Ethiek les 1 wat over is

• MBO
• Studiejaar 3

Beroepsethiek:

Les 1 DVP22MNOP

Definities 

Ethiek= kritisch nadenken over wat goed is om te doen

Integer handelen= het juist uitvoeren van je functie door rekening te houden met de geldende regels en de verantwoordelijkheden 

Ethisch dilemma= botsing is tussen verschillende normen en waarden

Moreel beraad=  een gesprek waarin de deelnemers gezamenlijk een ethische kwestie uit hun werk bespreken.

Waarden en normen

Een waarde is iets dat belangrijk is, iets van 'waarde'. Iets dat je wenselijk vindt, iets wat je na wilt streven. 

Als je de waarde nastreeft dan gedraag je je op een bepaalde manier. Dat noemen we dan de norm, bijvoorbeeld:

Waarde= Eerlijkheid

Norm= Niet liegen

Voorbeeld ethisch dilemma

Je komt als thuiszorgmedewerker bij een terminale cliënt thuis om hem te helpen met eten. De cliënt weigert te eten, maar zijn mantelzorger vindt dat hij moet eten en dat jij ervoor moet zorgen. Laat je je leiden door de wens van de cliënt of die van zijn mantelzorger? En waarom? 

Norm of waarde?
Bij begroeting de hand schudden.

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Niet vreemdgaan

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Mensen met respect behandelen

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Iemand aankijken tijdens een gesprek

1. Norm
2. Waarde

Norm of waarde?
Verantwoordelijkheid nemen

1. Norm
2. Waarde

Noem een voorbeeld van ethische dilemma die je hebt meegemaakt in de praktijk

Beroepscode

• De Beroepscode voor Verpleegkundigen en Verzorgenden biedt richtlijnen om de eigen handelswijze en die van collega’s te toetsen.
  
• De beroepscode kan helpen bij het oplossen van morele kwesties (moraal: het geheel van normen en waarden die gelden voor een bepaalde groep)
• V & VN

Juridische normen

Juridische wetten waar een zorgverlener zich aan moet houden

Wet BIG, de WGBO, de Wet zorg en dwang en de Wvggz, AVG

Ethiek en recht zijn met elkaar verbonden. Ethische afwegingen maak je zelf iedere dag. In wet- en regelgeving ligt een moraal vast waar veel mensen achter staan. Wetten en regels aanpassen gebeurt meestal na een ethische discussie. Als je afweegt hoe je een juridische regel interpreteert of zou moeten aanpassen, dan ben je met ethiek bezig. 

Medisch tuchtrecht 

• Medisch tuchtrecht is de vorm van rechtspraak die geldt voor de beroepen die zijn ingeschreven in het BIG-register. 
• Het tuchtcollege beoordeelt of de zorgverlener binnen de grenzen van het eigen deskundigheidsterrein zorgvuldige zorg heeft geleverd. 
• Straffen kunnen zijn: waarschuwing, ontzegging tot beroepsregister. Bij overtreden wetgeving geldt strafrecht.

Voorbeelden

Waarde: Veiligheid.

Norm: Iedereen die een bouwplaats oploopt, moet een helm dragen

Waarde: Privacy

Norm: U wordt verzocht afstand te houden op uw voorganger (bij een balie bij de apotheek bijvoorbeeld).

Ontwikkelingen in de zorg

• Mensen leven langer en hebben vaak meerdere gezondheidsproblemen.
  
• Mensen wonen langer thuis en zijn meer aangewezen op zorg van familie.
  
• De opvattingen over beslissingen in de laatste levensfase veranderen.
  
• Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van technologie in de zorg. 

De zorg wordt steeds complexer. Door ontwikkelingen en nieuwe inzichten heb je in de langdurende zorg steeds vaker te maken met moeilijk te beantwoorden vragen

In iedere situatie is het opnieuw afwegen wat passende zorg is voor de cliënt. Om hierbij niet in conflict te komen met de cliënt, de zorgorganisatie én jezelf is ethische scholing en expertise van professionals nodig.  

https:

Vragen?

Volgende week

• Terugkijken naar ethiek, waarden en normen
• Deelopdracht 1 af
• Ethische dilemma's in de praktijk

Opdracht

Bedenk voor jezelf minimaal 5 normen en 5 waarden die jij aanhoudt als zorgprofessional. Noteer deze en beargumenteer waarom dit voor belangrijke normen en waarden zijn.

Wat is ethiek in de zorg?

Als zorgverlener werk je intensief samen met collega’s en mantelzorgers om goede zorg te leveren. Ook een goede verstandhouding met je cliënt is hierbij essentieel. Maar de meningen over wat goede zorg is, lopen weleens uiteen. Vaak moet je balanceren tussen de waarden van de cliënt, de mantelzorgers en het beleid van je organisatie. Dat levert soms ethische dilemma’s op. 

DILEMMA

Maak de e-learning: Ethiek in de gezondheidszorg.

Voor les 3

Een dilemma is een keuze waarbij alle opties op  het eerste gezicht lastig zijn, maar toch moet je kiezen

(visie, wetgeving, persoonlijke opvatting)

Dilemma's

Welke keuze je ook maakt,  het heeft (vaak) altijd vervelende gevolgen voor iemand.

Dagelijkse ethische dilemma's op de werkvloer

- Emoties bij de omgang met cliënten (verliefdheid, agressie)

- Omgaan met mantelzorgers en/of verwanten (bemoeizucht, kritiek)

- Scheiding werk en privé niet los kunnen laten

Grote ethische dilemma’s;

- Opvattingen over leven en dood

- Problemen en vraagstukken rondom zeggenschap van cliënten en familie.

Dilemma 

• Situatie: Een 82-jarige man met dementie heeft, toen hij nog in een vroeg stadium was, een aantal afspraken gemaakt met zijn familie.
  1 daarvan was dat Dhr altijd een overhemd en stropdas aan wilde overdag, Dhr is altijd accountant geweest.
  Naarmate de Dementie vorderde wil Dhr elke dag zijn grijze jongingsbroek en witte T-Shirt aan.
• Ethische vraag: ‘Gaan wij mee met de wens van Dhr toen hij nog niet onder invloed van zijn ziektebeeld was, of met de wens van nu?’

Iemand die ongeneeslijk ziek is moet nog in aanmerking komen voor een dure operatie of medicijnen?

JA

NEE

Mag een zoon zijn vader met een verstandelijke beperking en dementie vastbinden voor een knipbeurt?

JA

NEE

Mag je afwijken van het protocol om aan de wens van de cliënt te voldoen?

JA

NEE

Stappenplan voor ethische afweging

1. Verkennen: Wat is er aan de hand? Welke opties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

2. Onderzoeken: Wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) spelen er?

3. Afwegen: Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?

4. Besluiten: Zoek naar de balans tussen alle betrokkenen met het oog op goede en kwalitatieve zorg.