BS4: Transplantatie en bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Mevr. Zwijns ([e-mail])

WELKOM!

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

Mededelingen

Toetsweek 3

Alle stof tot nu toe

Nadruk op afweer

bedenk of je nog extra uitleg nodig hebt over een onderwerp

Wat gaan we vandaag doen?

- donor of niet?

 - herhaling basisstof 3

- uitleg basisstof 4

- examen opdrachten maken 

Donor of niet?

ga naar www.donorregister.nl

hoe wordt je donor?

welke organen kun je doneren?

wat heeft orgaandonatie te maken met afweer?

Aan het einde van deze les:

• kun je beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan

Herhaling: examenopdracht

• Maak examenvraag HPV vaccinatie
  (vr 5 t/m 8, blz. 144)
• 
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? Lees basisstof 4

Basisstof 4: Transplantatie en bloedtransfusie

Boek 5B

Thema 6: Afweer

Hoe heten de uitsteeksel aan de buitenkant van een virus waar het immuunsysteem op reageert?

1. Antistoffen
2. Fagocyten
3. Antigenen
4. Immuniteit

Waaruit bestaat een vaccin?

1. Dode of verzwakte ziekteverwekkers.
2. Virus
3. Antistoffen
4. Bacterie

Welke cellen van het afweersysteem zullen op het vaccin reageren met de vorming van antistoffen?

1. T-lymfocyten
2. Fagocyten
3. B-lymfocyten
4. Macrofagen

Wat heeft orgaandonatie te maken met afweerstoffen?

MHC complexen, het verschil

MHC-I

MHC-II

Orgaantransplantatie

MHC-I en MHC-II eiwitten variëren van mens tot mens.

HLA systeem: Het Human Leukocyte Antigen-systeem

Typering van de MHC-I en MHC-II eiwitten van en persoon.

Vreemde MHC-I en MHC-II eiwitten kunnen óók voor een afweerreactie zorgen en dus voor afstoting van het orgaan.

https:

https:

De rhesusfactor

Rhesuspositief: als je het rhesusantigeen op je bloedcellen hebt (Rh+)

Rhesusnegatief: als je het rhesusantigeen niet hebt (Rh-)

Rhesusnegatief maakt antistoffen tegen rhesuspositief -> klontering!

Bij zwangerschappen kan de rhesusfactor voor problemen zorgen.

• Bij zwangerschappen kan de rhesusfactor voor problemen zorgen.
• Als de moeder Rh- is, en eerder zwanger is geweest van een Rh+ kindje, dan heeft zij antistoffen tegen Rh gemaakt.
• Rhesuskindje:
  Krijgt te weinig zuurstof door afbraak van rode bloedcellen door antistoffen van de moeder.
  Gevolg: Hersenbeschadiging of overlijden

https:

https:

Welk genotype hoort bij welke bloedgroep?

Bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Patiënt X heeft bloedgroep B. Welk donor bloed kan deze patiënt WEL of juist NIET ontvangen?

WEL

NIET

Donorbloed met bloedgroep A

Donorbloed met bloedgroep B

Donorbloed met bloedgroep AB

Donorbloed met bloedgroep 0

Welke bloedgroep is hier weergegeven?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep 0

Welke bloedgroep heeft geen antigenen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep kan donorbloed van alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Iemand heeft bloedgroep A en kan dus donorbloed van bloedgroep A ontvangen.

Welk donorbloed kan deze persoon nog meer ontvangen?

1. Bloedgroep B
2. Bloedgroep AB
3. Bloedgroep O

In het schema zie je welke bloedgroepen een ontvanger van een bloedtransfusie al dan niet toegediend kan krijgen.

Welke combinatie van bloedgroepen bij een bloedtransfusie is veilig?

1. Donor bloedgroep B en ontvanger bloedgroep A
2. Donor bloedgroep 0 en ontvanger bloedgroep B
3. Donor bloedgroep A en ontvanger bloedgroep B
4. Donor bloedgroep A en ontvanger bloedgroep 0

Basisstof 4: opdrachten

• Lees basisstof 4 goed door 
• Maak: 26, 28 t/m 32
  
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? Maak de context opdracht
  aan het einde van het hoofdstuk

Aan het einde van deze les:

• kun jij het verschil tussen antistoffen en antigenen uitleggen 
• kun jij vertellen hoe een vaccinatie werkt
• heb je uitlegkaart 7 op je website staan

Huiswerk

Lees basisstof 4 goed door

Maak de opdrachten

Bedenk of je nog extra uitleg nodig hebt over een onderwerp