workshop 32 Vrijheidsbeperking

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les VVT

Vrijheidsbeperking

In deze les leer je

Alternatieven bedenken voor vrijheidsbeperkende maatregelen

Lezen

Hoofstuk 8  Werken in een Verpleegtehuis

Bedenk voor jezelf hoe het zou zijn als…

• je dagelijks je telefoon moet inleveren als je naar je slaapkamer gaat
• je elke ochtend om 08.00 uur moet opstaan (ook in het weekend en in vakanties)
• elke dag om 21.00 uur de lichten uit moeten
• je niet zelf hebt kunnen kiezen welk broodbeleg op tafel staat
• je met mensen woont die je niet aardig vindt 
• er kleding voor je is klaargelegd voor de volgende dag
• er voor je bepaald wordt of je onder de douche kan of niet
• je de dag na een feestje een urinetest moet doen ter controle op middelengebruik.

Wat zou je onprettig vinden? 

Wat zou jij onprettig vinden als jou een beperking werd opgelegd?

Welke vrijheidsbeperkende maatregelen zie je in de praktijk?

Vrijheid is een grondrecht. In artikel 3 van de Universele verklaring van de rechten van de mens staat het volgend:

Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon.

In de casus is de vrijheid van Pieter beperkt: hij kan niet gaan en staan waar hij wil in de groepswoning. Hij heeft een vrijheidsbeperkende maatregel

Het beperken van de vrijheid van cliënten mag alleen uiterste nood worden toegepast. Wanneer de cliënt een ernstig gevaar of risico vormt voor zichzelf of zijn omgeving. Je treft ze daarom ook nooit alleen, maar in een multidisciplinair team.

Beperken van bewegingsvrijheid:

Bijvoorbeeld door isolatie, Zweedse ban, verpleegdeken of polsband.

Ook het op de rem zetten van een rolstoel of een (kast) deur sluiten.

Voorschrijven en toedienen van medicijnen die het gedrag beïnvloeden:

Medicijnen die suf maken

Gebruik van domotica:

Bijvoorbeeld een sensor, uitluistersysteem of camera die bewegingen van de cliënt volgen.

Afspraken individueel of voor de hele groep die het handelen beperken:

Afspraken over telefoonneren en internet, afspraken over roken of over toegang tot de keuken.

De regels rondom vrijheidsbeperkende maatregelen staan op dit moment beschreven in de Wet zorg en dwang.

1. juist
2. onjuist

Wetgeving onvrijwillige zorg

Vroeger was er de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz).

Sinds 1 januari 2020 is er gekozen voor onderscheid van zorgvragers in de volgende 2 wetten.

De groepen cliënten waarop de Bopz van toepassing is, verschillen echter sterk. 

Om de wetgeving beter af te kunnen stemmen op die verschillen is gekozen voor afzonderlijke wetten. 

De Wzd is van toepassing op cliënten met een psychogeriatrische aandoening en cliënten met een verstandelijke beperking. 

Voor de geestelijke gezondheidszorg geldt de Wet verplichte geestelijke gezondheidzorg (Wvggz). 

Beide wetten zijn op 1 januari 2020 in werking getreden

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

De Wvggz geldt voor zorgvragers bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakt voor henzelf of voor anderen.

Wet Zorg en Dwang (WZD)

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening. 

De WZD onderscheidt de volgende 9 categorieën onvrijwillige zorg:

1. Medische handelingen en therapeutische maatregelen; 
2. Beperken van de bewegingsvrijheid;
3. Insluiten;
4. Uitoefenen van toezicht op betrokkene;
5. Onderzoek aan kleding of lichaam;
6. Onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen;
7. Controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen;
8. Beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten;
9. Beperken van het recht op het ontvangen van bezoek. 

Het toedienen van gedragsmedicatie buiten de richtlijn.

Bij verlenen van onvrijwillige zorg wordt  stappenplan in gezet ter beoordeling noodzaak.

Rood = Het stappenplan altijd van toepassing bij wilsonbekwame cliënten; ook als de vertegenwoordiger

instemt met deze zorg en de cliënt zich daartegen niet verzet.

