4.2 Onkruid

• Groen
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4
• Leerroute 5
• Leerroute 6

Zaaien en oogsten

Onkruid

Doelen

Aan het einde van deze les:

• Weet ik wat onkruid is
• Ken ik verschillende soorten onkruid
•  Hoe ik onkruid kan weghalen

Wat is onkruid?

Wat is onkruid?

Onkruid is een plant die op een plek groeit waar we hem niet willen. Dit betekent dat een plant die voor de één ongewenst is is, voor een ander dit niet hoeft te zijn en hem bijvoorbeeld aanschaft bij een kweker of tuincentrum.
Kenmerken van onkruid
✔ Groeit vaak snel en verspreidt zich gemakkelijk
✔ Kan andere planten verdringen of overwoekeren
✔ Kan via zaden, wortels of uitlopers verspreiden
✔ Niet altijd schadelijk, sommige soorten zijn eetbaar of nuttig voor insecten.

Wat is onkruid?

Kenmerken van onkruid

✔ Groeit vaak snel en verspreidt zich gemakkelijk

✔ Kan andere planten verdringen of overwoekeren

✔ Kan via zaden, wortels of uitlopers verspreiden

✔ Niet altijd schadelijk, sommige soorten zijn eetbaar of nuttig voor insecten.

Welke soorten
onkruid ken je?

Soorten onkruid

Onkruid kun je verdelen in verschillende soorten:

• Eenjarig onkruid – groeit en bloeit binnen één seizoen (vogelmuur, straatgras)
• Vaste onkruiden – komen elk jaar terug en hebben diepe wortels (Paardenbloem, brandnetel)
• Woekerend onkruid – verspreidt zich snel en is moeilijk te verwijderen (Japanse duizendknoop)

Hoe verspreidt onkruid zich?

🌬 Wind – Pluiszaden (zoals bij de paardenbloem) kunnen kilometers ver vliegen

🐦 Dieren – Vogels eten bessen en poepen de zaden ergens anders uit

👣 Mensen – Zaden blijven plakken aan schoenen, kleding of voertuigen

🌱 Uitlopers & wortelstokken – Sommige planten, zoals zevenblad, verspreiden zich ondergrond

Bestrijdings manieren

• Handmatig verwijderen 
• Schoffelen 
• Heet water of vlammen 
• Chemische middelen

Handmatig

✅ Geschikt voor kleine oppervlakken

✅ Effectief bij onkruiden met korte wortels

❌ Kan tijdrovend zijn

Tip: Trek onkruid uit als de grond vochtig is, bijvoorbeeld na regen. Dan trek je ook de wortels gemakkelijker mee.

Schoffelen

✅ Werkt goed bij eenjarig onkruid

✅ Voorkomt dat onkruid in bloei komt en zich uitzaait

❌ Minder effectief bij diepwortelende onkruiden

Tip: Schoffelen bij droog weer zorgt ervoor dat de losgeschoffelde planten snel uitdrogen en niet opnieuw gaan groeien.

Verbranden of heet water

✅ Goed voor stoeptegels en grindpaden

✅ Doodt de plant snel

❌ Werkt minder goed tegen diepgeworteld onkruid

❌ Bij vlammen: risico op brandgevaar

Alternatief: Giet kokend water over onkruid tussen tegels. Dit doodt de plant en kookt de wortels kapot.

Chemische bestijding

❌ Chemische bestrijdingsmiddelen (niet aanbevolen)

🚫 Schadelijk voor het milieu en nuttige insecten

🚫 Kan in grondwater terechtkomen

🚫 Vaak tijdelijke oplossing

Wat wel?: Gebruik natuurlijke azijnoplossingen of biologische bestrijders.

Heb je verschillende soorten schoffels?

1. Ja
2. Nee

Hoek van hoeveel graden moet je arm houden tijdens het goed

1. 180
2. 360
3. 90
4. Geen hoek

Is chemische bestrijding beter voor het milieu dan branden?

1. Nee
2. Ja

Noem de manieren waarop onkruid
zich kan verspreiden

Welk soort onkruid
zien we hier?

1. Kamille
2. Japanse duizendknoop
3. Hennepplant
4. Brandnetel

Welk soort onkruid
zien we hier?

1. Kamille
2. Boterbloem
3. Paardenbloem
4. Brandnetel

Onkruid slecht? 

Nee! Sommige onkruiden hebben voordelen:

✅ Voedsel voor bijen en vlinders (bijv. klaver en distels)

✅ Sommige soorten zijn eetbaar (bijv. brandnetel, paardenbloem)

✅ Kan bodem beschermen tegen uitdroging

✅ Geneeskrachtige kruiden (kamillie thee en paardebloemen)

Maar als het op plekken groeit waar we andere planten willen laten groeien, wordt het wel gezien als ongewenst, niet als slecht.

Einde theorie

Jullie kunnen eventueel naar buiten en kijken of er plekken zijn met onkruid.

Deze kunnen jullie met de schoffel of hand verwijderen.

Benodigheden:
Emmer
Voegenkrabber

Eventueel schoffel