GYM 5 - Maandag 9-12

Vandaag:
  • Planning

Keuze:

  • 'Hoorcollege' Laagland hf 15
  • Voorbereiden SO Laagland hf 15
  • Werken aan boekdossier
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quiz, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Vandaag:
  • Planning

Keuze:

  • 'Hoorcollege' Laagland hf 15
  • Voorbereiden SO Laagland hf 15
  • Werken aan boekdossier

Slide 1 - Tekstslide

Planning
Dinsdag 19-11: SO Laagland hf. 14 + Reize door het
Aapenland

Dinsdag 10-12: SO Laagland hf. 15 + Max Havelaar

Woensdag 11-12: inleveren boekdossier 3A + 3B

Week 51: uitleg boek 10 + start beschouwen

Slide 2 - Tekstslide

Eind 18e eeuw
Opkomst van het gevoel
Sentimentalisme

Slide 3 - Tekstslide

 19e eeuw
Romantiek

&

Realisme

Slide 4 - Tekstslide

Politiek 19e eeuw
Willem I: grootindustrie & handel
Willem II: grondwet: parlementaire democratie (meer macht bij volksvertegenwoordiging)
1870 > kleine burgerij: socialistische arbeidersbeweging

Internationaal:
Frankrijk: revoluties
Duitse eenwording (Bismarck)

Slide 5 - Tekstslide

Sociaal-economisch 19e eeuw
Industrialisatie
Sociale tweedeling: rijken vs. arbeiders & armen

Slechte arbeidsomstandigheden
Ontstaan metropolen
--> Opgaan in massa: anonimiteit

De Nederlandsche Handelmaatschappij: uitbuiten inlandse bevolking

Slide 6 - Tekstslide

Sociaal-economisch 19e eeuw
Gegoede burgerij:
Burgelijke ideologie: le bourgeois satisfait: 
Gezin, vaderland & vorstenhuis --> dominee's als boegbeeld

De zelfgenoegzame burger meende te leven in een veilige, rationele en geordende tijd:
La belle époque

- Optimistische burger
- Liberalisme zou handel & industrie stimuleren
- God garandeerde absolute veiligheid

Slide 7 - Tekstslide

Sociaal-economisch 19e eeuw
Maaaaarrrr............
De burgelijke ideologie (le bourgeois satisfait) komt onder druk te staan door:

* Darwin: The Origin of Species
- Survival of the fittest
- Struggle for life
--> Natuurlijk kritiek vanuit de christelijke hoek
* Marx
- Communistisch Manifest
--> arbeiders gingen zich organiseren als reactie op de tweedeling tussen arbeiders en kapitaal.

Slide 8 - Tekstslide

Kunst & literatuur: twee hoofdstromen
Romantiek & Realisme
Romantiek: gevoel & verbeelding

Vs.

Realisme: nadruk op een (betrouwbare) weergave van de werkelijkheid

Slide 9 - Tekstslide

Romantiek
- Individuele verbeeldingskracht
- Idealiseren van gevoel (natuur)

Zo direct mogelijk, zonder classicistische regels!

Slide 10 - Tekstslide

Waarom is deze afbeelding 'romantisch'?

Slide 11 - Open vraag

Romantiek/ Weltschmerz
- Romantische kunstenaar zette zich af tegen de zelfgenoegzame burger en leed vaak aan:

Weltschmerz:
Kloof tussen werkelijkheid en ideaal
Gevoel van onvrede over eigen tijd, lijden aan bestaan. 
Troost: natuur, verleden, religie, humor.

Slide 12 - Tekstslide

Romantiek/ Weltschmerz
Personages in romantische literatuur:
Dolend, groot onvervulbaar verlangen, idealisten, wereldverbeteraars.

Ook buiten de kunsten!  
--> Personen met romantisch levensgevoel

Slide 13 - Tekstslide

Humor: 
Een lach met zelfspot om de kloof tussen ideaal en werkelijkheid te ‘overbruggen’.