Stel je voor dat ...

• je dagelijks je telefoon moet inleveren als je naar je slaapkamer gaat;
• je elke ochtend om 08.00 uur moet opstaan (ook in het weekend en in vakanties);
• elke dag om 21.00 uur de lichten uit moeten;
• je niet zelf hebt kunnen kiezen welk broodbeleg op tafel staat;
• je met mensen woont die je niet aardig vindt;
• er kleding voor je is klaargelegd voor de volgende dag;
• er voor je bepaald wordt of je onder de douche kan of niet;
• je de dag na een feestje een urinetest moet doen ter controle op middelengebruik.

Wat is onvrijwillige zorg?

Er is sprake van onvrijwillige zorg als een cliënt of zijn vertegenwoordiger níet instemt met zorg of waartegen de client zich verzet.

Stappenplan

Het stappenplan in de Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de stappen die de zorgverantwoordelijke moet zetten bij de beoordeling of onvrijwillige zorg noodzakelijk is. 

In het stappenplan staat ook welke deskundigen de zorgverantwoordelijke daarbij moet betrekken.

Wanneer is onvrijwillige zorg noodzakelijk? Ernstig nadeel

Wie kan de zorgverantwoordelijke zijn?

Een dementerende zorgvrager kan niet meer lopen vanwege verlammingsverschijnselen. Om te voorkomen dat zij uit haar rolstoel valt wordt een rolstoelblad op haar rolstoel gezet.
Valt dit onder WZD? Moet het stappenplan gevolgd worden?

1. Ja
2. Nee

Dit is geen beperking van bewegingsvrijheid doordat zorgvrager toch al niet meer zelfstandig uit stoel op kan staan. Dan is bedhek of rolstoelblad geen onvrijwillige zorg.

Wat als dezelfde zorgvrager het niet fijn vindt dat het rolstoelblad op haar rolstoel zit? Valt het dan onder WZD?

1. Ja
2. Nee

Als zorgvrager zich toch verzet dan kan dit gezien worden als beperking van de vrijheid om het eigen leven in te richten. Het stappenplan moet worden doorlopen.

Voorbeelden van onvrijwillige zorg

• Iemand met dementie. Deze zorgvrager mag niet van het terrein van de zorginstelling af, want hij zou verdwalen.
  
• Iemand die nog thuis woont en zichzelf verwaarloost. Hij zal tegen zijn wil moeten douchen.
  
• Mensen met een verstandelijke beperking die zichzelf soms systematisch verwonden. Zij moeten ’s nachts in een speciale bedstee met zachte wanden slapen. Die bedstee is afgesloten.
  
• Mensen die geen remmingen kennen bij het eten of drinken. De koelkast moet dan op slot om gezondheidsschade te voorkomen.

Middelen en maatregelen zijn dwangmaatregelen om een noodsituatie op te lossen. Ze mogen alleen ingezet worden als het echt niet anders kan.

van een verblijf in eenzaamheid

1. afzondering
2. separatie
3. fixatie

Door een vrijheidsbeperkende maatregel kan de mobiliteit van de cliënt achteruit gaan

1. Juist
2. Onjuist

Een middel en maatregel mag maximaal....dagen worden ingezet

1. 3
2. 5
3. 7
4. 9

Wat is een geldige reden om een cliënt te fixeren

1. Hoge werkdruk
2. Weinig toezicht
3. Valgevaar voorkomen
4. Welbevinden van de cliënt

Het meest ernstige risico van een Zweedse band is

1. Emotionele schade
2. Schade aan de ingewanden
3. Overlijden
4. Hogere kans op decubitus

Psychofarmaca is een vrijheidsbeperkende maatregel

1. Juist
2. Onjuist
3. Soms wel, soms niet

Een vrijheidsbeperkende maatregel moet altijd multidisciplinair worden besloten

1. Juist
2. Onjuist

Maken

* Theoriestudie online:  1 t/m 19,  27 t/m 35, 39 t/m 50

* Vragen over de opdrachten?