evolutie 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H7 Evolutie 

Evolutie - tree of life

Evolutietheorieën

Creationisme: alle levende 

wezens zijn door God 

geschapen

Evolutietheorieën

Catastrofe theorie (Cuvier, 1768-1832)

Paleontoloog (fossielen onderzoek).

Verklaarde de aanwezigheid van

verschillende soorten in verschillende

aardlagen door catastrofes, steeds opnieuw

ontstaan van leven.

Evolutietheorieën

Lamarckisme (Lamarck,1744-1829)

Verworven eigenschappen tijdens het leven

worden doorgegeven aan de volgende

generatie.

Evolutietheorieën

Darwinisme (Darwin, 1809-1882)

Survival of the fittest en Struggle for life in

boek “On the origin of species“.

Evolutie is een proces waarbij erfelijke

eigenschappen binnen een populatie

veranderen in de loop van de generaties als

gevolg van genetische variatie, voortplanting

en natuurlijke selectie.

Evolutietheorieën

Evolutiotheorie (Wallace , 1823-1913)

Vergelijkbaar met die van Darwin maar hij 

dacht dat er bij de evolutie van de mens wel

ingrijpen van een hoger wezen was geweest.

Evolutietheorieën

Neodarwinisme 

De theorieën van Mendel (1822-1884) en de ontdekking van

DNA door Watson en Crick (1950) brachten de verklaring voor

de theorieën van Darwin.

Evolutie van de mens

Aan de hand van fossiele vondsten is het ontstaan van de huidige mens te reconstrueren.

Schedelvorm, tanden, vondsten van gereedschappen.

Consensus: moderne mens ontstond 200.000 jaar geleden in Afrika.

BINAS 94B

Evolutie van de mens

Aan de hand van DNA zijn migratiepatronen afgeleid.

Hierbij keek men naar overeenkomsten in haplotype (welke allelen liggen op hetzelfde chromosoom).

Y-chromosoom voor de mannelijke lijn, mitochrondriaal DNA voor de vrouwelijke lijn.

Evolutionaire tijdslijn

Migratie-patronen

Erfelijke tijdlijn

Ontstaan lange nek bij giraffes

Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken (natuurlijke selectie)

• Welk idee is juist? 
• Vooral Darwin! Maar Lamarck ook bleek
    later door ontdekking epigenetica

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Wat is de goede volgorde
van evolutie?

1. Survival of the fittest, natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
2. Genetische variatie, natuurlijke selectie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
3. Natuurlijke selectie, genetische variatie, survival of the fittest, overerving goede eigenschappen
4. Genetische variatie, survival of the fittest, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen

Evolutie treedt volgens Darwin
op doordat ….

1. .. in een populatie individuen zich voortdurend aanpassen aan veranderende milieuomstandigheden en vooral nieuwe kenmerken doorgeven aan hun nakomelingen.
2. .. verandering in het milieu de individuen in een populatie aanzet tot mutaties om te overleven; die mutaties worden dan doorgegeven aan hun nakomelingen.
3. .. in een populatie alléén sterke individuen overleven en deze dus ook gemiddeld sterke individuen zullen voortbrengen.
4. .. in een populatie vooral de aan het milieu aangepaste individuen zich zullen voortplanten.

ontstaan van nieuwe soorten

Neo-Darwinisme

Evolutietheorie wordt onderbouwd door 3 belangrijke feiten/bewijzen:

1. Variatie in erfelijke eigenschappen
2. Soortvorming door isolatie
3. Natuurlijke selectie

Variatie in het genotype

1. Geslachtelijke voortplanting

nieuwe paren/recombinaties van bestaande genen/eigenschappen

2. Mutaties

Soortvorming

1. Allopatrische soortvorming

   = soortvorming door isolatie

2. Sympatrische soortvorming

   = soortvorming zonder isolatie 

allopatrische soortvorming en sympatrische soortvorming

• allopatrisch:  evolutie van soorten door een splitsing van een populatie door een barrière (gebergte, rivier etc)
• sympatrisch: evolutie van soorten doordat individuen binnen hetzelfde gebied zich uitsluitend voortplanten binnen een kleine deelgroep. Voorbeeld: vrouwtjesvissen kiezen selectief een man met een bepaalde kleur=seksuele selectie

Natuurlijke selectie

• gunstige genen
• grotere overlevingskans
• voortplantende nakomelingen

Individuen die het beste aangepast zijn aan het milieu hebben 

de grootste overlevingskans

SURVIVAL OF THE FITTEST

Bij welke van onderstaande samenlevingsvormen is de kans het grootst dat er co-evolutie plaatsvindt?
(tip: er moet wél selectiedruk zijn!)

1. als beide soorten voordeel hebben van elkaars aanwezigheid
2. als de één voordeel heeft en de andere geen nadeel heeft
3. als de ene soort parasiteert op de andere
4. als de ene soort de predator is en de andere de prooi

Wetenschappers onderscheiden allopatrische en sympatrische soortvorming. Bij welke vorm hoort de omschrijving?

Een vissoort in 1 meer splitst zich op in een groep die zich in het open water voortplant en een groep die zich op de bodem voortplant

1. allopatrisch
2. sympatrisch

Hagedissen van 1 soort raken gescheiden door een kloof waardoor de hagedissen aan de ene kant van de kloof niet meer kunnen voortplanten met de hagedissen aan de andere kant van de kloof

1. allopatrisch
2. sympatrisch

Kunstmatige selectie =

het mechanisme waarmee bepaalde eigenschappen of een combinatie van eigenschappen bewust worden geselecteerd bij het fokken van dieren of veredeling en teelt van planten.

Hieronder volgen twee voorbeelden van organismen die zich aanpassen aan hun veranderende omgeving.
I Door grootschalige visserij zijn kabeljauw en schol op jongere leeftijd en bij een kleiner formaat geslachtsrijp.
II In ziekenhuizen waar mensen veel antibiotica gebruiken, ontstaan bacteriën die resistent zijn voor de meest gebruikte antibiotica.

Bij welk voorbeeld is sprake van kunstmatige selectie?

1. bij 1 en 2
2. bij 1
3. bij 2
4. niet bij 1 en niet bij 2