H1 Marktresultaat en Overheidsinvloed

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2021-2022

Programma

• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Met een Kosten-batenanalyse uitleggen wat het effect van een ruiltransactie is op de maatschappij. 
• Met behulp van het begrip betalingsbereidheid het consumentensurplus bepalen bij een ruiltransactie. 

Wat is een ander woord voor ' baten'?

1. Kosten
2. Middelen
3. Opbrengsten
4. Behoeften

Wat is de invloed van sneller en goedkoper vervoer op transactiekosten?

Vervoer

Steeds sneller en goedkoper. 

Transactiekosten worden hierdoor lager. 

Betere vervoersmogelijkheden lokken nieuwe vraag naar vervoer uit. 

--> Dit hoofdstuk alleen markten met de marktvorm volkomen concurrentie. 

Noem de vierkenmerken van volkomen concurrentie

Ruilwinst

Verschil betalingsbereidheid en wat er daadwerkelijk betaald moet worden. 

Voorbeeld Lucas wil maximaal 3200 euro besteden aan een Vespa. De kosten zijn 3050 euro. 

Lucas wil maximaal 3200 euro besteden aan een Vespa. De kosten zijn 3050 euro. Wat zijn de baten?

Waardoor wordt je betalingsbereidheid beïnvloed?

Wat is de economische uitleg voor het begrip schaarste?

Kosten-batenanalyse

Persoonlijk

Bedrijven

Maatschappelijk (MKBA)

• Inclusief effecten natuur

Aan de slag

Maken H1.1 t/m 1.6

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? 

Niet af? Huiswerk!

WELKOM

De betalingsbereidheid van de consument is... en de ...... van de producent is ...

1. 40, betalingsbereidheid, 25
2. 40, leveringsbereidheid, 25
3. 40, betalingsbereidheid, 10
4. 40, leveringsbereidheid, 10

De betalingsbereidheid van een consument is

1. De prijs die de consument moet betalen voor het product
2. De prijs die de consument maximaal wil betalen voor het product
3. Het verschil tussen de gewenste prijs en de marktprijs van het product

Het consumentensurplus is het verschil tussen...

1. de betalingsbereidheid en de marktprijs
2. de betalingsbereidheid en de evenwichtsprijs
3. de evenwichtsprijs en de marktprijs
4. de evenwichtsprijs en de laagste prijs

Hoeveel is het totale consumentensurplus in Euro's?

1. 6.000
2. 2.000
3. 12.000
4. 4.000

Wat is het consumentensurplus bij
p = € 0,30?

1. 2
2. 4
3. 20
4. 40

De betalingsbereidheid van de consument is... en de ...... van de producent is ...

1. 40, betalingsbereidheid, 25
2. 40, leveringsbereidheid, 25
3. 40, betalingsbereidheid, 10
4. 40, leveringsbereidheid, 10

De betalingsbereidheid van de consument is... en de ...... van de producent is ...

1. 40, betalingsbereidheid, 25
2. 40, leveringsbereidheid, 25
3. 40, betalingsbereidheid, 10
4. 40, leveringsbereidheid, 10

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Het verband uitleggen tussen de betalingsbereidheid en de vraagfunctie. 
• Het consumentensurplus en producentensurplus in een grafiek met een vraaglijn en aanbodlijn aangeven en berekenen. 
• Met behulp van het begrip leveringsbereidheid het producentensurplus bepalen bij een ruiltransactie. 
• De verbanden uitleggen tussen leveringsbereidheid, marginale kosten en aanbodfunctie. 
• Veranderingen van het consumenten en producentensurplus arceren en berekenen als gevolg van prijsveranderingen. 
• Verklaren dat het totale surplus de maatstaf is om economische doelmatigheid van de economische uitkomst te meten. 

Het producentensurplus van één producent is

1. De prijs die de producent ontvangt voor het product.
2. De waarde van alle producten die hij kan verkopen.
3. De prijs die aan de producent wordt betaald min de prijs die hij minimaal wilt ontvangen.
4. De waarde van de opofferingskosten van de producent.

Hoeveel is het totale surplus?

1. 16
2. 128
3. 220
4. 968

Producenten-surplus

Verschil tussen verkoopprijs en leveringsbereidheid.

• P - MK (vaak variabele kosten).

Totale surplus

Consumentensurplus

• Alle kopers

Producentensurplus

• Alle aanbieders

Wat gebeurt er met het consumentensurplus als er er een prijsdaling is op de markt? Leg je antwoord uit.

