Jagers werden boeren 1.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Jagers werden boeren

1.2

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Landbouw?

• 9.000 jaar v Chr. 
• akkerbouw: tarwe, gerst, druiven...
• veeteelt: tamme dieren, schaap, varken

Akkerbouw + veeteelt samen = landbouw

Pre-agrarische samenleving

Landbouwsamenleving

Voordelen en nadelen

Voordelen

• Betere woning
• Nieuwe werktuigen

Nadelen

• Oogst kon mislukken
• Zwaar werk

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer, langzame verandering

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Een revolutie is een grote verandering. Geef hieronder aan wat er veranderde door de landbouwrevolutie

Jagers en verzamelaars

Boeren

Hutten van gras

Woning van leem

Geen dieren

Huisdieren

Steeds verhuizen

Op één plek wonen

Veel jagen

Graan oogsten

Grote groep

Kleine groep

Wat is de pre-agrarische samenleving?

1. de tijd tijdens de landbouwrevolutie
2. de tijd voor de landbouwrevolutie
3. de tijd na de landbouwrevolutie
4. de tijd waarin we nu leven

Levenswijze van de eerste boeren