Paragraaf 13.4 Kou en hitte

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom

In deze les heb je nodig:

• Je chromebook
• Een pen

Vorige les en huiswerk

• Maken opdrachten 13.3
• Lezen paragraaf 13.4 

Lesplanning

- Startvragen 13.4

- Uitleg 13.4

- Werken aan 13.4

- Vragen over 13.3

Na deze les kun je:

• Alle begrippen van 13.4 uitleggen.
  
• Uitleggen hoe dieren zich beschermen tegen kou.
• Uitleggen hoe dieren zich beschermen tegen warmte.
• Uitleggen waarom een klein dier sneller afkoelt dan een groot dier.
• Het verschil tussen warm- en koudboedige dieren uitleggen.
• Uitleggen hoe planten kou en droogte overleven. 

Vraag 1

De lichaamstemperatuur van warmbloedige dieren is altijd ongeveer gelijk.

WAAR

NIET WAAR

Vraag 2

Wat doen warmbloedige dieren NIET om warm te blijven in een koude omgeving?

A. Isoleren door het vasthouden van lucht in de vacht.

B. Isoleren door een dikke vetlaag.

C. Hijgen

D. Veel energierijke stoffen verbranden in de cellen.

Vraag 3

Waarom gaan dieren in winterslaap of winterrust

A. Omdat het voor hun te koud is buiten.

B. Omdat ze zo minder energie verbruiken.

C. Omdat hun lichaamstemperatuur daalt in de winter.

Vraag 4

Welke zin is niet juist?

A. Als er veel bloed door de huid stroomt, geeft een warmbloedig dier veel warmte af.

B. Bij harde wind koelen dieren sneller af dan bij windstil weer.

C. Alle dieren kunnen warmte kwijtraken door te zweten.

D. Dieren kunnen warmte kwijtraken via de tong.

Vraag 5

Een klein dier koelt sneller af dan een groot dier.

WAAR

NIET WAAR

Vraag 6

De temperatuur van een koudbloedig dier is altijd ongeveer gelijk.

WAAR

NIET WAAR

Vraag 7

Waarvoor heeft een plant water nodig? (meerdere antwoorden)

A. Verbranding

B. Fotosynthese

C. Bescherming

D. Stevigheid

Vraag 1

De lichaamstemperatuur van warmbloedige dieren is altijd ongeveer gelijk.

WAAR

NIET WAAR

Vraag 2

Wat doen warmbloedige dieren NIET om warm te blijven in een koude omgeving?

A. Isoleren door het vasthouden van lucht in de vacht.

B. Isoleren door een dikke vetlaag.

C. Hijgen

D. Veel energierijke stoffen verbranden in de cellen.

Waardoor kunnen dieren tegen kou?

Warmbloedige dieren: Temperatuur constant

Zoogdieren en vogels

Isoleren: lucht tussen vacht of veren 

in het water: vetlaag

In de herfst: meer haar, meer vet, dikker veerkleed

Vraag 3

Waarom gaan dieren in winterslaap of winterrust

A. Omdat het voor hun te koud is buiten.

B. Omdat ze zo minder energie verbruiken.

C. Omdat hun lichaamstemperatuur daalt in de winter.

Winterrust en winterslaap

Minder energieverbruik door:

1. lichaamstemperatuur daalt

2. Hartslagfrequentie daalt

3. Ademfrequentie daalt

Winterrust: voedselvoorraad 

Winterslaap: Vetvoorraad

Vraag 4

Welke zin is niet juist?

A. Als er veel bloed door de huid stroomt, geeft een warmbloedig dier veel warmte af.

B. Bij harde wind koelen dieren sneller af dan bij windstil weer.

C. Alle dieren kunnen warmte kwijtraken door te zweten.

D. Dieren kunnen warmte kwijtraken via de tong.

Hoe verdragen dieren warmte?

In de lente: dunnere vacht, vetlaag of verenkleed.

- Via de huid

- Zweten/hijgen

- Koele oppervlakken of ruimtes

Vraag 5

Een klein dier koelt sneller af via zijn huid dan een groot dier.

WAAR

NIET WAAR

Waardoor koelt een klein dier snel af?

Afkoelen via de huid: lichaamsoppervlak

- Klein dier: meer lichaamsoppervlak 

ten opzichte van inhoud

Vraag 6

De temperatuur van een koudbloedig dier is altijd ongeveer gelijk.

WAAR

NIET WAAR

Hoe leeft een koudbloedig dier?

Vissen, amfibieën, reptielen en ongewervelde dieren.

Lichaamstemperatuur is gelijk met omgeving

Warm: actiever en bewegen sneller

Koud: minder actief en traag

Vraag 7

Waarvoor heeft een plant water nodig? (meerdere antwoorden)

A. Verbranding

B. Fotosynthese

C. Bescherming

D. Stevigheid

Hoe overleven planten droogte?

Water opnemen: uitgebreid wortelstelsel of hele lange wortels

Water vasthouden: dikke bladeren en stengels

Verdamping tegengaan:

- vetlaagje

- klein oppervlak

- haren of stekels

- kleine bladeren/minder huidmondjes

- verzonken huidmondjes

Hoe overleven planten kou?

Ook weinig water want bevroren.

- Kleine blaadjes: weinig fotosynthese. Blijven klein

- Bladeren vormen rozet plat op de grond. Minder wind

- Bladeren zijn behaard.

Aan het werk

• Opdrachten 13.4: alle opdrachten
• werken aan PO 

• Vragen over 13.3??

HUISWERK

• Opdrachten 13.4: alle opdrachten
• Lezen paragraaf 13.5 (vwo) of 13.6 (vwo)
• Praktische opdracht inleveren!