Totale surplus

Vragers en aanbieders kunnen ruilwinst behalen --> tot de evenwichtsprijs. Bij dat punt is economische uitkomst op de markt doelmatig. 

Na het heffen van de belasting wordt het surplus van de...

1. consument groter + producent groter
2. consument kleiner+ producent groter
3. consument kleiner + producent kleiner
4. consument groter + producent kleiner

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Het verband uitleggen tussen de betalingsbereidheid en de vraagfunctie. 
• Het consumentensurplus en producentensurplus in een grafiek met een vraaglijn en aanbodlijn aangeven en berekenen. 
• Met behulp van het begrip leveringsbereidheid het producentensurplus bepalen bij een ruiltransactie. 
• De verbanden uitleggen tussen leveringsbereidheid, marginale kosten en aanbodfunctie. 
• Veranderingen van het consumenten en producentensurplus arceren en berekenen als gevolg van prijsveranderingen. 
• Verklaren dat het totale surplus de maatstaf is om economische doelmatigheid van de economische uitkomst te meten. 

Aanbodlijn

Welke hoeveelheid een producent wil aanbieden bij een bepaalde prijs. 

• Beïnvloed door marginale kosten --> vanaf die prijs aanbieden.
• Bij volkomen concurrentie vallen MK en de aanbodlijn samen. 

Opdracht

1. Teken de Qa en Qv lijn

Qv = -4p + 100

Qa = 5p - 25

2. Bereken het totale surplus.

Antwoord

Qa = Qv

Evenwichtsprijs = 13,89

Evenwichtshoeveelheid = 44,5

Consumentensurplus

0,5 x (25 - 13,89) x 44,5 = 247,20

Producentensurplus

0,5 x (13,89 - 5) x 44,5 = 197,80

Hoe groot is het totale economische surplus?

1. 64
2. 128
3. 224
4. 352

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2021-2022

Je kunt: 

- PS en CS arceren

- PS en CS berekenen

- veranderingen van vraag- en aanbodlijn beredeneren én invloed op PS en CS aangeven.

- verband uitleggen tussen betalingsbereidheid en vraagfunctie

- verband uitleggen tussen leveringsbereidheid, marginale kosten en aanbodfunctie.

Deze les leer je: 

- veranderingen in het surplus aan twee verschillende oorzaken toeschrijven; 

- verklaren dat de som van het CS en het PS de maatstaf is om maatschappelijke welvaart te meten; 

- uitleggen dat er sprake is van een Pareto-efficiënte situatie als het CS en het PS maximaal is. 

Pareto-optimaal of Pareto-efficiënt

Een marktuitkomst is Pareto-optimaal wanneer de som van consumenten- en producentensuplus maximaal is. Het is de meest efficiënte uitkomst van een markt.

Een uitkomst is doelmatig of efficiënt als er weinig middelen nodig zijn voor het behalen van het resultaat van die activiteit. Anders gezegd, wanneer er zo min mogelijk offers gebracht hoeven worden voor het resultaat.

Perfecte markt

Een perfect werkende markt (volkomen concurrentie) levert een evenwichtssituatie op waarbij de som van producenten- en consumentensurplus maximaal is.

Omdat het surplus gezien kan worden als een maatstaf voor efficiëntie, levert een evenwichtssituatie dus de meest optimale/efficiënte uitkomst op.

Twee beweringen over Pareto-efficiënt.
I. Als door een transactie de welvaart van Pieter stijgt en die van Frans gelijk blijft was de oorspronkelijke situatie Pareto-efficiënt.
II. Als door een herverdeling de welvaart van Pieter daalt en die van Frans meer stijgt ontstaat er een Pareto-efficiënte situatie.
Welke bewering(en) is/zijn goed?

1. Beide zijn goed
2. I is goed, II is fout
3. I is fout, II is goed
4. Beide zijn fout

Waarom toch naar een markt met onvolkomen concurrentie?

- homogeniteit van producten (consumenten betalen liever meer en hebben veel te kiezen)

- gebrek aan innovaties

Waarom zou er in een markt van volkomen concurrentie gebrek aan innovaties zijn?

Het is ook mogelijk om de concurrentie uit te schakelen door het verkrijgen van een octrooi.

Andere partijen mogen een aantal jaren lang het product niet namaken, verkopen of invoeren.

Het bedrijf wordt dan monopolist: de enige verkoper op de markt

Zo kan een bedrijf de ontwikkelkosten terugverdienen

Aan de slag

Maken t/m 1.19

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!