Bs. 1 - Ademhalingsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Wat is een gas?

+

+

en

Brandstof

Verbrandingsproducten

Verbranding bij de mens

Glucose

Zuurstof

Energie

Koolstofdioxide

Water

Over welke gassen gaan we het vooral hebben dit hoofdstuk?

1. Stikstof en Zuurstof
2. Stikstof en Waterdamp
3. Zuurstof en Koolstofdioxide
4. Koolstofdioxide en Stikstof

Leerdoelen

• Na de les kun je de onderdelen van het ademhalingsstelsel benoemen
• Na de les kun je de functies van de onderdelen beschrijven
• Na de les kun je de werking van de longblaasjes uitleggen
• Na de les ken je de hoofdbestanddelen van in- en uitgeademde lucht

Het ademhalingsstelsel

Longblaasje

Aan het uiteinde van de luchtpijptakjes bevinden zich de longblaasjes. Om de longblaasjes zitten veel kleine bloedvaatjes, de longhaarvaten. In de longblaasjes worden gassen uit het bloed uitgewisseld.

1

Neusholte

Vooraan in de neusholte groeien haren, deze houden grote stofdeeltjes tegen. Verder in de neusholte bevindt zich het neusslijmvlies. Deze bestaat uit trilhaarcellen en slijmproducerende cellen. De trilharen en het slijm vangen ziekteverwekkers en kleine stofdeeltjes op, zo komen die niet in de longen. 

De neusholte maakt de lucht ook warmer en vochtiger. Daarnaast kun je met de neusholte ruiken.

2

Mondholte

Ademen kan ook via de mondholte, hier wordt de lucht echter niet gefilterd of opgewarmd. Daarnaast kun je niet ruiken met je mond.

3

Keelholte

Achter de mondholte bevindt zich de keelholte. Deze opent zich in twee buizen, de luchtpijp en de slokdarm. Lucht en voedingsmiddelen bewegen zich door deze holte.

5

Huig

De huig sluit bij het doorslikken van voedingsmiddelen de neusholte af.

4

Strotklepje

Om te zorgen dat voedingsmiddelen niet in de verkeerde buis komen hebben we een strottenhoofd, deze sluit zich wanneer je voedingsmiddelen doorslikt. Hij is open wanneer je ademt.

6

Strottenhoofd

In het strottenhoofd bevinden zich de stembanden, deze zorgen ervoor dat we kunnen praten.

7

Luchtpijp

De luchtpijp is een holle buis die altijd openstaat. Dit komt door hoefijzervormige kraakbeenringen. De luchtpijp is vergelijkbaar met een stofzuigerslang, soepel en buizaam, maar niet makkelijk in te drukken. Achter de luchtpijp ligt de slokdarm.

8

Bronchiën

De bronchiën zijn de eerste twee vertakkingen van de luchtpijp, naar de linker- rechterlong. De bronchiën splitsen zich later weer verder in luchtpijptakjes. In de wanden van de luchtpijptakjes zitten geen kraakbeenringen maar spiertjes. 

9

Middenrif

Het middenrif is een spier die tussen de borst- en buikholte ligt. Deze spier trekt lucht de longen in en stuwt het de longen uit. Dit doet hij dor aan te spannen en te ontspannen.

10

Begrippen

• Gaswisseling: Het uitwisselen van gassen tussen het organisme en de omgeving
• Slijmvlies: Slijmvliezen zijn oppervlakten bekleedt met slijmproducerende cellen en trilharen
• Slijmproducerende cellen: Deze cellen maken slijm aan, het is een plakkerig vocht.
• Trilharen: Deze bewegende haartjes laten slijm naar de keelholte stromen.
• Strotklepje: Deze klep sluit bij het slikken de luchtpijp af voor voedingsmiddelen
• Huig: Deze sluit bij het slikken de neusholte af voor voedingsmiddelen
• Longblaasjes: De longblaasjes zijn omringt door haarvaten, de gassen kunnen hier uitwisselen
• Longhaarvaten: Het bloed in de haarvaten geeft CO2 af en neemt O2 op

Samenstelling van lucht

	Ingeademde lucht	Uitgeademde lucht
Stikstof	78%	78%
Zuurstof	21%	17%
Edelgassen	1%	1%
Koolstofdioxide	0,04%	4%
Waterdamp	Weinig	Veel
Temperatuur	Lager dan 32 °C	32 °C

Opgaven maken

Maak opgaven 2 en 5 t/m 11

Schrijf de begrippenlijst bij de volgende begrippen:

Gaswisseling, slijmvlies, slijmproducerende cellen, trilharen, strotklepje, huig, longblaasjes, longhaarvaten, luchtpijp, kraakbeenringen, bronchiën, luchtpijptakjes

Hoe wordt dit gedeelte van het ademhalingsstelsel genoemd?

1. Bronchiën
2. Longblaasjes
3. Luchtpijp
4. Strottenhoofd

Welke delen van het ademhalingsstelsel zijn verstevigd door kraakbeenringen.

1. Longblaasjes en bronchiën
2. Strottenhoofd en luchtpijp
3. Bronchiën en luchtpijp

In de afbeelding is een deel van de wand van het ademhalingsstelsel van de mens sterk vergroot getekend.

Hoe wordt onderdeel 3 genoemd?

1. bloedvat
2. slijmlaag
3. slijmproducerende cel
4. trilhaarcel

Welke onderdelen van je ademhalingsstelsel bevatten slijmvlies?

1. Nummer 1 en 5
2. Nummer 1, 5 en 7
3. Nummer 1, 3 en 5
4. Nummer 1, 5, 7 en 8

Leg uit waarom het beter is om door je neus te ademen dan door je mond

Volgende les

In- en uitademen

Wat komt daar bij kijken en hoe werkt het?

Maakwerk daarbij wordt: 13 en 16 t/m 19