10.3 - Halfgeleiders

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Halfgeleiders

hoofdstuk 10 paragraaf 3

Halfgeleiders

Halfgeleiders zijn elektrische componenten die je kunt terugvinden op printplaatjes in verschillende apparaten.

Halfgeleiders laten de stroom maar in 1 richting door.

Voorbeelden:

• diode
• LED
• transistor

De diode

Een diode kan de stroom maar in 

1 richting 'doorlaten'. 

Als je een diode aansluit op een

batterij (gelijkspanning) dan moet

je de diode in de juiste richting aansluiten.

Een diode kent een 'doorlaatrichting' en een 'sperrichting'.

De diode (2)

De '+' van de batterij (het lange streepje moet aangesloten worden op de 'doorlaatrichting'.

De '-' van de batterij op de 'sperrichting'.

Doorlaatrichting

Sperrichting

De diode (3)

Als een diode wordt aangesloten op wisselspanning (AC), dan laat de diode maar de helft van de stroom door.

Wordt wel doorgelaten

Wordt niet doorgelaten

Omdat de helft van de stroom doorgelaten wordt: halfgeleider

De diode (4) toepassing

Diodes worden o.a. gebruikt in 'gelijkrichters'.

Een gelijkrichter zet wisselspanning (AC) om in gelijkspanning (DC)

Een gelijkrichter wordt o.a. gebruikt bij een adapter.

De LED

Een bijzondere diode is de LED (Light Emitting Diode).

Ook een LED moet je op de juiste manier aansluiten om 

de stroom door te laten.

Het symbool van een LED:

Een LED werkt al bij een zeer kleine stroom. Daarom wordt

er vaak een weerstand voor de LED geschakeld. 

De Transistor

Een transistor is ook een halfgeleider die de stroom maar in één richting doorlaat. Een transistor heeft echter 3 aansluitpunten:

Wij gebruiken met name de NPN-transistor met:

• basis (B)
• collector (C)
• emitter (E)

De Transistor (2)

Een transistor wordt vaak als schakelaar gebruikt.

Bij de basis zit een soort 'poortje' wat opgeduwd

wordt als er een elektrische stroom loopt.

Als het poortje wordt opgezet, dan kan er een stroom via de collector naar de emitter lopen en is de 2e stroomkring gesloten: de lamp gaat branden.

De Transistor (3)

Een transistor kan ook gebruikt worden als versterker.

Hoe meer stroom er door de basis

loopt, hoe groter de stroom is die 

door de transistor loopt. Het geluid

wordt op deze manier versterkt.

Let op hoe de regelbare weerstand de hoeveelheid stroom regelt!

aan de slag!

maken opdracht 54 t/m 70

Klaar? voorbereiden voor oefentoets (alle opgaven klaar?)

          rood = geluid 0 (iedereen is stil)

          oranje = geluid 0-1 (docent beantwoord vragen)

          groen =geluid 1 (Je mag zachtjes overleggen met buren)

Onthouden!