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Tekstslide

Romantiek in NL & Vlaanderen

Genootschapsdichters
  • Literaire genootschappen
  • Thema’s: vaderlandsliefde, huiselijkheid (sentiment!) 
  • Hendrik Tollens 

Historische roman
Verbeelding -->
Historische periode tot leven roepen -->
Nationale gevoelens
Domineedichters
(studenten)
  • Moraal
  • Thema’s: zielenleven, volk, vaderland, gezin, troost van het geloof
  • Poëzie: middel om algemene waarheid in begrijpelijke & aantrekkelijke vorm te gieten
  • Groot publiek!
  • Nicolaas Beets

Multatuli
  • Max Havelaar of De koffieveilingen der Nederlandsche Handelsmaatschappij (1860) 
  • Ingrijpen in politieke werkelijkheid.

Slide 16 - Tekstslide

Realisme
Opkomst fotografie: 
objectieve, betrouwbare weergave van de werkelijkheid

In de literatuur twee vormen van realisme:
- Idealistisch realisme
- Objectief realisme

Slide 17 - Tekstslide

Idealistisch realisme
  • Niet zo objectief mogelijk.
  • De werkelijkheid werd beschreven om de zedelijke verbetering van het publiek te bewerkstelligen
  • Becommentariërende verteller

- Nicolaas Beets: Hildebrand: Camera Obscura
- Sluit goed aan bij mentaliteit van la belle époque (veilige & geordende wereld)
- Op een ironische manier kleine hebbelijkheden & misvattingen blootleggen
- Normen & waarden gegoede, godsdienstige burgerij

Slide 18 - Tekstslide

Objectief realisme
  • Pogingen om een volkomen objectieve
    weergave van de werkelijkheid te geven. 
  • Lezer mag oordeel vellen…

- Zakelijk -registrerende verteller die zich onthield van moralisatie en commentaar
- Ironie is verdwenen.
- Bijna wetenschappelijke precisie
- Madame Bovary (Flaubert)--> Overspel  werd beschreven zonder commentaar. Gegoede burgerij reageerde geschokt. 

Slide 19 - Tekstslide

Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlansche handelsmaatschappij (1860) 

Slide 20 - Tekstslide

Eduard Douwes Dekker (1820-1887
Pseudoniem: Multatuli
  • ‘Strenge’ jeugd, maakte school niet af
  • 18 --> Nederlands-Indië --> assistent-resident van Lebak (Java)

  • De bevolking was er slecht aan toe
  • Conflict over de misstanden (resident Brest van Kempen volgde de regels)
  • Dekker verliest, vertrekt en zwerft door Europa
  • 4 jaar later: Max Havelaar
  • Max Havelaar: hield zich niet aan de eisen (verhaal met behoorlijk begin, midden, eind). Hij vond deze vorm een ‘leelyk ryelyf’ (romantiek!)
  • Bleef strijden tegen keurslijven.

Slide 21 - Tekstslide

Zijn meesterwerk: Max Havelaar
  • Geschreven in minder dan 4 weken
  • Protest tegen onrecht van de Javaan én hemzelf. Stelt misbruik van het koloniale stelsel aan de kaak
  • Hoofdpersoon Max is typische een romantisch personage: strijder tegen onrecht, wereldverbeteraar, emotioneel, vol van verbeelding, dromer met de illusie het leven van de onderdrukte Javaan te kunnen verbeteren.


Slide 22 - Tekstslide

De opbouw van Max Havelaar
Start:  
  • Toneelstuk --> iemand veroordelen ook al is de onschuld bewezen.
Midden:  
  • Een verhaal in een verhaal in een verhaal (raamvertelling).
  • Dubbelroman: verhaal in Holland en Indië. 
  • Koffieroman in Nederland (Droogstoppel)  
  • Havelaarroman in Indië (Stern met pak van Sjaalman).
Slot:
  • Multatuli zelf richt zich tot Willem III (Sjaalman, Havelaar en Multatuli blijken dezelfde figuur)

Slide 23 - Tekstslide

Opzet

Slide 24 - Tekstslide

Keuze
Max Havelaar of De koffieveilingen der Nederlandsche handelsmaatschappij

- Bewustwording

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video

Aan de slag!

  • Voorbereiden SO Laagland hf 15
  • Werken aan boekdossier

Slide 27 - Tekstslide