Les 2 Zinsdelen

Lesprogramma

-Lezen.

-Zinsdelen vinden.

-Quiz 

Lesdoel

-Ik heb gelezen in mijn boek. 

-Ik weet hoe ik zinsdelen kan vinden. 

Lesprogramma

-Lezen.

-Zinsdelen vinden.

-Quiz  

Opdracht: Pak je pen en probeer hem uit elkaar te halen. 

Oftewel te ontleden. 

Ziet je pen er nu zo uit? 

Opdracht: Zet je pen weer in elkaar. 

WAT IS ONTLEDEN?

Ontleden betekent dat je iets uit elkaar haalt en in logische stukjes verdeelt.

Daarna geef je aan ieder stukje een naam (een functie).

In een les biologie leer je bijvoorbeeld dieren te ontleden: kop, lijf, poten, staart. Ieder deel van een lijf heeft een functie. Vaak kunnen ze niet zonder elkaar.

Een zin kan je ook uit elkaar halen en verdelen in (puzzel)stukjes. Ieder stukje heeft zijn eigen functie. De stukken hebben elkaar nodig om een logische zin te vormen.

Waarom leren ontleden?

Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.

Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

Een zin is een puzzel, die je in elkaar kan zetten en uit elkaar kan halen (ontleden).

De basis van een zin is het werkwoord (de handeling).

          Ik                   ontleed           een zin.

Het werkwoord dat verandert als we de tijd of het aantal veranderen, noemen we de persoonsvorm. 

          Ik                         ontleedde           een zin.

Wij                ontleden                een zin. 

Persoonsvorm

We weten nu dat ontleden de persoonsvorm is. 

Ik ontleed een zin. 

Onderwerp

Ik ontleed een zin. 

Er is iemand die de zin ontleed en dat ben ik. 

Ik is het onderwerp. Het onderwerp kan je van aantal veranderen, de persoonsvorm verandert dan mee. 

Wij ontleden een zin. 

Lijdend voorwerp

Ik ontleed een zin. 

Ik ontleed iets, namelijk een zin. 

Een zin is het lijdend voorwerp.

         Ik /                        ontleed /              een zin. 

Onderwerp/ persoonsvorm / lijdend voorwerp

Opdracht: Zinsdelen vinden

Hoe? 

Een aantal leerlingen krijgen een puzzelstuk (zinsdeel) en gaan voor het bord staan met de tekst van het puzzelstuk gericht naar de klas. 

De leerlingen die geen puzzelstuk hebben, helpen om zoveel mogelijk zinnen te maken door de puzzelstukken te verplaatsen. (Jan wil jij rechts van Piet gaan staan? )

Wat is jullie opgevallen? 

Wat is jullie opgevallen? 

-De persoonsvorm is steeds het tweede zinsdeel, behalve als de zin een vraagzin is. 

-Voor een persoonsvorm kan één zinsdeel staan. 

-Alle woorden die voor een persoonsvorm staan, vormen een zinsdeel. 

Persoonsvorm

We weten nu dat ontleden de persoonsvorm is. 

Ik ontleed een zin. 

Als ik wil ontdekken wat de andere zinsdelen zijn, kan ik kijken of ik een woord voor de persoonsvorm kan plaatsen. 

Ik ontleed een zin. Ik is een zinsdeel. 

Een zin ontleed ik. Een zin is een zinsdeel. 

Lesprogramma

-Lezen.

-Zinsdelen vinden.

-Quiz 

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Door de persoon te zoeken.
2. Door de zin in een andere tijd te zetten.
3. Door het aantal te veranderen.

Hoeveel zinsdelen staan er voor de persoonsvorm?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

Ik zet altijd mijn fiets in het fietsenrek.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Wat is het onderwerp in deze zin?

Ik zet altijd mijn fiets in het fietsenrek.

1. ik
2. zet
3. mijn fiets
4. in het fietsenrek

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Ik zet altijd mijn fiets in het fietsenrek.

1. ik
2. zet
3. mijn fiets
4. in het fietsenrek

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Ik zet altijd mijn fiets in het fietsenrek.

1. ik
2. zet
3. mijn fiets
4. in het fietsenrek

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

De gemeente wil over twee weken de oude eik kappen.

1. 2
2. 4
3. 5
4. 6

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

De gemeente wil over twee weken de oude eik kappen.

1. De gemeente
2. wil
3. de oude eik
4. kappen

Wat is het onderwerp in de volgende zin?

De gemeente wil over twee weken de oude eik kappen.

1. De gemeente
2. wil
3. de oude eik
4. kappen

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin?

De gemeente wil over twee weken de oude eik kappen.

1. De gemeente
2. wil
3. de oude eik
4. kappen

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?
Gisteravond speelden Peter en Jos na het eten een potje tennis.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 7

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

Gisteravond speelden Peter en Jos na het eten een potje tennis.

1. Gisteravond
2. speelden
3. Peter en Jos
4. een potje tennis

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

Gisteravond speelden Peter en Jos na het eten een potje tennis.

1. Gisteravond
2. speelden
3. Peter en Jos
4. een potje tennis

Wat is het onderwerp in de volgende zin?

Gisteravond speelden Peter en Jos na het eten een potje tennis.

1. Gisteravond
2. speelden
3. Peter en Jos
4. een potje tennis

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin?

Gisteravond speelden Peter en Jos na het eten een potje tennis.

1. Gisteravond
2. speelden
3. Peter en Jos
4. een potje tennis

Lesdoel

-Ik heb gelezen in mijn boek. 

-Ik weet hoe ik zinsdelen kan vinden. 

-Quiz