Basisstof 10.1 t/m 10.3

Basisstof 10.1 t/m 10.3

Wat gaan we doen?

Uitleg 1.1

Huiswerk 1.1 maken

Quiz

10.1 Het zenuwstelsel

Leerdoelen

Je kunt de delen en de functies van het zenuwstelsel noemen.

Zenuwstelsel

• centrale zenuwstelsel = hersenen + ruggenmerg
• perifere zenuwstelsel = zenuwen door je lichaam 

De zenuwen verbinden het centrale zenuwstelsel met alle lichaamsdelen, zoals je ogen en je spieren.

Hoe werkt het zenuwstelsel?

Zintuigcellen ontvangen prikkels en zetten dat om in impulsen.

Het zenuwstelsel verwerkt impulsen die afkomstig zijn van zintuigen. Daarnaast regelt het de werking van spieren en klieren.

10.2 Zenuwcellen en zenuwen

Leerdoelen

Je kunt in een afbeelding van een zenuwcel de delen benoemen.

Je kunt drie typen zenuwcellen noemen met hun functies en kenmerken.

Je kunt omschrijven wat een zenuw is en je kunt drie typen zenuwen noemen met hun kenmerken.

Het zenuwstelsel

Impulsen verplaatsen zich door het zenuwstelsel via zenuwcellen. 

Het zenuwstelsel bestaat uit miljoenen zenuwcellen. 

Elke zenuwcel heeft een cellichaam met daarin de celkern en een of meer uitlopers. 

3 typen zenuwcellen

• Gevoelszenuwcellen
• Bewegingszenuwcellen
• Schakelcellen

Aant 5.1 Zenuwcellen

Gevoelszenuwcel

• Geleid impulsen van zintuig naar CZS
• 
  

Gevoelszenuwcel

• Geleid impulsen van zintuig naar CZS
  
• Cellichaam buiten CZS
• Bevat één lange uitloper en één korte uitloper

Type zenuwcellen

Aant 5.1 Zenuwcellen

Gevoelszenuwcel

• Geleid impulsen van zintuig naar CZS
• 
  

Bewegingszenuwcel

• Geleid impulsen van CZS naar spier of klier
• Cellichaam binnen CZS
• Bevat één lange uitloper en meerdere korte uitlopers

Type zenuwcellen

Aant 5.1 Zenuwcellen

Gevoelszenuwcel

• Geleid impulsen van zintuig naar CZS
• 
  

Schakelcel

• Geleid impulsen binnen CZS
• Cellichaam en uitlopers binnen CZS
• Bevat alleen korte uitlopers

Type zenuwcellen

Deel de hand-outs uit.

Leg uit hoe een Venndiagram werkt. Ieder viertal gaat binnen de twee verhalen op zoek naar de verschillen én de overeenkomsten tussen beiden!

Schrijf alle verschillende kenmerken van de verhalen in de buitenste helft van de cirkels rechts en links. Noteer de overeenkomsten in het middelste gedeelte, waar de cirkels elkaar overlappen.

Je kunt er hier voor kiezen om 1 leerling per groepje te laten notuleren.

Digitaal: de leerlingen moeten het werkblad downloaden en vervolgens openen zodat hij digitaal invulbaar is.

Een zenuw bestaat uit duizenden uitlopers van zenuwcellen!

Om een zenuw ligt een stevige laag bindweefsel, voor bescherming van de zenuw.

Om een elke uitloper ligt een dun isolerend laagje, zodat de impulsen niet van de ene uitloper naar de andere uitloper kan "springen".

Er zijn drie typen zenuwen

Gevoelszenuwen: uitlopers van gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuwen: uitlopers van bewegingszenuwcellen

Gemengde zenuwen: uitlopers van gevoelszenuwcellen en bewegingszenuwcellen

10.3 Het ruggenmerg

Leerdoelen

Je kunt de delen van het ruggenmerg noemen met hun functies en kenmerken.

Wervelkanaal

Ruggenmerg start bij de hersenstam eindigt bij de lendenwervels.  (onder aan de rug)

Ruggenmerg ligt beschermd in het wervelkanaal

Grijze en witte stof

Grijze stof: midden

• Cellichamen van schakelcellen en bewegingszenuwcellen

Witte stof: zijkant

• Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Cellichamen van gevoelszenuwen liggen in de zenuwknopen

Zenuwen in ruggenmerg

Gemengde zenuw splits zich bij het ruggenmerg. 

Gevoelszenuw gaan naar de rugzijde de cellichamen liggen in de zenuwknopen. 

Bewegingszenuwen gaan naar de buikzijde.

bewegingszenuw

gevoelszenuw

gemengde zenuw

grijze stof

witte stof

Buikzijde

zenuwknoop

Rugzijde

Aan het werk

Maak van het stencil opdracht 1 t/m 14

Wat is GEEN functie van het zenuwstelsel

1. Het verwerken van impulsen
2. De werking en regeling van spieren
3. Het maken van prikkels
4. Impulsen versturen

Wat is de overeenkomst tussen het zenuwstelsel en het hormoonstelsel?

1. Het zijn allebei systemen die iets regelen in het lichaam.
2. Ze kunnen allebei prikkels opwekken.
3. Ze zijn allebei net zo snel in het regelen van processen.
4. Ze werken allebei met elektronische impulsen.

In een gemengde zenuw zitten uitlopers van meerdere typen zenuwcellen. Welk type zenuwcel kan dat NIET zijn?

1. Schakelzenuwcel
2. Bewegingszenuwcel
3. Gevoelszenuwcel

Welke zenuwcel is nu welke?

Bewegins-

zenuwcel

Schakelcel

Gevoels-

zenuwcel

Gevoelszenuw

Schakelcel

Bewegingszenuw

Gemengde zenuw

Welk type zenuw geeft signalen door van de ene zenuw naar de andere?

1. Schakelzenuw
2. Gevoelszenuw
3. Bewegingszenuw
4. Centrale zenuw

Schakelzenuwcellen hebben alleen                      uitlopers, die zijn verbonden met                        .

Schakelzenuwcellen geleiden impulsen van                        naar                       .

korte

lange

andere zenuwcellen

een andere zenuwcel

de ene zenuwcel

de hersenen of het ruggenmerg

het centrale zenuwstelsel