectief
4. vogelperspectief

RUIMTE
Welke truc wordt er gebruikt om ruimte uit te beelden?

1. atmosferisch perspectief
2. vervaging
3. lijnperspectief
4. kleurcontrast

Welk perspectief past bij de afbeelding?

1. Kikvorsperspectief
2. Vogelvluchtperspectief

Welke afbeelding laat het beeldaspect plasticiteit zien?

1. links
2. rechts
3. geen van beide

In welke schilderijen wordt door lijnperspectief ruimte gesuggereerd?

1. 
2. 
3. 
4. 

Hier wordt de ruimte voornamelijk gesuggereerd door:

1. afsnijding
2. lijnperspectief
3. standpunt
4. atmosferisch perspectief

Er is hier sprake van:

1. atmosferisch perspectief
2. vervaging
3. overlapping
4. afsnijding

Dit landschap kunnen we in een voor midden en achter stuk verdelen.
Dit heet:

1. coulissenperspectief
2. planperspectief
3. overlapping
4. hoger plaatsen

Voor welk standpunt koos de kunstenaar?

1. Hoog (vogelvluchtperspectief)
2. Laag (kikvorsperspectief)
3. Recht van voren (vooraanzicht)

Hier zie je een?

1. perspectief met 2 verdwijnpunten
2. standpunt op ooghoogte
3. hoog standpunt
4. perspectief met 3 verdwijnpunten