Les 4

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Criminaliteit

§4 - Nederland is een rechtsstaat

Planning

Les 1

• 4.1 Wat is een rechtstaat?

Les 2

• 4.2 De scheiding der machten
• 4.3 Knelpunten in onze rechtsstaat

4.1 Wat is een rechtsstaat?

Wat is een rechtsstaat?

Rechtsstaat: een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd.

De overheid heeft in de rechtsstaat 2 belangrijke taken:

1. Rechtshandhaving: het handhaven van de rechtsorde
2. Rechtsbescherming: burgers worden door de grondwet beschermd tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid.

Aantekening voor het examen

Noem een voorbeeld van rechtsbescherming.

Kenmerken rechtsstaat

1. Er is een grondwet: hierin staan alle rechten en plichten van de burgers en overheid omschreven.
2. De burger heeft grondrechten die zijn opgenomen in de grondwet.
3. De overheid moet zich houden aan wat in de wet staat. 

• Rechtszekerheid
• Rechtsgelijkheid
• Legaliteitsbeginsel

    4.Er is een onafhankelijke rechterlijke macht.

Aantekening voor het examen

Legaliteitsbeginsel

Wat is rechtszekerheid?

Wat is rechtsgelijkheid?

Wat is het legaliteitsbeginsel?

4.2 De scheiding der machten

Trias Politica

(Driemachtenleer)

Aantekening voor het examen

Trias Politica 

De politieke macht is in 3 delen gescheiden 

	wetgevende macht	uitvoerende macht	rechterlijke macht
wie	ministers en parlement	ministers en ambtenaren	rechters
wat	stellen vast aan welke wetten burgers en overheid zich moeten houden	zorgen dat wetten goed worden uitgevoerd	beoordelen of burgers en overheid zich aan de wet houden en oordeelt in conflicten

Aantekening voor het examen

4.3 Knelpunten in onze rechtsstaat

Dilemma van de rechtsstaat

Spanning tussen rechtshandhaving en rechtsbescherming.

Aantekening voor het examen

Klassenjustitie

Van klassenjustitie is sprake als politie, justitie of de rechter mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen verschillend behandelen. Hierdoor is er een kans op rechtsongelijkheid bij aanhouding, vervolging en veroordeling.

Aantekening voor het examen

Ongelijke behandeling

Klassenjustitie: mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen worden verschillend behandeld. Oorzaken:

• Vooroordelen
• Grotere pakkans
• Zwaardere straffen
• Gebrek aan kennis over culturen
• Niet weten wat je rechten zijn

Aantekening voor het examen

Artikel 1 Grondwet

Artikel 7 Grondwet

Examenvraag

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag  2021 - I

Opdracht

Examenvraag

Examenvraag

Opdracht

Je mag je device gebruiken

Je werkt zelfstandig.

Je werkt in stilte

Antwoord

Opdracht

Examenvraag